Προτάσεις για το πώς θα δείτε την όλη μαθησιακή διαδικασία ως διασκεδαστική εμπειρία ανταλλαγής γνώσεων
Τώρα που ήρθε το καλοκαίρι, πολλοί είναι οι γονείς που ασχολούνται με το θέμα του διαβάσματος και των επαναλήψεων των μαθημάτων των παιδιών τους μέσα στις διακοπές. Και σίγουρα είναι λογικό να μη θέλουν τα παιδιά τους να χάσουν κάποιες από τις γνώσεις που πήραν τη σχολική περίοδο που πέρασε, αλλά και να εμπεδώσουν κάποια ύλη συγκεκριμένων μαθημάτων που τα προβλημάτισε γιατί δεν την κατανόησαν επαρκώς. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένας αντίστοιχος αριθμός γονέων που θέλει να «απελευθερώσει» τα παιδιά του από οτιδήποτε παραπέμπει σε σχολείο και μαθητικές επιδόσεις, επειδή τα παιδιά έχουν ανάγκη αποφόρτισης και διασκέδασης. Γιατί, όμως, δεν μπορεί κάποιος να συνδυάσει και τα δύο; Δείτε την όλη μαθησιακή διαδικασία ως διασκεδαστική εμπειρία ανταλλαγής γνώσεων. Να μερικές προτάσεις:
Δημιουργική γραφή:
Βοηθήστε το παιδί με έναν πιο ενδιαφέροντα τρόπο να εκφράσει τις ιδέες, τα συναισθήματα και τις σκέψεις του μέσα από το γραπτό του κείμενο. Σε ένα μικρότερο παιδί δοκιμάστε να του αναθέσετε να γράψει μια λίστα με όλα τα ψώνια του σούπερ μάρκετ που θα κάνετε μαζί ή ακόμα να γράψει στον υπολογιστή έναν κατάλογο με πράγματα που θέλει για τη γιορτή του, αλλά και τις προσκλήσεις για το πάρτυ του. Επίσης, μπορεί να ασχοληθεί με διασκεδαστικές δραστηριότητες όπως η αλλαγή γραμμάτων, λέξεων, φράσεων, καταλήξεων, ομοιοκαταληξιών σε ένα παραμύθι ή σε μια ιστορία, αλλάζοντας έτσι εντελώς την αρχική του πλοκή. Τα πιο μεγάλα και ευφάνταστα παιδιά μπορούν να καταγράφουν τις καθημερινές τους καλοκαιρινές εμπειρίες στο ημερολόγιό τους ή τις εντυπώσεις τους από έναν τόπο που επισκέφτηκαν ή να γράψουν μια ιστορία που μπορεί και να τη μετατρέψουν σε ζωντανή θεατρική παράσταση με τους φίλους τους για ακροατές. Παράλληλα, θα μπορούσαν να μετατρέψουν ένα κείμενο σε νέα διάταξη και να συνθέσουν την πλοκή του με άλλον τρόπο ή, τέλος, να συνεχίσουν το κείμενο μετά το πέρας της ιστορίας προσθέτοντας τις προσωπικές τους προτιμήσεις.
Μαθηματικά: Ολος ο κόσμος γύρω μας, στην ουσία μάς δίνει την ευκαιρία να εξασκήσουμε τις μαθηματικές μας δεξιότητες γιατί τα Μαθηματικά είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Το μικρό παιδί μαθαίνει να ερευνά, να δοκιμάζει, να τροποποιεί τη σκέψη του μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Εξασκείται στις έννοιες του χώρου και του χρόνου, στους υπολογισμούς, μαθαίνει να ερμηνεύει τις γραφικές παραστάσεις, να ασκεί την κρίση, τη φαντασία του, τη μνήμη και την προσοχή του, αλλά και να αξιολογεί καταστάσεις με σαφήνεια και ακρίβεια. Το θέμα είναι να απενοχοποιήσει τη δυσκολία και τον φόβο που πιθανόν αισθάνεται μέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες.
