"Πατρική δικαιοσύνη"
Από σελίδα 8 έως σελίδα 13 στο σχολικό βιβλίο
Μετάφραση κειμένου (σελίδα 8 σχολικού βιβλίου)
Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 1.34 (διασκευή)
Άντρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε επτά παιδιά. Ο μικρότερος (γιος) απ’ αυτά έκανε πολλά κακά στους άλλους. Και αρχικά προσπαθούσε ο πατέρας του να τον συνετίσει με το λόγο· επειδή, όμως, δεν συμμορφωνόταν, τον οδήγησε στους δικαστές και για όσα είχε αποτολμήσει αυτός με ακρίβεια τον κατηγορούσε, και ζητούσε από τους δικαστές να εκτελέσουν το νεαρό. Αυτοί έμειναν έκπληκτοι και οδήγησαν και τους δύο στο βασιλιά Αρταξέρξη. Κι ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, ο βασιλιάς είπε: «Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις να θανατώνεται ο γιός σου;». Και αυτός απάντησε «βεβαιότατα· γιατί και όταν από τα μαρούλια που φυτρώνουν αφαιρώ τα πικρά βλαστάρια, η μητέρα τους καθόλου δε λυπάται, αλλά ανθίζει περισσότερο και γίνεται πιο γλυκιά». Όταν άκουσε αυτά ο Αρταξέρξης επαίνεσε τον άντρα και τον έκανε έναν από τους βασιλικούς δικαστές, λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα ίδια τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι αμερόληπτος δικαστής και αδέκαστος, αλλά απάλλαξε και το νεαρό από την τιμωρία, απειλώντας τον με θάνατο, εάν αποδειχθεί να διαπράττει άλλες αδικίες.
Απάντηση: Όπως περιγράφεται στο κείμενο του Αιλιανού, ο πατέρας διαπιστώνοντας την άδικη συμπεριφορά του γιου του προς τον κοινωνικό του περίγυρο, προσπάθησε να τον νουθετήσει με το λόγο όπως θα έκανε κάθε γονιός. Αφού είδε ότι κάτι τέτοιο δεν έφερε αποτέλεσμα και επειδή ήταν αρκετά δίκαιος, αποφάσισε να τον οδηγήσει στο δικαστήριο ώστε να αποφασίσει εκείνο για την τιμωρία του. Τελικά η υπόθεση οδηγήθηκε στο βασιλιά όπου ο πατέρας συνέχισε να θεωρεί δίκαιο το να τιμωρηθεί ο γιος ακόμα και με θάνατο.
2) Ποια ήταν η αντίδραση του βασιλιά όταν άκουσε ότι ο πατέρας ζητούσε τη θανάτωση του γιου του; Τι του απάντησε ο πατέρας;
Απάντηση: Ο βασιλιάς αρχικά έμεινε έκπληκτος από την υπόθεση που του ζητήθηκε να διευθετήσει και ρώτησε τον πατέρα αν πραγματικά μπορούσε να δει το γιο του να θανατώνεται. Η έκπληξη που ένιωθε διπλασιάστηκε όταν ο πατέρας απάντησε πως δεν θα είχε πρόβλημα να δεχθεί ο γιος την τιμωρία που του άξιζε. Τότε ο βασιλιάς απόρησε τόσο με τον πατέρα και τη δίκαιη σκέψη του που τελικά τον θαύμασε και τον διόρισε άμεσα βασιλικό δικαστή, διότι πολύ δύσκολα θα βρισκόταν τόσο δίκαιος άνθρωπος σαν εκείνον που τολμούσε να ζητήσει τη θανάτωση ακόμη και του ίδιου του του γιου εξαιτίας των παραπτωμάτων του.
3) Πώς ανταμείφθηκε ο πατέρας για την αμεροληψία του απέναντι στο παιδί του;
Απάντηση: Ο βασιλιάς θαύμασε τόσο πολύ τη δίκαιη στάση του πατέρας απέναντι στη υπόθεση του γιου του που τον διόρισε αμέσως βασιλικό δικαστή. Κατά την άποψη του, οι άνθρωποι που είναι τόσο δίκαιοι και σκληροί στις αποφάσεις που αφορούν την ίδια τους την οικογένεια είναι εξίσου δίκαιοι και στις υποθέσεις που αφορούν το κοινωνικό σύνολο. Τέλος ως ανταμοιβή για τον πατέρα μπορούμε να θεωρήσουμε και την αθώωση του γιου του με αναστολή της ποινής σε περίπτωση επανάληψης των αδικημάτων.
4) Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο στόχος του πατέρα όταν προτείνει να καταδικαστεί σε θάνατο το παιδί του; Πώς κρίνετε την αυστηρότητα του και ποια συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε για την περσική αντίληψη περί σωφρονισμού και πειθαρχίας;
Απάντηση: Σκεπτόμενοι λογικά, αντιλαμβανόμαστε πως στόχος του πατέρα όταν προτείνει να καταδικαστεί σε θάνατο το παιδί του δεν είναι να το εκδικηθεί κατά αυτόν τον τρόπο για την αφελή συμπεριφορά του. Κάτι τέτοιο δεν θα συμβάδιζε με την πατρική αγάπη. Μάλλον η πράξη του στοχεύει στο να παραδειγματίσει τα άλλα του παιδιά. Η αυστηρότητα του πατέρα ενδέχεται, επιπλέον, να έγκειται στο γεγονός ότι τα παραπτώματα του γιου ίσως να μην μπορούσαν να επιφέρουν την θανατική ποινή και γι΄αυτό φέρθηκε τόσο αυστηρά έχοντας προεξοφλήσει ότι η ποινή είναι απίθανο να ισχύσει. Σε κάθε περίπτωση ο πατέρας φαίνεται να αντιδρά υπερβολικά και με υπέρμετρη αυστηρότητα να ζητά κάτι που για την κοινή λογική μοιάζει αφύσικο.
Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να δικαιολογηθεί εν μέρει μόνο αν παραλληλιστεί με την περσική αντίληψη περί σωφρονισμού και πειθαρχίας. Οι Πέρσες ήταν ιδιαίτερα γνωστοί για τις αυστηρές ποινές που επιβάλλανε και για τους κανόνες συμπεριφοράς που ακολουθούσαν, καθότι οποιοσδήποτε τολμούσε να συμπεριφερθεί διαφορετικά απ' ότι προστάζαν οι νόμοι, ερχόταν αντιμέτωπος ακόμα και με τη θανατική ποινή.
Απάντηση:
α) λάμπω: λαμπρός, φαίνω: φανερός, ὠφελέω - ὠφελῶ: ὠφέλιμος, σιωπῶ: σιωπηρός
β) λέγω: λεκτός, ἅπτω: ἁπτός, ἐπαινέω - ἐπαινῶ: ἐπαινετός, μένω: μενετός, ποιέω -ποιῶ: ποητός
2)Να σχηματίσετε παράγωγα επίθετα της α.ε. από τα παρακάτω ουσιαστικά και να δηλώσετε τι σημαίνουν (πλησμονή κτλ.): ἀνάγκη, πορφύρα, ὥρα, πένθος, ἀνήρ, μήτηε, βασιλεύς και τόλμη.
Απάντηση: ἀνάγκη: ἀναγκαῖος (αυτός που έχει σχέση με τη σημασία της πρωτότυπης λέξης)
πορφύρα: πορφυροῦς (χρώμα)
ὥρα: ὡραῖος (αυτός που έχει σχέση με τη σημασία της πρωτότυπης λέξης)
πένθος: πένθιμος (ο κατάλληλος γι' ότι δηλώνει η πρωτότυπη λέξη)
ἀνήρ: ἀνδρεῖος (ο σχετικός με την πρωτότυπη λέξη)
βασιλεύς: βασιλικός (ο σχετικός με την πρωτότπυ λέξη)
τόλμη: τολμηρός (πλησμονή)
3) Να σχηματίσετε παράγωγα ρήματα της α.ε. από τα ονόματα: βασιλεύς, παῖς, σκιά, νίκη, ὀξύς, τόλμη, πικρός, ῥυθμός, ἀκριβής και λύπη.
Απάντηση: βασιλεύς: βασιλεύω, παῖς: παίζω, σκιά: σκιάζω, νίκη: νικῶ, ὀξύς: όξύνω, τόλμη: τολμῶ, πικρός: πικραίνω, ῥυθμός: ῥυθμίζω, ἀκριβής: ἀκριβῶ, λύπη: λυπῶ
4) Να κατατάξετε τα επιρρήματα σε κατηγορίες (τοπικά, τροπικά, ποσοτικά, χρονικά), με βάση τις παραγωγικές καταλήξεις τους: ἄνωθεν, ἑλληνιστί, κακῶς, ἀριστίνδην, Μεγαράδε, ἀναφανδὸν και ἀκριβῶς.
Απάντηση:
τοπικά: ἄνωθεν, Μεγαράδε
τροπικά: ἑλληνιστί, κακῶς, ἀριστίνδην, ἀναφανδόν, ἀκριβῶς
Το κείμενο του Αιλιανού περιγράφει την ιστορία ενός Μάρδου, ο οποίος οδήγησε το μικρότερο γιο του στο δικαστήριο, επειδή συμπεριφερόταν επανειλημμένως με άσχημο τρόπο στους συνανθρώπους του. Αν και ο πατέρας, αρχικά, προσπάθησε να νουθετήσει το γιο του και να τον επαναφέρει στο σωστό δρόμο, δεν τα κατάφερε και αναγκάστηκε να καταφύγει στη δικαιοσύνη για να επιτύχει το σωφρονισμό του, ζητώντας ακόμη και τη θανάτωσή του. Οι δικαστές τότε βρέθηκαν σε δύσκολη θέση βλέποντας τον πατέρα να είναι ο κατήγορος του γιου και γι' αυτό αποφάσισαν να στείλουν την υπόθεση στο βασιλιά ώστε να αποφασίσει εκείνος. Ο βασιλιάς απορημένος και ο ίδιος ρώτησε τον πατέρα αν θα άντεχε να δει τον γιο του να χάνεται από δική του κατηγορία. Τότε ο πατέρας απάντησε θετικά με βεβαιότητα αντιπαραθέτοντας το παράδειγμα του μαρουλιού, που κατά τα λεγόμενα του, αν του κόψει κανείς τα πικρά βλαστάρια το φυτό δεν λυπάται αλλά παράγει νέα, πιο γλυκά. Τότε ο βασιλιάς θαύμασε τόσο πολύ τον άνδρα για τη δίκαιη συμπεριφορά του, ώστε τον διόρισε βασιλικό δικαστή ενώ απάλλαξε από τις κατηγορίες τον γιο απειλώντας τον με θάνατο αν αποδειχθεί ότι διέπραττε νέες αδικίες.[ads-post]Νόημα:
Απαντήσεις στις ερωτήσεις της σελίδας 10 του σχολικού βιβλίου:1) Σε ποιες διαδοχικές ενέργειες προχώρησε ο πατέρας προκειμένου να λογικέψει τον ατίθασο γιο του;
Απάντηση: Όπως περιγράφεται στο κείμενο του Αιλιανού, ο πατέρας διαπιστώνοντας την άδικη συμπεριφορά του γιου του προς τον κοινωνικό του περίγυρο, προσπάθησε να τον νουθετήσει με το λόγο όπως θα έκανε κάθε γονιός. Αφού είδε ότι κάτι τέτοιο δεν έφερε αποτέλεσμα και επειδή ήταν αρκετά δίκαιος, αποφάσισε να τον οδηγήσει στο δικαστήριο ώστε να αποφασίσει εκείνο για την τιμωρία του. Τελικά η υπόθεση οδηγήθηκε στο βασιλιά όπου ο πατέρας συνέχισε να θεωρεί δίκαιο το να τιμωρηθεί ο γιος ακόμα και με θάνατο.
