Από τη Βάνα Ρόζου, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, Διδάσκουσα Σχολής Εκπαίδευσης Mediterranean College.
Γλωσσική Κατάκτηση και Ανάπτυξη: Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η πρώιμη ομιλία του παιδιού ξεκινά με την προφορά ορισμένων φθόγγων. Από τους 4-8 μήνες το παιδί μπορεί να προφέρει συλλαβές (βάβισμα), ενώ από 6-12 μηνών αρχίζει να συνδέει τους ήχους με τις σημασίες των λέξεων.
Στο ένα περίπου έτος, το παιδί διανύει το στάδιο ολοφραστικής ομιλίας, οι λέξεις δηλαδή που χρησιμοποιεί αντιστοιχούν σε μια φράση ενηλίκων: φαΐ = θέλω φαΐ.
Από τα 2 του έτη, το παιδί εμπλουτίζει σταδιακά το λεξιλόγιο του, χρησιμοποιώντας περισσότερες λέξεις, τις οποίες και οργανώνει μέσα από τη χρήση βασικών γραμματικών κανόνων, εμφανιζόμενων από τα 3 του έτη (τηλεγραφική ομιλία- στάδιο δίλεξων εκφράσεων: μαμά φαϊ).
Κατά την ηλικία των 4 ετών (στάδιο παραγωγής εκφράσεων με περισσότερες από δύο λέξεις) το παιδί είναι σε θέση να κατανοεί όλο και πιο σύνθετες μορφές προτάσεων. Από την ηλικία των 5-6 ετών, αντιλαμβάνεται πλέον την σημασία των προτάσεων και χρησιμοποιεί λέξεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.
Oι σημαντικοί άλλοι άνθρωποι (γονείς, εκπαιδευτικοί, συνομήλικοι κ.λπ.) παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξης της γλώσσας του παιδιού.
Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών μας:
*Εγκαθιδρύουμε οπτική επαφή με το μωρό, δείχνοντάς του ότι δίνουμε σημασία στα μηνύματά του. Ωστόσο, αυτό είναι σημαντικό σε κάθε ηλικία, αφού η οπτική επαφή (κοιτάω τον συνομιλητή μου) είναι βασική αρχή της αποτελεσματικής επικοινωνίας.
*Μιλάμε και αλληλεπιδρούμε με το παιδί από τους πρώτους μήνες της ζωής του. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες όσες περισσότερες λέξεις ακούει ένα παιδί, τόσο μεγαλύτερο λεξιλόγιο θα αποκτήσει.
*Μιλάμε στο μωρό μας ενώ κάνουμε τις λεγόμενες «ρουτίνες», πχ. Όταν το κάνουμε μπάνιο, το ταϊζουμε ή το ντύνουμε, περιγράφοντας αυτά που κάνουμε. Πχ, Τώρα κάνουμε μπάνιο, τώρα βάζουμε κρέμα.
*Χρησιμοποιούμε παιχνίδια, απλά τραγούδια και ποικιλία από ήχους που σταδιακά θα αναγνωρίσει το μωρό μας (πχ, παιχνίδι κουκου-τσά, παιχνίδι με άλλα άψυχα αντικείμενα, παιχνίδι όπως σου το δίνω-μου το δίνεις κλπ)!
*Χρησιμοποιούμε απλές και κατανοητές λέξεις και εκφράσεις, χωρίς πολλά υποκοριστικά και χωρίς να «μωρουδίζουμε».
*Ανταποκρινόμαστε με ενδιαφέρον ακόμα και στις μη λεκτικές προσπάθειες του παιδιού για επικοινωνία (π.χ. όταν μας δείχνει κάτι σε εξωτερικό χώρο που του κάνει εντύπωση).
*Επιβραβεύουμε πάντα τις προσπάθειες του παιδιού να εκφραστεί, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή του.
*Διορθώνουμε με διακριτικό τρόπο τα εκφραστικά λάθη του παιδιού.
*Περιγράφουμε τις πράξεις του παιδιού την ώρα που αυτές συμβαίνουν πχ. Α! Χτίζεις ένα κάστρο με τα τουβλάκια!
*Επεκτείνουμε τις δηλώσεις του παιδιού. Το παιδί λέει: Κάστρο! Κι εμείς λέμε: Ναι, χτίζεις ένα πολύ ψηλό κάστρο!
*Μιλάμε στο παιδί για απλά καθημερινά πράγματα όπως για το που θα πάμε, τι θα κάνουμε όταν φτάσουμε, τι θα δούμε κ.λπ.
*Χρησιμοποιούμε περισσότερες ανοικτές ερωτήσεις : Πώς το έφτιαξες αυτό; Πες μου γι αυτό το παιχνίδι…
*Διηγούμαστε ιστορίες ή διαβάζουμε παραμύθια, επιλεγμένα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού μας και τα ενδιαφέροντά του. Από τα 4 έτη, μπορούμε να ζητάμε από το παιδί να προσπαθεί να αναδιηγείται την ιστορία που του διαβάσαμε, να αναγνωρίζει τον κεντρικό ήρωα, να περιγράφει το εξώφυλλο ή τις εικόνες μέσα στο βιβλίο.
*Ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα βοηθάει το παιδί να αποκτήσει πλούσιο λεξιλόγιο και να εκφράζεται με μεγαλύτερη ευκολία.
*Περιορίζουμε το χρόνο τηλεθέασης και χρήσης ηλεκτρονικών μέσων, σε ηλικίες πριν τα 4.
«Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι κάθε παιδί έχει τους δικούς του αναπτυξιακούς ρυθμούς. Έτσι, δίνουμε στο παιδί χώρο και χρόνο, χωρίς πίεση, να κατακτήσει τα στάδια της γλωσσικής ανάπτυξης. Αν ωστόσο παρατηρήσουμε κάτι που μας ανησυχεί, τότε είναι απαραίτητο να απευθυνθούμε αρχικά στον παιδίατρό μας, ο οποίος θα μας καθοδηγήσει περαιτέρω», τονίζει η ειδικός Βάνα Ρόζου.
shape.gr
Περισσότερες συμβουλές εδώ.