Κολυμπάτε στην παραλία; Εξηγήστε του τα γεωμετρικά σχήματα που θα βρείτε στα κοχύλια, στα βότσαλα, στα πράγματα που βλέπετε γύρω σας. Αγαπάτε τη μαγειρική; Οι συνταγές υπενθυμίζουν στο παιδί τούς κλασματικούς και τους ακέραιους αριθμούς. Το ενθαρρύνουν να δοκιμάσει, να πρωτοτυπήσει, να πειραματιστεί. Αγαπάτε τις κατασκευές; Φτιάξτε μαζί μια οποιαδήποτε ξύλινη δημιουργία για τη βεράντα ή το μπαλκόνι σας, για να μάθει τις μονάδες μέτρησης και τη βασική Γεωμετρία. Βραβεύστε την εύρεση κατασκευαστικών λύσεων με διαφορετικές επιλογές/στρατηγικές. Το καλοκαίρι είναι επίσης καλή ευκαιρία για να μάθει τι σημαίνει χαρτζιλίκι, δαπάνη, αποταμίευση κ.λπ.
Ανάγνωση: Θα ταξιδέψετε; Μέσα από το Διαδίκτυο, η έρευνα ταξιδιωτικών προορισμών, ξενοδοχείων κ.λπ. είναι μια καλή ευκαιρία να εξασκήσει τις αναγνωστικές του ικανότητες. Ταξιδεύετε με αυτοκίνητο; Δώστε του τον χάρτη της διαδρομής, τον οδηγό της πόλης, να ψάξει για μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, αλλά και μαγαζιά, εστιατόρια, πάρκα, άλλους ενδιαφέροντες προορισμούς του τόπου όπου επισκέπτεστε κ.λπ. Αλλά ακόμη κι αν μείνετε στην πόλη, παροτρύνετέ το να διαβάσει τις οδηγίες μιας συνταγής, ενός συναρμολογούμενου παιχνιδιού, τους κανόνες ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού κ.λπ. Προσπαθήστε να είστε εφευρετικοί με τα πράγματα που βλέπετε γύρω σας.
Φυσική: Βρείτε στο Διαδίκτυο καινοτόμα και πρωτότυπα πειράματα Φυσικής, με απλά υλικά που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι. Μέσα από αυτά, τα παιδιά κατανοούν τις βασικές αρχές της και πώς σχετίζονται με την καθημερινότητά τους. Σκεφτείτε πώς μπορείτε να αξιοποιήσετε τις διακοπές σας. Στην εξοχή, στην παραλία μαζέψτε έντομα, φύλλα, βότσαλα, κοχύλια, περίεργα πράγματα που δεν έχετε ξαναδεί και βοηθήστε τα να τα εξερευνήσουν και να πειραματιστού με τη σύσταση, τη δομή τους κ.λπ. Αν έχετε δυνατότητα, καλλιεργήστε φυτά, βότανα, λαχανικά, φυτεύοντας σπόρους και ελέγχοντας τον ρυθμό και τον τρόπο ανάπτυξης.
Ιστορία: Συζητήστε μαζί τα θέματα της πόλης, του έθνους, του κόσμου. Είναι ευκαιρία τώρα το καλοκαίρι να θυμηθούμε ιστορικά γεγονότα μαζί με τα παιδιά μας μέσα από επισκέψεις στα ιστορικά μουσεία της χώρας μας, αλλά και ιστορικές επετείους, ζωντανές μαρτυρίες, τον Τύπο, την εύρεση στοιχείων από το Διαδίκτυο κ.λπ.
Παράλληλα, μέσα από την ενασχόλησή μας με την Ιστορία προσεγγίζουμε και τα παγκόσμια γεγονότα. Οι περισσότερες πόλεις του κόσμου έχουν ιστορικά σημεία αναφοράς. Τα ιστορικά μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι αίθουσες τέχνης είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να αντλήσετε πληροφόρηση για την ιστορία της τέχνης, τη μουσική, τους εμφύλιους πολέμους, τη βιομηχανική επανάσταση. Η λίστα δεν έχει τέλος.