2) Ποια ήταν η αντίδραση του βασιλιά όταν άκουσε ότι ο πατέρας ζητούσε τη θανάτωση του γιου του; Τι του απάντησε ο πατέρας;
Απάντηση: Ο βασιλιάς αρχικά έμεινε έκπληκτος από την υπόθεση που του ζητήθηκε να διευθετήσει και ρώτησε τον πατέρα αν πραγματικά μπορούσε να δει το γιο του να θανατώνεται. Η έκπληξη που ένιωθε διπλασιάστηκε όταν ο πατέρας απάντησε πως δεν θα είχε πρόβλημα να δεχθεί ο γιος την τιμωρία που του άξιζε. Τότε ο βασιλιάς απόρησε τόσο με τον πατέρα και τη δίκαιη σκέψη του που τελικά τον θαύμασε και τον διόρισε άμεσα βασιλικό δικαστή, διότι πολύ δύσκολα θα βρισκόταν τόσο δίκαιος άνθρωπος σαν εκείνον που τολμούσε να ζητήσει τη θανάτωση ακόμη και του ίδιου του του γιου εξαιτίας των παραπτωμάτων του.
3) Πώς ανταμείφθηκε ο πατέρας για την αμεροληψία του απέναντι στο παιδί του;
Απάντηση: Ο βασιλιάς θαύμασε τόσο πολύ τη δίκαιη στάση του πατέρας απέναντι στη υπόθεση του γιου του που τον διόρισε αμέσως βασιλικό δικαστή. Κατά την άποψη του, οι άνθρωποι που είναι τόσο δίκαιοι και σκληροί στις αποφάσεις που αφορούν την ίδια τους την οικογένεια είναι εξίσου δίκαιοι και στις υποθέσεις που αφορούν το κοινωνικό σύνολο. Τέλος ως ανταμοιβή για τον πατέρα μπορούμε να θεωρήσουμε και την αθώωση του γιου του με αναστολή της ποινής σε περίπτωση επανάληψης των αδικημάτων.
4) Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο στόχος του πατέρα όταν προτείνει να καταδικαστεί σε θάνατο το παιδί του; Πώς κρίνετε την αυστηρότητα του και ποια συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε για την περσική αντίληψη περί σωφρονισμού και πειθαρχίας;
Απάντηση: Σκεπτόμενοι λογικά, αντιλαμβανόμαστε πως στόχος του πατέρα όταν προτείνει να καταδικαστεί σε θάνατο το παιδί του δεν είναι να το εκδικηθεί κατά αυτόν τον τρόπο για την αφελή συμπεριφορά του. Κάτι τέτοιο δεν θα συμβάδιζε με την πατρική αγάπη. Μάλλον η πράξη του στοχεύει στο να παραδειγματίσει τα άλλα του παιδιά. Η αυστηρότητα του πατέρα ενδέχεται, επιπλέον, να έγκειται στο γεγονός ότι τα παραπτώματα του γιου ίσως να μην μπορούσαν να επιφέρουν την θανατική ποινή και γι΄αυτό φέρθηκε τόσο αυστηρά έχοντας προεξοφλήσει ότι η ποινή είναι απίθανο να ισχύσει. Σε κάθε περίπτωση ο πατέρας φαίνεται να αντιδρά υπερβολικά και με υπέρμετρη αυστηρότητα να ζητά κάτι που για την κοινή λογική μοιάζει αφύσικο.
Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να δικαιολογηθεί εν μέρει μόνο αν παραλληλιστεί με την περσική αντίληψη περί σωφρονισμού και πειθαρχίας. Οι Πέρσες ήταν ιδιαίτερα γνωστοί για τις αυστηρές ποινές που επιβάλλανε και για τους κανόνες συμπεριφοράς που ακολουθούσαν, καθότι οποιοσδήποτε τολμούσε να συμπεριφερθεί διαφορετικά απ' ότι προστάζαν οι νόμοι, ερχόταν αντιμέτωπος ακόμα και με τη θανατική ποινή.
1) Να σχηματίσετε: α) παράγωγα επίθετα της α.ε. από τα ρήματα: λάμπω, φαίνω, ὠφελέω - ὠφελῶ και σιωπάω - σιωπῶ, β) ρηματικά επίθετα από τα ρήματα: λέγω, ἅπτω, ἐκπαινέω - ἐκπαινῶ, μένω και ποιέω - ῶ.Απαντήσεις στις ασκήσεις της σελίδας 11 του σχολικού βιβλίου
Απάντηση:
α) λάμπω: λαμπρός, φαίνω: φανερός, ὠφελέω - ὠφελῶ: ὠφέλιμος, σιωπῶ: σιωπηρός
β) λέγω: λεκτός, ἅπτω: ἁπτός, ἐπαινέω - ἐπαινῶ: ἐπαινετός, μένω: μενετός, ποιέω -ποιῶ: ποητός
2)Να σχηματίσετε παράγωγα επίθετα της α.ε. από τα παρακάτω ουσιαστικά και να δηλώσετε τι σημαίνουν (πλησμονή κτλ.): ἀνάγκη, πορφύρα, ὥρα, πένθος, ἀνήρ, μήτηε, βασιλεύς και τόλμη.
