Η δυσλεξία, η δυσαριθμησία και η δυσγραφία είναι τρεις από τις πιο συνηθισμένες μαθησιακές δυσκολίες. Διάβασε εδώ τι σημαίνει κάθε μία και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους «συμπτώματα».
Ευχαριστούμε τους Αθηνά Μπαλάσκα, παιδίατρο νεογνολόγο, διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής και συνεργάτρια Ιατρείου Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Παιδιατρικής ΓΝΠ Πεντέλης, Σωκράτη Μποκή,εργοθεραπευτή, Ρεβέκκα Τζόρβα, ΜΑ, SLP, παθολόγο λόγου και ομιλίας, «Έρεισμα» Κέντρο Διάγνωσης και Θεραπείας Λόγου Γνωστικών και Κινητικών Διαταραχών, και την Ελληνική Εταιρεία Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας (www.socped.gr).
Πολλά λάθη στην αντιγραφή και την ορθογραφία, «παράξενη» γραφή ορισμένων γραμμάτων, δυσκολία στην ανάγνωση… Τα παραπάνω χαρακτηριστικά πιθανότατα δε σημαίνουν πως το παιδί δε δίνει σημασία στο μάθημα και βαριέται να διαβάσει. Θα μπορούσε το θέμα να είναι (απλά) μια μορφή μαθησιακής δυσκολίας! Και η δυσλεξία, η δυσαριθμησία και η δυσγραφία είναι οι τρεις πιο συνηθισμένες από αυτές.
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ετερογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες διακρίνονται σε γενικευμένες και ειδικές. «Όταν μιλάμε για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, αναφερόμαστε στις δυσκολίες που παρουσιάζει ένα παιδί σχολικής ηλικίας στην απόκτηση των βασικών δεξιοτήτων της γλώσσας, στο γραπτό λόγο, στην ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία, την αριθμητική. Το σύνολο των μαθησιακών δυσκολιών αναφέρεται ως “δυσλεξία”, αν και με τη στενή έννοια ο όρος αυτός ταυτίζεται με τις δυσκολίες στην ανάγνωση, ενώ οι δυσκολίες στη γραφή περιγράφονται με τον όρο “δυσγραφία”» εξηγεί η παιδίατρος νεογνολόγος Αθηνά Μπαλάσκα.
Τι είναι η δυσλεξία
Πρόκειται για μια χρόνια κατάσταση που δυσκολεύει το παιδί να διαβάσει. Είναι η πιο συνηθισμένη μαθησιακή δυσκολία. Στην Ελλάδα δυσλεξία παρουσιάζεται σε ποσοστό 3-15% των μαθητών, με αναλογία 4:1 ανάμεσα στα αγόρια και στα κορίτσια.
Ορισμένα από τα πρώιμα συμπτώματα της δυσλεξίας μπορεί να είναι:
Ορισμένα από τα πρώιμα συμπτώματα της δυσλεξίας μπορεί να είναι:
Στην προσχολική ηλικία και έως 7 ετών:
‣ Καθυστέρηση στην ομιλία χωρίς να υπάρχει παθολογική αιτία.
‣ Δυσκολία σε δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας και οπτικοκινητικού
συντονισμού (λαβή μολυβιού ή ψαλιδιού, αντιγραφή σχεδίων).
‣ Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ήχους, όπως «μπ, π, β, φ, δ» ή να βρει από ποια «φωνούλα» ξεκινά μια λέξη.
‣ Δυσκολία στην εκτέλεση σύνθετων δραστηριοτήτων (π.χ., βάλε το τετράδιο της ορθογραφίας στην τσάντα σου, σβήσε το φως και πήγαινε να πλύνεις τα δόντια σου).
‣ Δυσκολία στη βραχυπρόθεσμη μνήμη (π.χ. μέρες της εβδομάδας, να επαναλάβει μια πρόταση που άκουσε πριν).
‣ Καθυστέρηση στην ομιλία χωρίς να υπάρχει παθολογική αιτία.
‣ Δυσκολία σε δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας και οπτικοκινητικού
συντονισμού (λαβή μολυβιού ή ψαλιδιού, αντιγραφή σχεδίων).
‣ Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ήχους, όπως «μπ, π, β, φ, δ» ή να βρει από ποια «φωνούλα» ξεκινά μια λέξη.
‣ Δυσκολία στην εκτέλεση σύνθετων δραστηριοτήτων (π.χ., βάλε το τετράδιο της ορθογραφίας στην τσάντα σου, σβήσε το φως και πήγαινε να πλύνεις τα δόντια σου).
‣ Δυσκολία στη βραχυπρόθεσμη μνήμη (π.χ. μέρες της εβδομάδας, να επαναλάβει μια πρόταση που άκουσε πριν).
Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού:
‣ Δεν μπορεί να αναγνωρίσει όλα τα γράμματα μιας λέξης ακούγοντάς την.
‣ Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και μπερδεύει τη γραφή γραμμάτων και
συνδυασμών, π.χ. αντί για «μπρ», μπορεί να γράφει «μρπ». Το ίδιο μπορεί
να κάνει με αριθμούς, π.χ. να γράφει «32» αντί για «23» ή 3 αντί για ε.
‣ Δυσκολεύεται όταν διαβάζει δυνατά ένα κείμενο, μπορεί να «πηδάει» σειρές ή να ξεχνάει λέξεις.
