Με τη φράση γόρδιος δεσμός εννοείται σύμφωνα με τις φιλολογικές μαρτυρίες περίπλοκος δεσμός (κόμπος) από φλοιό κρανιάς που έδενε το άρμα του Γόρδιου, πατέρα του Μίδα και αρχαίου βασιλέα της Φρυγίας. Κατά την παράδοση τον γόρδιο δεσμό έκοψε ο Αλέξανδρος Γ΄ ο Μακεδών.
Ο Αλέξανδρος έφθασε στο Γόρδιο κατά τον μήνα Φεβρουάριο ή Μάρτιο του 333 π.Χ. και παρέμεινε εκεί για κάποιο χρονικό διάστημα, για να αναπαύσει τη μοίρα του στρατού που κόπιασε ιδιαίτερα μαζί του, στην Πισιδία. Εκεί, στο ανάκτορο των παλαιών βασιλέων της Φρυγίας, βρισκόταν το άρμα του Γόρδιου ως ανάθημα στον Δία. Ο ζυγός του άρματος ήταν δεμένος με φλοιό κρανιάς και ο δεσμός ήταν τόσο περίπλοκος, ώστε δεν διακρινόταν πουθενά η αρχή του. Σύμφωνα με την κρατούσα παράδοση, όποιος έλυε τον Γόρδιο δεσμό, θα κυριαρχούσε στην Ασία. Ο Αλέξανδρος μετέβη στο ανάκτορο, εξέτασε τον δεσμό και τον έλυσε εύκολα. Ο τρόπος με τον οποίο τον έλυσε παραμένει μυστήριο. Η πιο διαδεδομένη άποψη υποστηρίζει ότι έκοψε τον δεσμό με το σπαθί του, αναφωνώντας: Ό,τι δεν λύεται κόπτεται. Παρά τη δημοσιότητά της όμως, αυτή η άποψη θεωρείται η λιγότερο πιθανή. Ο Αριστόβουλος, που ήταν πιθανώς αυτόπτης μάρτυς, αναφέρει ότι τον έλυσε αφαιρώντας τον πύρο από το τιμόνι του άρματος, όπου συγκρατείτο ο δεσμός του ζυγού. Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γκρέιβς, ο δεσμός ήταν πιθανώς θρησκευτικό σύμβολο στη φύλαξη Γορδιανών ιερέων και ιερειών και συμβόλιζε το άφατο όνομα του Διονύσου. Περνούσε από γενιά σε γενιά ιερέων και αποκαλυπτόταν μόνο στους βασιλείς της Φρυγίας.
Σήμερα, όταν λέμε τη φράση γόρδιος δεσμός ενοούμε δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Δείτε τι σημαίνουν περισσότερες φράσεις εδώ.