Απάντηση: ἀνάγκη: ἀναγκαῖος (αυτός που έχει σχέση με τη σημασία της πρωτότυπης λέξης)
πορφύρα: πορφυροῦς (χρώμα)
ὥρα: ὡραῖος (αυτός που έχει σχέση με τη σημασία της πρωτότυπης λέξης)
πένθος: πένθιμος (ο κατάλληλος γι' ότι δηλώνει η πρωτότυπη λέξη)
ἀνήρ: ἀνδρεῖος (ο σχετικός με την πρωτότυπη λέξη)
βασιλεύς: βασιλικός (ο σχετικός με την πρωτότπυ λέξη)
τόλμη: τολμηρός (πλησμονή)
3) Να σχηματίσετε παράγωγα ρήματα της α.ε. από τα ονόματα: βασιλεύς, παῖς, σκιά, νίκη, ὀξύς, τόλμη, πικρός, ῥυθμός, ἀκριβής και λύπη.
Απάντηση: βασιλεύς: βασιλεύω, παῖς: παίζω, σκιά: σκιάζω, νίκη: νικῶ, ὀξύς: όξύνω, τόλμη: τολμῶ, πικρός: πικραίνω, ῥυθμός: ῥυθμίζω, ἀκριβής: ἀκριβῶ, λύπη: λυπῶ
4) Να κατατάξετε τα επιρρήματα σε κατηγορίες (τοπικά, τροπικά, ποσοτικά, χρονικά), με βάση τις παραγωγικές καταλήξεις τους: ἄνωθεν, ἑλληνιστί, κακῶς, ἀριστίνδην, Μεγαράδε, ἀναφανδὸν και ἀκριβῶς.
Απάντηση:
τοπικά: ἄνωθεν, Μεγαράδε
τροπικά: ἑλληνιστί, κακῶς, ἀριστίνδην, ἀναφανδόν, ἀκριβῶς
5) Να γράψετε τι δηλώνουν τα ουσιαστικά (κατάσταση, ενέργεια, πρόσωπο που ενεργεί, αποτέλεσμα ενέργειας, εθνικότητα, τόπο, υποκορισμό κτλ.): δενδύλλιον, νεανίσκος, διδασκαλεῖον, Κορίνθιος, ἁλιεύς, βασιλεία, μάντευμα, τελετή, θυσία, ἱερωσύνη.
Απάντηση:
υποκορισμό δηλώνουν: δενδρύλλιον, νεανίσκος
τόπο δηλώνουν: διδασκαλεῖον
εθνικά είναι: Κορίνθιος
πρόσωπο που ενεργεί: ἁλιεύς,
κατάσταση δηλώνουν: βασιλεια, ἱερωσύνη
ενέργεια δηλώνουν: θυσία, τελετή
αποτέλεσμα της ενέργειας: μάντευμα
6) Να γράψετε στη στήλη Β' τα ρήματα της α.ε. από τα οποία παράγονται οι λέξεις της στήλης Α΄ και στη στήλη Γ΄ τι δηλώνουν οι λέξεις αυτές:
Απάντηση:
πομπός πέμπω πρόσωπο που ενεργεί
θάνατος θνῄσκω ενέργεια, κατάσταση
ἀγωγὸς ἄγω πρόσωπο που ενεργεί
μονὴ μένω ενέργεια, κατάσταση
δικαίωμα δικαιῶ αποτέλεσμα ενέργειας
δίωξις διώκω ενέργεια, κατάσταση
σχέσις ἔχω ενέργεια, κατάσταση
7) Να γράψετε από δύο παράγωγες λέξεις της α.ε. για καθένα από τα ρήματα που σας δίνονται και να τις κατηγοριοποιήσετε ανάλογα με τη σημασία τους (πρόσωπο που ενεργεί, ακτάσταση, τόπος, μέσο κτλ.): κρίνω, δικάζω, λύω, γράφω, φύω, λέγω.
Απάντηση:
κρίνω: κρίσις (ενέργεια), κριτήριον (μέσο)
δικάζω: δικαστής (πρόσωπο που ενεργεί), δικαστήριον (τόπος)
λύω: λύσις (αποτέλεσμα), λύτρα (μέσο)
γράφω: γραφεύς (πρόσωπο), γραφίς (όργανο)
φύω: φύσις (κατάσταση), φῦμα (αποτέλεσμα)
λέγω: λόγος (αποτέλεσμα), λέξις (ενέργεια)
Απάντηση:
νῆσος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), ἄνθρωπος (προπαραλήγουσα), σπεῦδε (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), δύναμις (προπαραλήγουσα), παῖδες (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), πλοῦτος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), μῆκος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), οἶνος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), ταῦρος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), γενναῖος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), θεός (βραχύχρονη συλλαβή), μέγας (βραχύχρονη συλλαβή)
2) Να μεταφέρετε τα ρήματα στον τύπο της οριστικής που ζητείται στην παρένθεση.
