Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ένα θέμα που απασχολεί πολλούς γονείς. Αφήστε πίσω τον πελαργό που φέρνει το μωράκι και τις μελισσούλες που πάνε από λουλούδι σε λουλούδι και μιλήστε ανοιχτά στο παιδί σας για το... επίμαχο θέμα.
Ας μη γελιόμαστε! Στην εποχή μας δε χρειάζεται να φτάσει το παιδί στην εφηβική ή μετεφηβική ηλικία, για να ακούσει πρώτη φορά για το σεξ. Στο σχολείο, στα περιοδικά, στις ταινίες, αλλά και μέσα στο σπίτι έρχεται σε επαφή με όσα αφορούν τις σχέσεις με το άλλο φύλο και γενικότερα τη σεξουαλική δραστηριότητα.
Εξάλλου, το παιδί από πολύ μικρό ανακαλύπτει το σώμα του και κατ' επέκταση την ύπαρξη των γεννητικών του οργάνων, αναζητά τις διαφορές με το άλλο φύλο και πολύ σύντομα εκφράζει τις απορίες του για το πως ήρθε στον κόσμο, γιατί εκείνο έχει πουλάκι ενώ η αδερφή ή φίλη του όχι, τι κάνει η μαμά και ο μπαμπάς όταν αγκαλιάζονται στο κρεβάτι, κ.λπ.
Αν δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα να... πάρετε θέση και να μιλήσετε στο παιδάκι σας για όλα αυτά, σύντομα θα κληθείτε να δώσετε απαντήσεις. Το πότε είναι η κατάλληλη ηλικία να μιλήσετε πρώτη φορά στο παιδί σας για το σεξ, πως και πόσα πρέπει να του πείτε και τι χρειάζεται να ξέρει, είναι ερωτήματα που θα σας απασχολήσουν εξαρχής. Πολλοί γονείς νιώθουν ανέτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις ερωτήσεις των παιδιών τους και να ανταποκριθούν στο ρόλο τού να θέσουν τις βάσεις για τη σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγησή τους ή πιέζονται από δικές τους ενοχές ή προβλήματα. Κάποιοι άλλοι ανησυχούν, μήπως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση οδηγήσει σε πρόωρη έναρξη της σεξουαλικής ζωής του παιδιού τους ή χάσει το σεβασμό προς το πρόσωπό τους. Το αντίθετο συμβαίνει. Το παιδί που δεν έχει ενημερωθεί σωστά και έγκαιρα είναι πολύ πιο εύκολο να παρασυρθεί από κάποιον φίλο, από ακατάλληλα περιοδικά, ταινίες, κ.λπ. με αποτέλεσμα να συμπεριφερθεί λανθασμένα και απερίσκεπτα, αλλά και να οδηγηθεί αργότερα σε πράξεις με δυσάρεστες σωματικές ή ψυχικές συνέπειες.
Όταν το παιδί έχει ενημερωθεί κατάλληλα, τότε έχει σχηματίσει μια σωστή και ολοκληρωμένη γνώμη για το σεξ και δεν μπορεί να παρασυρθεί εύκολα από εξωτερικούς παράγοντες. Πρέπει να πούμε επίσης, ότι είναι λάθος η τεχνική τού να αντιμετωπίζουν οι γονείς τις ερωτήσεις του με υπεκφυγές ή να του δίνουν ασαφείς συμβουλές. Το να παρουσιάζετε εσείς μια διαφορετική πραγματικότητα απ' ό,τι ισχύει, αποφεύγοντας να μιλήστε ξεκάθαρα για το θέμα, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει το παιδί σε λανθασμένες συμπεριφορές, όταν εκείνο γνωρίσει την πραγματικότητα από φίλους και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Και έτσι, η εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό σας όσον αφορά τα παραπάνω θα χαθεί, αφού εσείς θα είστε εκείνοι που θα έχετε παρουσιάσει μια ασαφή και ίσως ψευδή εικόνα.
Η κατανόηση της σοβαρότητας του θέματος, η ειλικρίνεια και ο σεβασμός είναι σύμμαχοί σας στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού σας. Η αγάπη των γονιών και οι υγιείς σχέσεις μεταξύ τους στην καθημερινή τους συμπεριφορά, αλλά και στις προσωπικές τους στιγμές, αισθήματα και καταστάσεις που αντιμετωπίζει και βιώνει καθημερινά το παιδί στο σπίτι, είναι εκείνα που τους καθιστούν κατάλληλους να δώσουν τις βάσεις για τη σεξουαλική αγωγή των παιδιών, γνωρίζοντάς τους το συσχετισμό της αγάπης, του σεβασμού και της σεξουαλικής ζωής.
Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι η εκπαίδευση και η ενημέρωση του παιδιού ξεκινάει από το σπίτι, γι' αυτό οι γονείς πρέπει να είναι σωστά ενημερωμένοι πάνω σε αυτά τα θέματα και σταδιακά να ενημερώνουν και το παιδί. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι, ότι και οι δυο γονείς πρέπει να έχετε μια κοινή στάση και αντιμετώπιση των θεμάτων που το απασχολούν και των αποριών που έχει, με απαντήσεις που προσαρμόζονται ηλικιακά σε εκείνο. Εξάλλου, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν είναι διαδικασία “μια κι έξω”, αλλά μια συνεχής ενημέρωση και σταδιακή αγωγή που ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία με βασικά θέματα και φτάνει συνήθως μέχρι και την εφηβεία με περισσότερες λεπτομέρειες.
Υπάρχουν βιβλία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, που θα σας βοηθήσουν να ανταποκριθείτε στο συμβουλευτικό και παιδαγωγικό σας ρόλο, σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται το παιδί σας, ώστε να αντιμετωπίσετε με τον πιο κατάλληλο τρόπο τη σεξουαλική αγωγή του παιδιού σας και τις απορίες του.
Παράλληλα, πολλά βιβλία που απευθύνονται στο παιδικό αναγνωστικό κοινό, θα τα βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα τις πληροφορίες με αρκετές λεπτομέρειες, που θα αποκρίνονται στην ηλικία τους με ερωτήσεις - απαντήσεις, με εικόνες με το ανθρώπινο σώμα και το γεννητικό σύστημα, κ.ά.
Ενημερώστε σωστά τα παιδιά σας
Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο εύκολο είναι να αφομοιώσει τις γνώσεις που θα του παρέχουμε μέσα από τη σεξουαλική αγωγή του. Από την παιδική ακόμα ηλικία, η μητέρα πρέπει να μαθαίνει στο παιδί την καθαριότητα του σώματος και την υγιεινή των γεννητικών του οργάνων. Προοδευτικά, εξηγεί το ρόλο των γεννητικών οργάνων, ενώ όταν το κορίτσι πλησιάζει τα 10 πρέπει να το ενημερώσει για την περίοδο. Τότε, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να μιλήσει πιο συγκεκριμένα και για την αναπαραγωγή.
Όταν συζητάει με το αγόρι για τη δική του ανατομία, τις σωματικές και λειτουργικές αλλαγές, καλό είναι να το ενημερώνει και για θέματα που αφορούν το άλλο φύλο, όπως π.χ. η περίοδος.
Στις πρώτες συζητήσεις με τους γονείς, το παιδί μαθαίνει το σώμα και τις λειτουργίες του, τις διαφορές του με το άλλο φύλο, την ανατομία του γεννητικού συστήματος του άνδρα και της γυναίκας, τη γονιμοποίηση. Όσο το παιδί μεγαλώνει, πληροφορείται για την ήβη, τον τρόπο επαφής του με το άλλο φύλο, τη σπερματογένεση, τη στύση, την εκσπερμάτιση, την αντισύλληψη, την κύηση, τον τοκετό. Εγκαταλείψτε σιγά - σιγά τις λέξεις πουλάκι, αβγουλάκι (για το ωάριο της γυναίκας), κ.ά. και χρησιμοποιείτε κάθε φορά που συζητάτε τις αντίστοιχες λέξεις πέος, ωάρια, κόλπος, κ.λπ.
Επίσης, είναι σημαντικό να εξηγήσετει στο παιδί, ότι καθένας έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και γι' αυτό δε θα πρέπει να φοβάται ή να αγχώνεται, αν κάποια σωματική ή λειτουργική αλλαγή παρουσιάζεται νωρίτερα ή αργότερα σε αυτό απ' ότι σε κάποιο άλλο παιδάκι.
Η σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στοχεύει:
- Να γνωρίσουν τα παιδιά το σώμα τους και τις λειτουργίες των γεννητικών τους οργάνων.
- Να προετοιμάσει τα παιδιά για την εφηβεία, να αναγνωρίσουν και να αποδεχθούν τις αλλαγές που θα συμβούν.
- Να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν, ότι η σεξουαλική ζωή, ο έρωτας και οι ανθρώπινες σχέσεις σχετίζονται.
- Να αποβάλλουν τους φόβους, το άγχος, τις ντροπές, τις ενοχές και τις ανησυχίες τους όσον αφορά την ερωτική λειτουργία και τη μετέπειτα σεξουαλική τους ζωή.
- Να βοηθήσει τα παιδιά να υιοθετήσουν απόψεις, σχέσεις και επιλογές, που ακολουθούν την προσωπικότητά τους.
- Να αναπτύξουν τα παιδιά σωστές διαπροσωπικές σχέσεις.