‣ Δεν κατανοεί με ευχέρεια ένα κείμενο που διαβάζει και δε διαβάζει για ευχαρίστηση, παρά μόνο από υποχρέωση, π.χ. τα μαθήματα του σχολείου.
‣ Δεν μπορεί να αναγνωρίσει όλα τα γράμματα μιας λέξης ακούγοντάς την.
‣ Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και μπερδεύει τη γραφή γραμμάτων και
συνδυασμών, π.χ. αντί για «μπρ», μπορεί να γράφει «μρπ». Το ίδιο μπορεί
να κάνει με αριθμούς, π.χ. να γράφει «32» αντί για «23» ή 3 αντί για ε.
‣ Δυσκολεύεται όταν διαβάζει δυνατά ένα κείμενο, μπορεί να «πηδάει» σειρές ή να ξεχνάει λέξεις.
‣ Δεν κατανοεί με ευχέρεια ένα κείμενο που διαβάζει και δε διαβάζει για ευχαρίστηση, παρά μόνο από υποχρέωση, π.χ. τα μαθήματα του σχολείου.
Τι είναι η δυσαρθιμησία
Ο όρος περιγράφει τη μαθησιακή δυσκολία στις αριθμητικές πράξεις και τη μαθηματική σκέψη. Μέχρι πρόσφατα η δυσαριθμησία έμπαινε κάτω από την ομπρέλα του γενικού όρου μαθησιακές δυσκολίες», καθώς δεν ήταν τόσο γνωστή, ωστόσο πλέον έχει αναγνωριστεί και γονείς και εκπαιδευτικοί είναι πιο ευαισθητοποιημένοι.
Κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα μπορεί να είναι:
‣ Το παιδί δυσκολεύεται να αντιληφθεί προμαθηματικές έννοιες, όπως περισσότερο-λιγότερο, πολλά-λίγα.
‣ Δυσκολεύεται στην αντίληψη εννοιών όπως ο χρόνος και η αριθμογραμμή.
‣ Δεν κατανοεί εύκολα μαθηματικές έννοιες και τον τρόπο εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων (αφαίρεση, πρόσθεση κ.λπ.) και δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τα μαθηματικά σύμβολα.
‣ Εμφανίζει δυσκολία στη γραφή και την ανάγνωση αριθμών – μπορεί να αντιστρέφει τα νούμερα ή να γράφει άλλον αριθμό αντί για το σωστό.
‣ Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται σε παιχνίδια «λογικής», όπως π.χ. το σκάκι, ή στο να θυμάται το σκορ στα επιτραπέζια.
Κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα μπορεί να είναι:
‣ Το παιδί δυσκολεύεται να αντιληφθεί προμαθηματικές έννοιες, όπως περισσότερο-λιγότερο, πολλά-λίγα.
‣ Δυσκολεύεται στην αντίληψη εννοιών όπως ο χρόνος και η αριθμογραμμή.
‣ Δεν κατανοεί εύκολα μαθηματικές έννοιες και τον τρόπο εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων (αφαίρεση, πρόσθεση κ.λπ.) και δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τα μαθηματικά σύμβολα.
‣ Εμφανίζει δυσκολία στη γραφή και την ανάγνωση αριθμών – μπορεί να αντιστρέφει τα νούμερα ή να γράφει άλλον αριθμό αντί για το σωστό.
‣ Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται σε παιχνίδια «λογικής», όπως π.χ. το σκάκι, ή στο να θυμάται το σκορ στα επιτραπέζια.
Τι είναι η δυσγραφία
Πρόκειται για μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη γραφή. Τα παιδιά με δυσγραφία παραμορφώνουν το «σχήμα» των γραμμάτων και κάνουν λάθη στο μέγεθος, στην κατεύθυνση του γράμματος και πολλά ορθογραφικά λάθη.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα της δυσγραφίας μπορεί να είναι:
‣ Δυσκολία στη γραφή γραμμάτων και αριθμών, ενώ η δεξιότητα του παιδιού στη γραφή είναι χαμηλότερη από το αναμενόμενο αναφορικά με την ηλικία και τη σχολική του εκπαίδευση.
‣ Πολλά γραμματικά λάθη στο σχολείο και δυσκολία οργάνωσης των κειμένων, π.χ. δεν μπορεί να χωρίσει παραγράφους.
‣ Δυσκολία στην αντιγραφή και την ορθογραφία λέξεων.
‣ Δυσκολία στη διάκριση μεταξύ κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων.
‣ Δυσκολία στην τήρηση της γραμμής στο τετράδιο.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα της δυσγραφίας μπορεί να είναι:
‣ Δυσκολία στη γραφή γραμμάτων και αριθμών, ενώ η δεξιότητα του παιδιού στη γραφή είναι χαμηλότερη από το αναμενόμενο αναφορικά με την ηλικία και τη σχολική του εκπαίδευση.
‣ Πολλά γραμματικά λάθη στο σχολείο και δυσκολία οργάνωσης των κειμένων, π.χ. δεν μπορεί να χωρίσει παραγράφους.
‣ Δυσκολία στην αντιγραφή και την ορθογραφία λέξεων.
‣ Δυσκολία στη διάκριση μεταξύ κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων.
‣ Δυσκολία στην τήρηση της γραμμής στο τετράδιο.