Απάντηση:
εἰργἀζετο (ἐργάζῃ, ἐργάζει)
ἐπείθετο (πείθονται)
ῥυθμίζειν (ἐρρυθμίζετε)
θάλλει (ἐθάλλομεν)
ἔσται (ἦ & ἦν)
3) Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:
Απάντηση:
τῷ λόγω: τοῖς λόγοις τῶν δικαστῶν: τοῦ δικαστοῦ
τὸν νεανίσκον: τοὺς νεανίσκους τὸν βασιλέα: τοὺς βασιλέας
τὰς ἐκφύσεις: τὴν ἔκφυσιν ὁ δικαστής: οἱ δικασταὶ
τὸν νεανίαν: τοὺς νεανίας τοῦ θανάτου: τῶν θανάτων
ὁ βασιλεύς: οἱ βασιλεῖς τῶν θριδακινῶν: τῆς θριδακίνης
4) Να κλίνετε και στους δύο αριθμούς τις φράσεις: τὰς πικρὰς ἐκφύσεις, ὁ ἀδέκαστος δικαστής.
Απάντηση:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. ἡ πικρὰ ἔκφυσις | ὁ ἀδέκαστος δικαστὴς
Γεν. τῆς πικρᾶς ἐκφύσεως | τοῦ αδεκάστου δικαστοῦ
Δοτ. τῇ πικρᾷ ἐκφύσει | τῷ ἀδεκάστῳ δικαστῇ
Αιτ. τὴν πικράν ἔκφυσιν | τὸν ἀδέκαστον δικαστὴν
Κλ. ὦ πικρὰ ἔκφυσις | ὦ αδέκαστε δικαστὰ
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. αἱ πικραὶ ἐκφύσεις | οἱ ἀδέκαστοι δικασταὶ
Γεν. τῶν πικρῶν ἐκφύσεων | τῶν ἀδεκάστων δικαστῶν
Δοτ. ταῖς πικραῖς ἐκφύσεσιν | τοῖς ἀδεκάστοις δικασταῖς
Αιτ. τὰς πικρὰς ἐκφύσεις | τοὺς ἀδεκάστους δικαστὰς
Κλ. ὦ πικραὶ ἐκφύσεις | ὦ ἀδέκαστοι δικασταὶ
5) Να βρείτε τα υποκείμενα και τα αντικείμενα των ρημάτων των παρακάτω φράσεων της Ενότητας:
Απάντηση:
α. Ἀνὴρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά.
(εἶχε: ρήμα, ἀνὴρ: υποκείμενο, παῖδας: αντικείμενο)
β. Οἱ δὲ ἐξεπλάγησαν καὶ ἀμφοτέρους ἐπὶ τὸν βασιλἐα Ἀρταξέρξην ἤγαγον.
(ἐξεπλάγησαν: ρήμα, Οἱ δὲ: υποκείμενο, | ἤγαγον: ρήμα, Οἱ δὲ: υποκείμενο,
ἀμφοτέρους: αντικείμενο)
γ. Τῶν φυόμενων θριδακινῶν τὰς ἐκφύσεις τὰς πικρὰς ἀφαιρῶ.
( φαιρῶ: ρήμα, ἐγὼ: υποκείμενο εννοοείται, τὰς ἐκφύσεις: αντικείμενο)
δ. Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε τὸν ἄνδρα.
(ἐπῄνεσε: ρήμα, Ἀρταξέρξης: υποκείμενο, τὸν ἄνδρα: αντικείμενο)
6) Να εντοπίσετε τα αντικείμενα και κατηγορούμενα στις παρακάτω φράσεις του κειμένου της Ενότητας:
Απάντηση:
α) Ὁ περὶ τῶν ἰδίων παίδων οὕτω δικαίως ἀποφαινόμενος πάντως καὶ ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβὴς ἔσται δικαστὴς καὶ ἀδέκαστος. (ἔσται: ρήμα, ὁ ἀποφαινόμενος: υποκείμενο, δικαστὴς: κατηγορούμενο)
β) Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐποίησεν τὸν ἄνδρα τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἕνα.
(ἐποίησεν: ρήμα, Ἀρταξέρξης: υποκείμενο, τὸν ἄνδρα: αντικείμενο, ἕνα: κατηγορούμενο του αντικειμένου)
7) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του ενεστώτα και του μέλοοντα οριστικής των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Οἱ διδάσκαλοι τοὺς νέους παιδέυουσι(ν) / παιδεύσουσι(ν) (παιδεύω).
β. Οἱ Ἀθηναῖοι παρατάσσονται / παρατάξονται (παρατάσσομαι) ἐπὶ τῷ λιμένι έν μετώπῳ ὡς εἰις ναυμαχίαν (=σαν να επρόκειτο για ναυμαχία).
γ. Οἱ πολέμιοι λύουσι(ν) /λύσουσι(ν) (λύω) τὰς σπονδὰς.
δ. Οί χρησμολόγοι τὴν τῶν θεῶν βουλὴν προλέγουσι(ν) /προλέξουσι(ν) (προλέγω).
ε. Ὑμεῖς τοὺς θεοὺς θεραπεύετε / θεραπεύσετε (θεραπεύω).
στ. Ἡμεῖς τὰς τῶν οἰωνῶν πτἠσεις ἑρμηνεύομεν / ἑρμηνεύσομεν (ἑρμηνεύω).
ζ. Ὑμεῖς πορεύεσθε / πορεύσεσθε (πορεύομαι) ὅπου τὸ στράτευμα μέλλει σῖτον ἔξειν.
8) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του αορίστου και του παρακειμένου οριστικής των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Οἱ Ἕλληνες τοῖς οἰωνοσκόποις ἐπίστευσαν / πεπιστεύκασι(ν) (πιστεύω).
β. Ἡμεῖς ἐθύσαμεν / τεθύκαμεν (θύω) ἱερεῖα ἐπὶ τῶν βωμῶν.
