Αρχικά, οι ειδικοί επιστήμονες θεώρησαν ότι το φαινόμενο της μάθησης είναι ενιαίο και πραγματοποιείται κατά τρόπο ομοιόμορφο σε όλες τις περιπτώσεις μέσω της σύνδεσης
ερεθισμάτων και αντιδράσεων. Εάν λάβουμε υπόψη μας όμως τις περιπτώσεις κατά τις οποίες πραγματοποιείται μάθηση και τον τρόπο με τον οποίο συντελείται, είναι δυνατόν να διακρίνουμε τους εξής τύπους της: α) την αποτύπωση, η οποία αναφέρεται στην προσκόλληση ζώων και βρεφών στη μητέρα τους ή σε υποκατάστατο της και συντελείται
αμέσως μετά τη γέννησή τους, β) την κλασική εξαρτημένη μάθηση, που αφορά στη σύνδεση ορισμένων αντιδράσεων ανθρώπων και ζώων όχι μόνο με τα πραγματικά ερεθίσματα που τις προκαλούν, αλλά και με υποκατάστατά τους, τα οποία κάτω από ορισμένες συνθήκες συσχετίζονται με τα πρώτα και προκαλούν παρόμοιες μορφές συμπεριφοράς, γ) την
ενεργητική ή συντελεστική μάθηση, που αναφέρεται στη σύνδεση αντιδράσεων με το αποτέλεσμα τους, το οποίο λειτουργεί ως ενισχυτικό ερέθισμα, δ) τον εθισμό, όπου είναι «η μείωση των αντιδράσεων σε έναν ερεθισμό ως αποτέλεσμα της επανάληψης του ερεθισμού και της αυξανόμενης οικειότητας του οργανισμού μ’ αυτόν», ε) τη μάθηση κατόπιν παρατήρησης, που στηρίζεται στη μίμηση των άλλων, των οποίων το παράδειγμα λειτουργεί ενισχυτικά ή αποτρεπτικά για τα άτομα που προσπαθούν να υιοθετήσουν ή να απορρίψουν τη συγκεκριμένη μορφή συμπεριφοράς και στ) τη μάθηση των αντιληπτικών κινητικών δεξιοτήτων, η οποία περιλαμβάνει τις αντιδράσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία, κυρίως, των αισθητήριων οργάνων και του μυϊκού συστήματος. (Συγγραφική ομάδα, χ.χ, σελ. 201 – 203).
Σύμφωνα με μια άλλη κατηγοριοποίηση, η μάθηση διακρίνεται σε σκόπιμη (intentional) και μη σκόπιμη (unintentional) ή τυχαία. Σκόπιμη είναι η μάθηση την οποία το άτομο επιδιώκει συνειδητά, προσβλέποντας στην κατάκτησή της προκειμένου να επιτύχει κάποιο συγκεκριμένο σκοπό ή επειδή τη θεωρεί απαραίτητη και αναγκαία για τη ζωή του. Τυχαία είναι η μάθηση που αποκτάται συμπτωματικά, χωρίς να επιδιώκεται συνειδητά από το άτομο. (Μαριδάκη-Κασσωτάκη, 2010).
Μια πιο απλή ταξινόμηση διακρίνει τα είδη μάθησης σε ανώτερα και κατώτερα. Στα κατώτερα ανήκουν όλα τα είδη μάθησης τα οποία σχετίζονται με την ικανοποίηση βασικών βιολογικών αναγκών, με την ασφάλεια και την προστασία της ύπαρξής μας, για την οποία απαιτούνται και η συνδρομή στοιχειωδών λογικών διεργασιών και η συγκράτηση απλών βασικών πληροφοριών. Τα κατώτερα είδη μάθησης χαρακτηρίζουν και τον άνθρωπο και τα ζώα. Στα ανώτερα είδη μάθησης κατατάσσονται η απόκτηση γνώσεων και δη σύνθετων, η κατάκτηση ανώτερου επιπέδου γνωστικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων (ανάλυση, σύνθεση, κρίση, δημιουργικότητα, κοινωνικότητα, ενσυναίσθηση κ.λπ.), η ανάπτυξη τρόπων σκέψης και διαδικασιών επίλυσης προβλημάτων, η δημιουργικότητα, η διαμόρφωση στάσεων, αξιών και ιδανικών, η διατύπωση σκέψεων, ιδεών και άλλα παρόμοια. Εδώ, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι περισσότερες από τις Μαθησιακές Δυσκολίες που συναντούν οι άνθρωποι αφορούν στα ανώτερα είδη μάθησης. Σε περιπτώσεις σοβαρών αποκλίσεων (π.χ. βαριάς νοητικής υστέρησης) εμφανίζονται στον άνθρωπο μαθησιακά προβλήματα σχετικά με την κατάκτηση και κατωτέρων ειδών μάθησης. (Στασινός, 2003).
Για παιδαγωγικούς, κυρίως, σκοπούς έγιναν κατά καιρούς διάφορες προσπάθειες ταξινόμησης των ειδών της σχολικής μάθησης σε τομείς και γενικότερες κατηγορίες. Οι περισσότερες από τις κατηγοριοποιήσεις αυτές επηρεάστηκαν από τις απόψεις των εκπροσώπων της Σχολής των συμπεριφοριστών και εξυπηρέτησαν σε σημαντικό βαθμό τη διατύπωση των διδακτικών στόχων που θεωρήθηκαν αναγκαίοι για τη σύνταξη των αναλυτικών προγραμμάτων και την αξιολόγηση των μαθητών. Τέτοιου είδους ταξινομικά συστήματα υπάρχουν αρκετά. Εδώ περιοριζόμαστε να σημειώσουμε δύο από τις πιο γνωστές ταξινομίες: α) του Bloom και των συνεργατών του, και β) του Gagné.
Σύμφωνα με την ταξινομία του Bloom και των συνεργατών του, τα είδη μάθησης που περιλαμβάνονται στους στόχους του σχολείου αφορούν σε τρεις τομείς: α) στο γνωστικό, β) στο συναισθηματικό και γ) στον ψυχοκινητικό. Καθένας από αυτούς περιλαμβάνει επιμέρους κατηγορίες. Ο γνωστικός περιλαμβάνει τις κατηγορίες: α) γνώση, β) κατανόηση, γ) ανάλυση, δ) σύνθεση και ε) αξιολόγηση. Ο συναισθηματικός περιλαμβάνει τις κατηγορίες: α) πρόσληψη, β)ανταπόκριση, γ) εκτίμηση αξιών, δ) οργάνωση αξιών και ε) χαρακτηρισμό με βάση ένα σύστημα αξιών. Τέλος, ο ψυχοκινητικός τομέας περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες: α) αντανακλαστικές κινήσεις, β) βασικές κινήσεις, γ) αντιληπτικές δεξιότητες, δ) φυσικές ικανότητες (αντοχή, ευλυγισία, ευκινησία κ.λπ.), ε) κινητικές δεξιότητες και στ) κινητική επικοινωνία.
Το ταξινομικό σύστημα του Gagné περιλάμβανε αρχικά οκτώ (8) είδη μάθησης, τα οποία αργότερα συμπτύχθηκαν σε πέντε: α) μάθηση πληροφοριών, β) μάθηση νοητικών δεξιοτήτων, γ) μάθηση γνωστικής στρατηγικής, δ) μάθηση στάσεων και ε) μάθηση κινητικών δεξιοτήτων. (Μαριδάκη-Κασσωτάκη, 2010)
Τάσση Παρασκευή, Πτυχιακή Εργασία.
Περισσότερες συμβουλές εδώ.