Γεωγραφία: Το καλοκαίρι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να τους δείξετε πώς να διαβάζουν αλλά ιδίως πώς να ερμηνεύουν τους χάρτες. Εκτός από τους παραδοσιακούς χάρτες που έχουν τις πόλεις και τις διαδρομές, μπορεί κανείς να βρει και άλλου είδους χάρτες, σε ζωολογικούς κήπους, εμπορικά κέντρα, μουσεία, εθνικούς δρυμούς, βιβλιοθήκες κ.τ.λ. Τα παιδιά λατρεύουν όταν οι μεγάλοι τούς αναθέτουν υπευθυνότητες. Το παιχνίδι του θησαυρού είναι άλλη μία διασκεδαστική δραστηριότητα όπου κρύβουν αντικείμενα σε διάφορα σημεία και μετά φτιάχνουν έναν χάρτη για να βοηθήσουν τους υπόλοιπους να μαντέψουν πού βρίσκονται τα κρυμμένα.
Θρησκευτικά: Κάποια παιδιά, ταξιδεύοντας στο εξωτερικό, έχουν την εξαιρετική ευκαιρία να ανακαλύπτουν άλλους πολιτισμούς, εθνότητες, θρησκείες. Με αυτόν τον τρόπο έχετε τη δυνατότητα να δείξετε στα παιδιά σας πώς ζουν άλλα παιδιά στον πλανήτη, τις διαφορές και τις ομοιότητες σε θέματα θρησκειών, τα ήθη και τα έθιμά τους, την κουλτούρα, τους διαφορετικούς τρόπους λατρείας, αλλά και τους τόπους όπου ασκούν τα λατρευτικά τους καθήκοντα.
Κοινωνικές δεξιότητες: Μέσα από τα ταξίδια τα παιδιά μαθαίνουν τις πολιτισμικές διαφορές των λαών. Δώστε τους την ευκαιρία να γευτούν φαγητά, να ακούσουν μουσική, να μιλήσουν με παιδιά άλλων εθνικοτήτων.
Ακόμα κι αν δεν φύγετε διακοπές, σκεφτείτε να περάσετε ένα βράδυ όλοι μαζί, επιλέγοντας μια συγκεκριμένη θεματολογία, π.χ. μια ιταλική βραδιά όπου θα τους μάθετε 2-3 ιταλικές φράσεις, θα μαγειρέψετε ιταλικές σπεσιαλιτέ, θα δείτε μερικές γνωστές πόλεις της Ιταλίας και θα ακούσετε τη μουσική της. Τέλος, στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογικής έκρηξης, μην ξεχνάτε να αξιοποιείτε την τεχνολογία και τα πολυμέσα για να τα βοηθήσετε να αποκτήσουν κίνητρα να ασχοληθούν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον με όλα τα παραπάνω. Στο τέλος του καλοκαιριού θα εκπλαγείτε με όσα έμμεσα έμαθαν - χωρίς βιβλία και γραμματικούς κανόνες!
Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
Δημιουργική γραφή:
Βοηθήστε το παιδί με έναν πιο ενδιαφέροντα τρόπο να εκφράσει τις ιδέες, τα συναισθήματα και τις σκέψεις του μέσα από το γραπτό του κείμενο. Σε ένα μικρότερο παιδί δοκιμάστε να του αναθέσετε να γράψει μια λίστα με όλα τα ψώνια του σούπερ μάρκετ που θα κάνετε μαζί ή ακόμα να γράψει στον υπολογιστή έναν κατάλογο με πράγματα που θέλει για τη γιορτή του, αλλά και τις προσκλήσεις για το πάρτυ του. Επίσης, μπορεί να ασχοληθεί με διασκεδαστικές δραστηριότητες όπως η αλλαγή γραμμάτων, λέξεων, φράσεων, καταλήξεων, ομοιοκαταληξιών σε ένα παραμύθι ή σε μια ιστορία, αλλάζοντας έτσι εντελώς την αρχική του πλοκή. Τα πιο μεγάλα και ευφάνταστα παιδιά μπορούν να καταγράφουν τις καθημερινές τους καλοκαιρινές εμπειρίες στο ημερολόγιό τους ή τις εντυπώσεις τους από έναν τόπο που επισκέφτηκαν ή να γράψουν μια ιστορία που μπορεί και να τη μετατρέψουν σε ζωντανή θεατρική παράσταση με τους φίλους τους για ακροατές. Παράλληλα, θα μπορούσαν να μετατρέψουν ένα κείμενο σε νέα διάταξη και να συνθέσουν την πλοκή του με άλλον τρόπο ή, τέλος, να συνεχίσουν το κείμενο μετά το πέρας της ιστορίας προσθέτοντας τις προσωπικές τους προτιμήσεις.