γ. Οἱ ἱππεῖς τοὺς πολεμίους ἐδίωξαν / δεδιώχασι(ν) (διώκω).
δ. Οἱ σύμμαχοι τοῦς τοξότας ἔξω τοῦ εὐωνύμου κέρατος (= έξω από το αριστερό τμήμα του στρατού) ἔταξαν /τετάχασι(ν) (τάττω).
ε. Οἱ στρατηγοὶ τὰ δέοντα ἐκέλευσαν / κεκελεύκασι(ν) (κελέυω).
στ. Λακεδαιμόνιοι ἁθροίσαντες τοὺς συμμάχους ἐβουλεύσαντο / βεβούλευνται (βουλεύομαι) περὶ τῶν αἰχμαλώτων.
ζ. Ἡμεῖς ἐπαύσαμεθα / πεπαύμεθα (παύομαι) τοῦ περιτειχισμοῦ (=την προσπάθεια να χτίσουμε τείχνος) καὶ ἡσυχάζομεν.
9) Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους τύπους των λέξεων που ζητούνται στην παρένθεση και να τις μεταφράσετε:
Απάντηση:
α. Τῆς παιδείας αἱ μὲν ῥίζαι πικραί εἰσίν (εἰμί, οριστ. ενεστ.) οἱ δὲ καρποὶ γλυκεῖς.
(= Οι ρίζες της παιδείας είναι πικρές αλλά οι καρποί γλυκοί)
β. Ὁ εὐπειθὴς (=υπάκουος) τοῖς νόμοις (νόμος, δοτ. πληθ.) χρηστὸς πολίτης ἐστὶ (εἰμί, οριστ.
ενεστ.). (= Ο υπάκουος στους νόμους είναι χρήσιμος πολίτης)
γ. Ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ (ἀγαθὸς, δοτ. εν.) μόνῳ φίλος έστί.
(= Ο αγαθός μόνο στον αγαθό είναι φίλος)
δ. Λύσανδρος κακονούστατος ἦν πόλει (πόλις, δοτ. εν.).
(= Ο Λύσανδρος ήταν πάρα πολύ κακός για την πόλη)
10) Να συμπληρώσετε τα κενά με τον τύπο των λέξεων που ζητείται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Γύμναζε σεαυτὸν (= τον εαυτό σου) πόνοις ἑκουσίοις (πόνος ἑκούσιος, δοτ. πληθ.), ὅπως ἄν δύνῃ (=για να μπορείς) καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν.
β. Θεωροῦμεν (=βλέπουμε) τοὺς λέοντας (ὁ λέων, αιτ. πληθ.) πραότερον διακειμένους πρὸς τοὺς θεραπεύοντας (=να είναι πιο ήρεμα με αυτούς που τα φροντίζουν) ἤ τῶν ἀνθρώπων ἐνίους πρὸς τοὺς εὖ ποιοῦντας (=απ' ότι μερικοί άνθρωποι με τους ευεργέτες τους).
γ. Τὰ ἀγαθὰ (τὸ ἀγαθόν, ονομ. πληθ.) κόποις (κόπος, δοτ. πληθ.) κτῶνται.
δ. Τῆς γλώσσης (ἡ γλῶσσα, γεν. εν.) κράτει (=να συγκρατείς), καὶ μάλιστα ἐν συμποσίῳ (συμπόσιον, δοτ. εν.).
ε. Φύσιν πονηρὰν (φύσις πονηρά, αιτ. εν.) μεταβαλεῖν οὐ ῥᾴδιον.
στ. Δόξα καὶ πλοῦτος ἄνευ συνέσεως (σύνεσις, γεν. εν.) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα.
ζ. Τὴν φιλαργυρίαν (ἡ φυλαργυρία, αιτ. εν.) εἶπεν μητρόπολιν (μητρόπολις, αιτ. εν.) πάντων τῶν κακῶν (τὸ κακόν, γεν. πληθ.).
υποκορισμό δηλώνουν: δενδρύλλιον, νεανίσκος
τόπο δηλώνουν: διδασκαλεῖον
εθνικά είναι: Κορίνθιος
πρόσωπο που ενεργεί: ἁλιεύς,
κατάσταση δηλώνουν: βασιλεια, ἱερωσύνη
ενέργεια δηλώνουν: θυσία, τελετή
αποτέλεσμα της ενέργειας: μάντευμα
6) Να γράψετε στη στήλη Β' τα ρήματα της α.ε. από τα οποία παράγονται οι λέξεις της στήλης Α΄ και στη στήλη Γ΄ τι δηλώνουν οι λέξεις αυτές:
Απάντηση:
πομπός πέμπω πρόσωπο που ενεργεί
θάνατος θνῄσκω ενέργεια, κατάσταση
ἀγωγὸς ἄγω πρόσωπο που ενεργεί
μονὴ μένω ενέργεια, κατάσταση
δικαίωμα δικαιῶ αποτέλεσμα ενέργειας
δίωξις διώκω ενέργεια, κατάσταση
σχέσις ἔχω ενέργεια, κατάσταση
7) Να γράψετε από δύο παράγωγες λέξεις της α.ε. για καθένα από τα ρήματα που σας δίνονται και να τις κατηγοριοποιήσετε ανάλογα με τη σημασία τους (πρόσωπο που ενεργεί, ακτάσταση, τόπος, μέσο κτλ.): κρίνω, δικάζω, λύω, γράφω, φύω, λέγω.