- Με την κατάλληλη ενημέρωση να περιορίσει τη συχνότητα των αφροδίσιων νοσημάτων, αλλά και την εφηβική εγκυμοσύνη.
- Να προφυλάξει τα παιδιά από ψυχοτραυματισμούς που αφορούν την σεξουαλική λειτουργία.
- Να μειώσει τα σεξουαλικά προβλήματα.
Ερωτήσεις και απαντήσεις σε μικρά παιδάκια
“Μαμά, που είναι τα μωράκια πριν γεννηθούν;”
Εδώ, η απάντησή σας μπορεί να είναι πολύ απλή και ταυτόχρονα ξεκάθαρη. Εξηγήστε τους, ότι στην κοιλίτσα της μαμάς υπάρχει μια μικρή θήκη, που εκεί τρώει και ζει το μωράκι μέχρι να γεννηθεί μετά από μήνες.
Εδώ, η απάντησή σας μπορεί να είναι πολύ απλή και ταυτόχρονα ξεκάθαρη. Εξηγήστε τους, ότι στην κοιλίτσα της μαμάς υπάρχει μια μικρή θήκη, που εκεί τρώει και ζει το μωράκι μέχρι να γεννηθεί μετά από μήνες.
“Πώς μπαίνει το μωρό στην κοιλιά της μαμάς;”
Εξηγήστε του, ότι για να γεννηθεί ένα μωράκι, χρειάζονται ο μπαμπάς και η μαμά, για να έρθουν σε επαφή τα σώματά τους. Μέσα στην κοιλίτσα της γυναίκας υπάρχει μια μικρή θήκη που έχει ωάρια, που είναι σαν αβγουλάκια. Όταν το σπέρμα του άνδρα ενωθεί με το αβγό της γυναίκας, τότε αρχίζει σιγά - σιγά να μεγαλώνει το μωράκι.
Αν το παιδί σας είναι λίγο μεγαλύτερο, μπορείτε να του εξηγήσετε ακριβώς ότι όταν ένας άνδρας και μια γυναίκα έχουν σεξουαλική επαφή και το σπέρμα του άνδρα βγει από το πέος του και μπει στον κόλπο της γυναίκας, τότε ενώνεται με το ωάριο και δημιουργείται το έμβρυο.
Εξηγήστε του, ότι για να γεννηθεί ένα μωράκι, χρειάζονται ο μπαμπάς και η μαμά, για να έρθουν σε επαφή τα σώματά τους. Μέσα στην κοιλίτσα της γυναίκας υπάρχει μια μικρή θήκη που έχει ωάρια, που είναι σαν αβγουλάκια. Όταν το σπέρμα του άνδρα ενωθεί με το αβγό της γυναίκας, τότε αρχίζει σιγά - σιγά να μεγαλώνει το μωράκι.
Αν το παιδί σας είναι λίγο μεγαλύτερο, μπορείτε να του εξηγήσετε ακριβώς ότι όταν ένας άνδρας και μια γυναίκα έχουν σεξουαλική επαφή και το σπέρμα του άνδρα βγει από το πέος του και μπει στον κόλπο της γυναίκας, τότε ενώνεται με το ωάριο και δημιουργείται το έμβρυο.
“Πως βγαίνει το μωράκι από την κοιλιά της μαμάς;”
Το μωρό μένει στην κοιλιά της μαμάς για κάποιους μήνες, μέχρι να μεγαλώσει αρκετά ώστε να είναι έτοιμο να βγει από την κοιλίτσα της και να έρθει στον κόσμο. Για να βγει, όμως, από την κοιλιά της, πρέπει να μεγαλώσει ο κόλπος της και να σπρώξει αρκετά ώστε να βγει έξω.
Αν η μαμά δυσκολευτεί πολύ ή έχει κάποιο πρόβλημα, μπορεί ο γιατρός να βγάλει το μωράκι κατευθείαν από την κοιλιά της με μια τομή που θα κάνει εκεί. Αυτή η διαδικασία λέγεται καισαρική.
Το μωρό μένει στην κοιλιά της μαμάς για κάποιους μήνες, μέχρι να μεγαλώσει αρκετά ώστε να είναι έτοιμο να βγει από την κοιλίτσα της και να έρθει στον κόσμο. Για να βγει, όμως, από την κοιλιά της, πρέπει να μεγαλώσει ο κόλπος της και να σπρώξει αρκετά ώστε να βγει έξω.
Αν η μαμά δυσκολευτεί πολύ ή έχει κάποιο πρόβλημα, μπορεί ο γιατρός να βγάλει το μωράκι κατευθείαν από την κοιλιά της με μια τομή που θα κάνει εκεί. Αυτή η διαδικασία λέγεται καισαρική.
