Εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν με την ανάγνωση και τη γραφή, οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες ασχολούνται όλο και λιγότερο με το διάβασμα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Επειδή το παιδί δυσκολεύεται να διαβάσει, δεν απολαμβάνει το διάβασμα και αρνείται ή αποφεύγει να διαβάζει. Αυτό έχει ως συνέπεια να εκτίθεται λιγότερο σε νέες έννοιες, νέο λεξιλόγιο και νέες μορφές γραπτής έκφρασης, κάνοντας τη μελλοντική ενασχόληση με το διάβασμα ακόμη δυσκολότερη. Είναι σημαντικό το παιδί να συμμετέχει σε αναγνωστικές δραστηριότητες στο σπίτι και εκτός διδακτικού πλαισίου.
Σε μικρές ηλικίες
Στις μικρές ηλικίες, μπορείτε να διαβάσετε μαζί με το παιδί βιβλία, να απαγγείλετε ποιήματα με ομοιοκαταληξίες και να παίξετε όσο περισσότερα φωνολογικά παιχνίδια μπορείτε. Με τα φωνολογικά παιχνίδια θα βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει μια στέρεη βάση για την ανάγνωση αλλά και για την ορθογραφία. Σε κάθε ευκαιρία, παίξτε με τις λέξεις. Βρείτε ομοιοκαταληξίες, βρείτε από ποια φωνή αρχίζει μια λέξη, βρείτε λέξεις που αρχίζουν από την ίδια φωνή και βρίσκονται στο δωμάτιο, στην κουζίνα ή όπου αλλού είστε. Χωρίστε τις λέξεις σε συλλαβές και κτυπήστε παλαμάκια, ή χοροπηδήστε στην αυλή ή μετρήστε πούλια. Χρησιμοποιήστε εικόνες για να κάνετε πιο σύνθετες δραστηριότητες με πολλές λέξεις ή περισσότερα παιδιά.
Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μαγνητικά γράμματα (π.χ. στο ψυγείο) για να φτιάξετε μαζί με το παιδί απλές λέξεις από την καθημερινότητα. Σε κάθε ευκαιρία, πείτε το όνομα ενός γράμματος αλλά και πώς φωνάζει. Για παράδειγμα, το βιβλίο αρχίζει από το β (όχι βου) και αρχίζει με το γράμμα Βήτα, όπως και το βάζο, η Βασιλική, ο βράχος κ.λπ. Καλέστε το παιδί να βρει στον χώρο αντικείμενα που αρχίζουν από β. Αξιοποιήστε την καθημερινότητα για να εμπλακεί το παιδί σε δραστηριότητες όπου καλείται να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά, για παράδειγμα, από τα αριστερά στα δεξιά, σε αλφαβητική σειρά κ.ο.κ. Βοηθήστε το να καταλάβει τη θέση στον χώρο (πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά) και τις έννοιες της αρχής, της μέσης και του τέλους. Ακόμη και όταν παίζετε με το μέτρημα (1, 2, 3…) παιχνιδιών ή αντικειμένων, κάντε το πάντα από τα αριστερά προς τα δεξιά, ώστε μελλοντικά και στην ανάγνωση ή τη γραφή το παιδί να κάνει το ίδιο.
Πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες θα χρειαστούν καθημερινή βοήθεια είτε για να καταλάβουν έννοιες των μαθηματικών είτε για να μάθουν την προπαίδεια είτε για να μάθουν να λύνουν προβλήματα μαθηματικών. Ένας τρόπος για να τα βοηθήσετε είναι να είστε πάντα απολύτως βέβαιοι ότι έχουν κατανοήσει πραγματικά κάτι πριν προχωρήσετε σε επόμενη έννοια. Επίσης, εξηγήστε τις έννοιες με πολλούς τρόπους, ώστε να βρείτε τι εξυπηρετεί καλύτερα το παιδί σας. Χρησιμοποιήστε χρωματιστά μολύβια για να επισημάνετε τι πρέπει να θυμούνται ή να προσέχουν και εξηγήστε τους ότι κάθε πρόβλημα έχει μέσα του τουλάχιστον μισή από τη λύση. Ένας χρήσιμος για πολλά παιδιά τρόπος είναι να τους μάθουμε να οπτικοποιούν το πρόβλημα, να το φαντάζονται ή και να μπαίνουν μέσα στο πρόβλημα.