Μαθηματικά: Ολος ο κόσμος γύρω μας, στην ουσία μάς δίνει την ευκαιρία να εξασκήσουμε τις μαθηματικές μας δεξιότητες γιατί τα Μαθηματικά είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Το μικρό παιδί μαθαίνει να ερευνά, να δοκιμάζει, να τροποποιεί τη σκέψη του μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Εξασκείται στις έννοιες του χώρου και του χρόνου, στους υπολογισμούς, μαθαίνει να ερμηνεύει τις γραφικές παραστάσεις, να ασκεί την κρίση, τη φαντασία του, τη μνήμη και την προσοχή του, αλλά και να αξιολογεί καταστάσεις με σαφήνεια και ακρίβεια. Το θέμα είναι να απενοχοποιήσει τη δυσκολία και τον φόβο που πιθανόν αισθάνεται μέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες.
Κολυμπάτε στην παραλία; Εξηγήστε του τα γεωμετρικά σχήματα που θα βρείτε στα κοχύλια, στα βότσαλα, στα πράγματα που βλέπετε γύρω σας. Αγαπάτε τη μαγειρική; Οι συνταγές υπενθυμίζουν στο παιδί τούς κλασματικούς και τους ακέραιους αριθμούς. Το ενθαρρύνουν να δοκιμάσει, να πρωτοτυπήσει, να πειραματιστεί. Αγαπάτε τις κατασκευές; Φτιάξτε μαζί μια οποιαδήποτε ξύλινη δημιουργία για τη βεράντα ή το μπαλκόνι σας, για να μάθει τις μονάδες μέτρησης και τη βασική Γεωμετρία. Βραβεύστε την εύρεση κατασκευαστικών λύσεων με διαφορετικές επιλογές/στρατηγικές. Το καλοκαίρι είναι επίσης καλή ευκαιρία για να μάθει τι σημαίνει χαρτζιλίκι, δαπάνη, αποταμίευση κ.λπ.
Ανάγνωση: Θα ταξιδέψετε; Μέσα από το Διαδίκτυο, η έρευνα ταξιδιωτικών προορισμών, ξενοδοχείων κ.λπ. είναι μια καλή ευκαιρία να εξασκήσει τις αναγνωστικές του ικανότητες. Ταξιδεύετε με αυτοκίνητο; Δώστε του τον χάρτη της διαδρομής, τον οδηγό της πόλης, να ψάξει για μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, αλλά και μαγαζιά, εστιατόρια, πάρκα, άλλους ενδιαφέροντες προορισμούς του τόπου όπου επισκέπτεστε κ.λπ. Αλλά ακόμη κι αν μείνετε στην πόλη, παροτρύνετέ το να διαβάσει τις οδηγίες μιας συνταγής, ενός συναρμολογούμενου παιχνιδιού, τους κανόνες ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού κ.λπ. Προσπαθήστε να είστε εφευρετικοί με τα πράγματα που βλέπετε γύρω σας.
Φυσική: Βρείτε στο Διαδίκτυο καινοτόμα και πρωτότυπα πειράματα Φυσικής, με απλά υλικά που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι. Μέσα από αυτά, τα παιδιά κατανοούν τις βασικές αρχές της και πώς σχετίζονται με την καθημερινότητά τους. Σκεφτείτε πώς μπορείτε να αξιοποιήσετε τις διακοπές σας. Στην εξοχή, στην παραλία μαζέψτε έντομα, φύλλα, βότσαλα, κοχύλια, περίεργα πράγματα που δεν έχετε ξαναδεί και βοηθήστε τα να τα εξερευνήσουν και να πειραματιστού με τη σύσταση, τη δομή τους κ.λπ. Αν έχετε δυνατότητα, καλλιεργήστε φυτά, βότανα, λαχανικά, φυτεύοντας σπόρους και ελέγχοντας τον ρυθμό και τον τρόπο ανάπτυξης.