“Τι είναι το σεξ;”
Την πρώτη φορά που θα σας ρωτήσει το παιδάκι σας, τι είναι το σεξ και είναι ακόμα πολύ μικρό για να του μιλήσετε για αυτό με συγκεκριμένους όρους, μπορείτε να του πείτε απλώς, ότι όταν οι μεγάλοι αγαπιούνται, η σεξουαλική επαφή είναι ένας τρόπος να εκφράσουν αυτήν τους την αγάπη. Έτσι, αγκαλιάζονται, φιλιούνται και όταν τα σώματά τους ενώνονται, ο άνδρας βάζει το πέος του στον κόλπο της γυναίκας.
Την πρώτη φορά που θα σας ρωτήσει το παιδάκι σας, τι είναι το σεξ και είναι ακόμα πολύ μικρό για να του μιλήσετε για αυτό με συγκεκριμένους όρους, μπορείτε να του πείτε απλώς, ότι όταν οι μεγάλοι αγαπιούνται, η σεξουαλική επαφή είναι ένας τρόπος να εκφράσουν αυτήν τους την αγάπη. Έτσι, αγκαλιάζονται, φιλιούνται και όταν τα σώματά τους ενώνονται, ο άνδρας βάζει το πέος του στον κόλπο της γυναίκας.
“Τι είναι το AIDS;”
Σίγουρα, το να μιλήσετε στα παιδί σας για το AIDS δεν είναι κάτι εύκολο, είναι όμως κάτι που πρέπει απαραίτητα να γίνει όσο μεγαλώνει και μαθαίνει για το σεξ. Η γνώση γύρω από το συγκεκριμένο θέμα θα το βοηθήσει να γίνει ένας υπεύθυνος έφηβος και ενήλικας, που θα αντιμετωπίζει με σοβαρότητα τη σεξουαλική του ζωή. Εξηγήστε του, ότι κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, το ζευγάρι ανταλλάζει σωματικά υγρά, που μπορεί να έχουν κάποιοα μικρόβια ή ιούς, τα οποία να προκαλέσουν ασθένειες. Μια τέτοια ασθένεια είναι και το AIDS, η οποία δυστυχώς δε θεραπεύεται εύκολα με κοινά φάρμακα και μπορεί κάποιος να πεθάνει. Γι' αυτό οι άνθρωποι που έχουν σεξουαλική ζωή πρέπει να προστατεύονται.
Σίγουρα, το να μιλήσετε στα παιδί σας για το AIDS δεν είναι κάτι εύκολο, είναι όμως κάτι που πρέπει απαραίτητα να γίνει όσο μεγαλώνει και μαθαίνει για το σεξ. Η γνώση γύρω από το συγκεκριμένο θέμα θα το βοηθήσει να γίνει ένας υπεύθυνος έφηβος και ενήλικας, που θα αντιμετωπίζει με σοβαρότητα τη σεξουαλική του ζωή. Εξηγήστε του, ότι κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, το ζευγάρι ανταλλάζει σωματικά υγρά, που μπορεί να έχουν κάποιοα μικρόβια ή ιούς, τα οποία να προκαλέσουν ασθένειες. Μια τέτοια ασθένεια είναι και το AIDS, η οποία δυστυχώς δε θεραπεύεται εύκολα με κοινά φάρμακα και μπορεί κάποιος να πεθάνει. Γι' αυτό οι άνθρωποι που έχουν σεξουαλική ζωή πρέπει να προστατεύονται.
“Τι είναι το προφυλακτικό;”
Όταν αρχίσετε να συζητάτε πιο συγκεκριμένα για το σεξ με το παιδί σας, είναι απαραίτητο να του μιλήσετε και για την προφύλαξη. Έτσι, είτε σας ρωτήσει εκείνο τι είναι το προφυλακτικό, είτε αναφερθείτε πρώτοι εσείς στο θέμα της προφύλαξης, πρέπει να αντιμετωπίσετε το θέμα με σοβαρότητα. Εξηγήστε του, ότι ο άνδρας φοράει στο πέος του το προφυλακτικό πριν μπει στον κόλπο της γυναίκας και αυτό τους προστατεύει από τα υγρά που μπορούν να μεταδώσουν σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, αλλά και από πιθανή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
Όταν αρχίσετε να συζητάτε πιο συγκεκριμένα για το σεξ με το παιδί σας, είναι απαραίτητο να του μιλήσετε και για την προφύλαξη. Έτσι, είτε σας ρωτήσει εκείνο τι είναι το προφυλακτικό, είτε αναφερθείτε πρώτοι εσείς στο θέμα της προφύλαξης, πρέπει να αντιμετωπίσετε το θέμα με σοβαρότητα. Εξηγήστε του, ότι ο άνδρας φοράει στο πέος του το προφυλακτικό πριν μπει στον κόλπο της γυναίκας και αυτό τους προστατεύει από τα υγρά που μπορούν να μεταδώσουν σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, αλλά και από πιθανή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.