Σε παιδιά Δημοτικού
Σε παιδιά δημοτικού, σε όλα τα παραπάνω που αναφέρθηκαν για τις μικρότερες ηλικίες προσθέστε την κοινή ανάγνωση. Συνεχίστε να διαβάζετε μαζί βιβλία όσο το δυνατόν περισσότερο. Ανάλογα με τη δυσκολία του παιδιού σας, μπορείτε να διαβάζετε εσείς περισσότερο και να αφήνετε μερικές λέξεις για το παιδί ή να διαβάζετε εναλλάξ. Όταν διαβάζει και δυσκολεύεται με κάποια λέξη, διαβάστε εσείς τη λέξη χωρίς να σταματήσετε τη ροή και την ευχαρίστηση του νοήματος. Φροντίστε ώστε το παιδί σας να διαβάζει φωναχτά ακόμη και για 3-4 λεπτά αλλά καθημερινά. Όμως θυμηθείτε να μην μπερδεύετε ποτέ την ανάγνωση για ευχαρίστηση με τη διδασκαλία της ανάγνωσης ή την παροχή βοήθειας για τις σχολικές εργασίες.
Σε μεγαλύτερα παιδιά
Σε μεγαλύτερα παιδιά, αναζητήστε αναγνωστικό υλικό του ενδιαφέροντός τους, όπως αθλητικά περιοδικά, και ζητήστε να μοιραστούν μαζί σας αυτό που διάβασαν. Συζητήστε με αυτή την αφορμή χρησιμοποιώντας πλούσιο λεξιλόγιο. Εκμεταλλευτείτε όλες τις ευκαιρίες για να εμπλέξετε το παιδί στο διάβασμα: οδηγίες παρασκευής ζελέ από το κουτί, παιχνίδια επιτραπέζια με κάρτες κ.λπ.
Όλα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται επίσης με την ορθογραφία και χρειάζονται βοήθεια από την πρώτη ημέρα. Όταν το παιδί προσπαθεί να μάθει την ορθογραφία μιας λέξης, ζητήστε του πρώτα να τη διαβάσει και να σας πει πού μπορεί να κάνει ορθογραφικό λάθος, άρα τι πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα. Μπορείτε επίσης να του ζητήσετε να τη «φωτογραφήσει» και να προσπαθήσει να τη δει με κλειστά μάτια. Ζητήστε του να σας πει με κλειστά μάτια ένα ένα τα γράμματα. Μάθετε στο παιδί να μελετάει την κάθε λέξη, μετά να την κρύβει και να τη γράφει, και μετά να την ελέγχει και να τη διορθώνει.
Για να μάθει ορθογραφία, πρέπει να σκέφτεται ενεργητικά και όχι απλώς να αντιγράφει μηχανικά τη λέξη πολλές φορές. Επίσης είναι σημαντικό, όταν μαθαίνει τις λέξεις, να γράφει και να ελέγχει τις λέξεις μία μία και όχι στο τέλος όλες μαζί. Όλες μαζί μπορείτε να τις ελέγξετε εσείς στο τέλος, αφού τις έχει μελετήσει.
Στις μεγαλύτερες τάξεις, όπου το παιδί πρέπει να εφαρμόζει κανόνες της γραμματικής, μπορείτε να του μάθετε να κάνει ερωτήσεις στον εαυτό του για να θυμάται τους κανόνες πίσω από κάθε ορθογραφία. Επίσης, μπορείτε να το καθοδηγήσετε να σκέφτεται μήπως η λέξη μοιάζει με κάποια άλλη, για παράδειγμα, εάν η «οικοδομή» έχει κάτι ίδιο με την «οικολογία» (οικογένειες λέξεων).