Απάντηση:
κρίνω: κρίσις (ενέργεια), κριτήριον (μέσο)
δικάζω: δικαστής (πρόσωπο που ενεργεί), δικαστήριον (τόπος)
λύω: λύσις (αποτέλεσμα), λύτρα (μέσο)
γράφω: γραφεύς (πρόσωπο), γραφίς (όργανο)
φύω: φύσις (κατάσταση), φῦμα (αποτέλεσμα)
λέγω: λόγος (αποτέλεσμα), λέξις (ενέργεια)
1) Να τονίσετε τις λέξεις και να δικαιολογήσετε τον τόπο που επιλέξατε: νησος, ανθρωπος, σπευδε, δυναμις, παιδες, πλουτος, μηκος, οινος, ταυρος, γενναιος, θεος, μεγας.Απαντήσεις στις ακσήσεις της σελίδας 12 του σχολικού βιβλίου
Απάντηση:
νῆσος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), ἄνθρωπος (προπαραλήγουσα), σπεῦδε (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), δύναμις (προπαραλήγουσα), παῖδες (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), πλοῦτος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), μῆκος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), οἶνος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), ταῦρος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), γενναῖος (μακρόχρονη παραλήγουσα, βραχύχρονη λήγουσα), θεός (βραχύχρονη συλλαβή), μέγας (βραχύχρονη συλλαβή)
2) Να μεταφέρετε τα ρήματα στον τύπο της οριστικής που ζητείται στην παρένθεση.
Απάντηση:
εἰργἀζετο (ἐργάζῃ, ἐργάζει)
ἐπείθετο (πείθονται)
ῥυθμίζειν (ἐρρυθμίζετε)
θάλλει (ἐθάλλομεν)
ἔσται (ἦ & ἦν)
3) Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:
Απάντηση:
τῷ λόγω: τοῖς λόγοις τῶν δικαστῶν: τοῦ δικαστοῦ
τὸν νεανίσκον: τοὺς νεανίσκους τὸν βασιλέα: τοὺς βασιλέας
τὰς ἐκφύσεις: τὴν ἔκφυσιν ὁ δικαστής: οἱ δικασταὶ
τὸν νεανίαν: τοὺς νεανίας τοῦ θανάτου: τῶν θανάτων
ὁ βασιλεύς: οἱ βασιλεῖς τῶν θριδακινῶν: τῆς θριδακίνης
4) Να κλίνετε και στους δύο αριθμούς τις φράσεις: τὰς πικρὰς ἐκφύσεις, ὁ ἀδέκαστος δικαστής.
Απάντηση:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. ἡ πικρὰ ἔκφυσις | ὁ ἀδέκαστος δικαστὴς
Γεν. τῆς πικρᾶς ἐκφύσεως | τοῦ αδεκάστου δικαστοῦ
Δοτ. τῇ πικρᾷ ἐκφύσει | τῷ ἀδεκάστῳ δικαστῇ
Αιτ. τὴν πικράν ἔκφυσιν | τὸν ἀδέκαστον δικαστὴν
Κλ. ὦ πικρὰ ἔκφυσις | ὦ αδέκαστε δικαστὰ
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. αἱ πικραὶ ἐκφύσεις | οἱ ἀδέκαστοι δικασταὶ
Γεν. τῶν πικρῶν ἐκφύσεων | τῶν ἀδεκάστων δικαστῶν
Δοτ. ταῖς πικραῖς ἐκφύσεσιν | τοῖς ἀδεκάστοις δικασταῖς
Αιτ. τὰς πικρὰς ἐκφύσεις | τοὺς ἀδεκάστους δικαστὰς
Κλ. ὦ πικραὶ ἐκφύσεις | ὦ ἀδέκαστοι δικασταὶ
5) Να βρείτε τα υποκείμενα και τα αντικείμενα των ρημάτων των παρακάτω φράσεων της Ενότητας:
Απάντηση:
α. Ἀνὴρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά.
(εἶχε: ρήμα, ἀνὴρ: υποκείμενο, παῖδας: αντικείμενο)
β. Οἱ δὲ ἐξεπλάγησαν καὶ ἀμφοτέρους ἐπὶ τὸν βασιλἐα Ἀρταξέρξην ἤγαγον.
(ἐξεπλάγησαν: ρήμα, Οἱ δὲ: υποκείμενο, | ἤγαγον: ρήμα, Οἱ δὲ: υποκείμενο,
ἀμφοτέρους: αντικείμενο)
γ. Τῶν φυόμενων θριδακινῶν τὰς ἐκφύσεις τὰς πικρὰς ἀφαιρῶ.
( φαιρῶ: ρήμα, ἐγὼ: υποκείμενο εννοοείται, τὰς ἐκφύσεις: αντικείμενο)
δ. Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε τὸν ἄνδρα.
(ἐπῄνεσε: ρήμα, Ἀρταξέρξης: υποκείμενο, τὸν ἄνδρα: αντικείμενο)
6) Να εντοπίσετε τα αντικείμενα και κατηγορούμενα στις παρακάτω φράσεις του κειμένου της Ενότητας:
Απάντηση:
α) Ὁ περὶ τῶν ἰδίων παίδων οὕτω δικαίως ἀποφαινόμενος πάντως καὶ ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβὴς ἔσται δικαστὴς καὶ ἀδέκαστος. (ἔσται: ρήμα, ὁ ἀποφαινόμενος: υποκείμενο, δικαστὴς: κατηγορούμενο)
β) Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐποίησεν τὸν ἄνδρα τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἕνα.
(ἐποίησεν: ρήμα, Ἀρταξέρξης: υποκείμενο, τὸν ἄνδρα: αντικείμενο, ἕνα: κατηγορούμενο του αντικειμένου)
7) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του ενεστώτα και του μέλοοντα οριστικής των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Οἱ διδάσκαλοι τοὺς νέους παιδέυουσι(ν) / παιδεύσουσι(ν) (παιδεύω).