Ιστορία: Συζητήστε μαζί τα θέματα της πόλης, του έθνους, του κόσμου. Είναι ευκαιρία τώρα το καλοκαίρι να θυμηθούμε ιστορικά γεγονότα μαζί με τα παιδιά μας μέσα από επισκέψεις στα ιστορικά μουσεία της χώρας μας, αλλά και ιστορικές επετείους, ζωντανές μαρτυρίες, τον Τύπο, την εύρεση στοιχείων από το Διαδίκτυο κ.λπ.
Παράλληλα, μέσα από την ενασχόλησή μας με την Ιστορία προσεγγίζουμε και τα παγκόσμια γεγονότα. Οι περισσότερες πόλεις του κόσμου έχουν ιστορικά σημεία αναφοράς. Τα ιστορικά μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι αίθουσες τέχνης είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να αντλήσετε πληροφόρηση για την ιστορία της τέχνης, τη μουσική, τους εμφύλιους πολέμους, τη βιομηχανική επανάσταση. Η λίστα δεν έχει τέλος.
Γεωγραφία: Το καλοκαίρι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να τους δείξετε πώς να διαβάζουν αλλά ιδίως πώς να ερμηνεύουν τους χάρτες. Εκτός από τους παραδοσιακούς χάρτες που έχουν τις πόλεις και τις διαδρομές, μπορεί κανείς να βρει και άλλου είδους χάρτες, σε ζωολογικούς κήπους, εμπορικά κέντρα, μουσεία, εθνικούς δρυμούς, βιβλιοθήκες κ.τ.λ. Τα παιδιά λατρεύουν όταν οι μεγάλοι τούς αναθέτουν υπευθυνότητες. Το παιχνίδι του θησαυρού είναι άλλη μία διασκεδαστική δραστηριότητα όπου κρύβουν αντικείμενα σε διάφορα σημεία και μετά φτιάχνουν έναν χάρτη για να βοηθήσουν τους υπόλοιπους να μαντέψουν πού βρίσκονται τα κρυμμένα.
Θρησκευτικά: Κάποια παιδιά, ταξιδεύοντας στο εξωτερικό, έχουν την εξαιρετική ευκαιρία να ανακαλύπτουν άλλους πολιτισμούς, εθνότητες, θρησκείες. Με αυτόν τον τρόπο έχετε τη δυνατότητα να δείξετε στα παιδιά σας πώς ζουν άλλα παιδιά στον πλανήτη, τις διαφορές και τις ομοιότητες σε θέματα θρησκειών, τα ήθη και τα έθιμά τους, την κουλτούρα, τους διαφορετικούς τρόπους λατρείας, αλλά και τους τόπους όπου ασκούν τα λατρευτικά τους καθήκοντα.
Κοινωνικές δεξιότητες: Μέσα από τα ταξίδια τα παιδιά μαθαίνουν τις πολιτισμικές διαφορές των λαών. Δώστε τους την ευκαιρία να γευτούν φαγητά, να ακούσουν μουσική, να μιλήσουν με παιδιά άλλων εθνικοτήτων.
Ακόμα κι αν δεν φύγετε διακοπές, σκεφτείτε να περάσετε ένα βράδυ όλοι μαζί, επιλέγοντας μια συγκεκριμένη θεματολογία, π.χ. μια ιταλική βραδιά όπου θα τους μάθετε 2-3 ιταλικές φράσεις, θα μαγειρέψετε ιταλικές σπεσιαλιτέ, θα δείτε μερικές γνωστές πόλεις της Ιταλίας και θα ακούσετε τη μουσική της. Τέλος, στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογικής έκρηξης, μην ξεχνάτε να αξιοποιείτε την τεχνολογία και τα πολυμέσα για να τα βοηθήσετε να αποκτήσουν κίνητρα να ασχοληθούν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον με όλα τα παραπάνω. Στο τέλος του καλοκαιριού θα εκπλαγείτε με όσα έμμεσα έμαθαν - χωρίς βιβλία και γραμματικούς κανόνες!
Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
Περισσότερες συμβουλές εδώ.