β. Οἱ Ἀθηναῖοι παρατάσσονται / παρατάξονται (παρατάσσομαι) ἐπὶ τῷ λιμένι έν μετώπῳ ὡς εἰις ναυμαχίαν (=σαν να επρόκειτο για ναυμαχία).
γ. Οἱ πολέμιοι λύουσι(ν) /λύσουσι(ν) (λύω) τὰς σπονδὰς.
δ. Οί χρησμολόγοι τὴν τῶν θεῶν βουλὴν προλέγουσι(ν) /προλέξουσι(ν) (προλέγω).
ε. Ὑμεῖς τοὺς θεοὺς θεραπεύετε / θεραπεύσετε (θεραπεύω).
στ. Ἡμεῖς τὰς τῶν οἰωνῶν πτἠσεις ἑρμηνεύομεν / ἑρμηνεύσομεν (ἑρμηνεύω).
ζ. Ὑμεῖς πορεύεσθε / πορεύσεσθε (πορεύομαι) ὅπου τὸ στράτευμα μέλλει σῖτον ἔξειν.
8) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του αορίστου και του παρακειμένου οριστικής των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Οἱ Ἕλληνες τοῖς οἰωνοσκόποις ἐπίστευσαν / πεπιστεύκασι(ν) (πιστεύω).
β. Ἡμεῖς ἐθύσαμεν / τεθύκαμεν (θύω) ἱερεῖα ἐπὶ τῶν βωμῶν.
γ. Οἱ ἱππεῖς τοὺς πολεμίους ἐδίωξαν / δεδιώχασι(ν) (διώκω).
δ. Οἱ σύμμαχοι τοῦς τοξότας ἔξω τοῦ εὐωνύμου κέρατος (= έξω από το αριστερό τμήμα του στρατού) ἔταξαν /τετάχασι(ν) (τάττω).
ε. Οἱ στρατηγοὶ τὰ δέοντα ἐκέλευσαν / κεκελεύκασι(ν) (κελέυω).
στ. Λακεδαιμόνιοι ἁθροίσαντες τοὺς συμμάχους ἐβουλεύσαντο / βεβούλευνται (βουλεύομαι) περὶ τῶν αἰχμαλώτων.
ζ. Ἡμεῖς ἐπαύσαμεθα / πεπαύμεθα (παύομαι) τοῦ περιτειχισμοῦ (=την προσπάθεια να χτίσουμε τείχνος) καὶ ἡσυχάζομεν.
9) Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους τύπους των λέξεων που ζητούνται στην παρένθεση και να τις μεταφράσετε:
Απάντηση:
α. Τῆς παιδείας αἱ μὲν ῥίζαι πικραί εἰσίν (εἰμί, οριστ. ενεστ.) οἱ δὲ καρποὶ γλυκεῖς.
(= Οι ρίζες της παιδείας είναι πικρές αλλά οι καρποί γλυκοί)
β. Ὁ εὐπειθὴς (=υπάκουος) τοῖς νόμοις (νόμος, δοτ. πληθ.) χρηστὸς πολίτης ἐστὶ (εἰμί, οριστ.
ενεστ.). (= Ο υπάκουος στους νόμους είναι χρήσιμος πολίτης)
γ. Ὁ ἀγαθὸς τῷ ἀγαθῷ (ἀγαθὸς, δοτ. εν.) μόνῳ φίλος έστί.
(= Ο αγαθός μόνο στον αγαθό είναι φίλος)
δ. Λύσανδρος κακονούστατος ἦν πόλει (πόλις, δοτ. εν.).
(= Ο Λύσανδρος ήταν πάρα πολύ κακός για την πόλη)
10) Να συμπληρώσετε τα κενά με τον τύπο των λέξεων που ζητείται στην παρένθεση:
Απάντηση:
α. Γύμναζε σεαυτὸν (= τον εαυτό σου) πόνοις ἑκουσίοις (πόνος ἑκούσιος, δοτ. πληθ.), ὅπως ἄν δύνῃ (=για να μπορείς) καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν.
β. Θεωροῦμεν (=βλέπουμε) τοὺς λέοντας (ὁ λέων, αιτ. πληθ.) πραότερον διακειμένους πρὸς τοὺς θεραπεύοντας (=να είναι πιο ήρεμα με αυτούς που τα φροντίζουν) ἤ τῶν ἀνθρώπων ἐνίους πρὸς τοὺς εὖ ποιοῦντας (=απ' ότι μερικοί άνθρωποι με τους ευεργέτες τους).
γ. Τὰ ἀγαθὰ (τὸ ἀγαθόν, ονομ. πληθ.) κόποις (κόπος, δοτ. πληθ.) κτῶνται.
δ. Τῆς γλώσσης (ἡ γλῶσσα, γεν. εν.) κράτει (=να συγκρατείς), καὶ μάλιστα ἐν συμποσίῳ (συμπόσιον, δοτ. εν.).
ε. Φύσιν πονηρὰν (φύσις πονηρά, αιτ. εν.) μεταβαλεῖν οὐ ῥᾴδιον.
στ. Δόξα καὶ πλοῦτος ἄνευ συνέσεως (σύνεσις, γεν. εν.) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα.
ζ. Τὴν φιλαργυρίαν (ἡ φυλαργυρία, αιτ. εν.) εἶπεν μητρόπολιν (μητρόπολις, αιτ. εν.) πάντων τῶν κακῶν (τὸ κακόν, γεν. πληθ.).