Η επιτυχημένη επικοινωνία των παιδιών με τους γονείς είναι πολύ σημαντική για την καλύτερη ανάπτυξη και διαπαιδαγώγησή τους. Προσέξτε, λοιπόν, τι λέτε στα παιδιά σας απερίσκεπτα, γιατί υπάρχουν κάποιες φράσεις, που μπορεί να προκαλέσουν άσχημες αντιδράσεις και να πληγώσουν τον παιδικό ψυχισμό.
Καμιά φορά, λόγω άγχους ή επειδή είμαστε εν βρασμώ ψυχής, λέμε πράγματα στα παιδιά, για τα οποία αμέσως μετά μετανιώνουμε. Πολλές φορές είναι φράσεις που τις εκστομίσαμε θυμωμένοι και δεν τις εννοούμε πραγματικά, όμως ξέρουμε, ότι αυτά τα λόγια μπορούν να πληγώσουν το παιδί. Δε χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός, για να καταλάβει ότι κάποιες από τις παρακάτω κουβέντες μπορούν να “σημαδέψουν” ένα παιδί και να προκαλέσουν αντίθετες αντιδράσεις.
“Μα πώς γίνεται και δε μοιάζεις καθόλου στον αδελφό σου;”
Η συγκεκριμένη φράση, αντί να οδηγήσει το παιδί να προσπαθήσει να μοιάσει στον αδελφό-πρότυπο, μπορεί να το κάνει να παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια να ανταγωνιστεί κάποιον που κάνει τα πάντα “με σωστό τρόπο”. Αντιμετωπίστε ισότιμα και τα δυο σας παιδιά και αναγνωρίστε τις ικανότητες που έχει το καθένα, γιατί αυτές το κάνουν ξεχωριστό. Οι διακρίσεις και οι συγκρίσεις θα κάνουν το ένα παιδί να αισθάνεται, ότι το απορρίπτετε και ότι το αγαπάτε λιγότερο από το άλλο. Μη ξεχνάτε, ότι αυτός ο διαχωρισμός μπορεί να επηρεάσει τη μελλοντική τους σχέση και να απομακρύνει το ένα παιδί από το άλλο ή να δημιουργήσει επιθετικότητα.
“Είσαι πολύ κακομαθημένο παιδί”
Αν κάθε φορά που κάνει λάθος, του λέτε πόσο κακομαθημένο είναι, τότε το μόνο που θα καταφέρετε είναι η φράση σας να γίνει τελικά πραγματικότητα. Αν κάνει κάτι λάθος, εξετάστε τις βαθύτερες αιτίες της κακής συμπεριφοράς. Τα “κακομαθημένα” παιδιά είναι συνήθως τα κουρασμένα, εκείνα που πεινάνε, που ζηλεύουν, που φοβούνται, όπως και εκείνα που προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή σας. Συζητήστε με το παιδί και δώστε του την ευκαιρία να εκφράσει τι το ενοχλεί ή τι το φοβίζει. Αναλύστε αν αυτό μπορεί να διορθωθεί και ρωτήστε το αν πραγματικά πιστεύει, πως η συγκεκριμένη συμπεριφορά του ήταν σωστή.
“Πώς τα κατάφερες και έκανες πάλι λάθος; Ήταν πανεύκολο!”
Το χειρότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε, όταν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στις προσπάθειές του, είναι να του τονίσετε την αποτυχία του και να του δημιουργήσετε ένταση. Αντιμετωπίστε τις προσπάθειες του παιδιού με σεβασμό και ευγένεια. Μην το κρίνετε και μην το υποβιβάζετε. Αντίθετα, επιβραβεύστε τις προσπάθειές του και πείτε του ότι θα τα καταφέρει καλύτερα, όταν συγκεντρωθεί περισσότερο. Δώστε του την ευκαιρία να δοκιμάσει ξανά.
“Μην κλαις, γιατί θα σε κλειδώσω στο δωμάτιό σου”
Οι απειλές, όταν γίνονται πράξη, δημιουργούν στα παιδιά λανθασμένη εικόνα για την αγάπη σας, ενώ αποτελούν εμπόδιο στη δημιουργία μιας καλής σχέσης μαζί τους. Τα παιδιά κάνουν τελικά αυτό που θέλετε, επειδή φοβούνται τις αντιδράσεις σας και όχι επειδή καταλαβαίνουν το λόγο για τον οποίο η συμπεριφορά τους δεν είναι σωστή, ώστε να μην την επαναλάβουν.
“Αν δε φας, θα μείνεις κοντός” ή “αν δεν έρθεις τώρα, θα δεις τι έχει να γίνει...”
Τέτοιες απειλητικές φράσεις δημιουργούν στο παιδί λανθασμένες εντυπώσεις για τη ζωή και την πραγματικότητα και το αναγκάζουν να σας υπακούσει, μόνο και μόνο επειδή φοβάται τις συνέπειες. Τα παιδιά που υπακούουν από φόβο και εκτελούν εντολές σαν στρατιωτάκια, αφενός δυσανασχετούν μαζί σας και αφετέρου πνίγουν τον αυθορμητισμό τους, αφού δεν τολμούν να κάνουν πράγματα που μπορεί να σας δυσαρεστήσουν. Μεγαλώνοντας, τα μικρά παιδιά που έμαθαν να ζουν με το φόβο, θα γίνουν εσωστρεφή και θα κρατούν μυστικά από εσάς.
“Γιατί δεν κάνεις τίποτα από αυτά που σου λέω;”
Τι να απαντήσει ένα παιδί σε μια τόσο γενικόλογη ερώτηση; Πώς θα μάθει, που έκανε λάθος, για να μην το ξανακάνει; Αν θέλετε το παιδί σας να εξακολουθεί να προσπαθεί, να είστε σαφείς και συγκεκριμένοι. Μην μπερδεύετε το παιδί με γενικότητες, γιατί θα πάψει να ανταποκρίνεται στις προτροπές σας. Όταν η συμπεριφορά του δεν είναι αποδεκτή, φροντίστε να του εξηγείτε αναλυτικά το λάθος του. Αντίστοιχα, επιβραβεύστε αμέσως την καλή συμπεριφορά, φροντίζοντας να είστε και πάλι σαφείς: “Μπράβο, πολύ χαίρομαι που τακτοποίησες τα παιχνίδια στη ντουλάπα σου.”
“Καλά... Μόλις έρθει σπίτι ο πατέρας σου, θα δεις τι έχει να γίνει!”
Το παιδί, αν απειλείτε και μένετε μόνο στα λόγια, δεν πρόκειται να σας πάρει στα σοβαρά και θα συνεχίζει να κάνει αυτό για το οποίο του φωνάζετε. Το μόνο που θα καταφέρετε λέγοντας αυτή τη φράση, είναι να μειώσετε το κύρος σας. Μη μετατοπίζετε τις ευθύνες και μην απειλείτε με τιμωρία που θα επέλθει αργότερα. Πολύ πιθανόν, ο πατέρας να έρθει αργά και το θέμα να έχει ξεχαστεί, όμως το παιδί δεν πρόκειται να σας υπακούσει στο μέλλον, αφού θα έχει την εντύπωση ότι “θέματα πειθαρχίας” τα χειρίζεται μόνο ο μπαμπάς.
“Αν δεν κάτσεις καλά, θα έρθει ο γέρος/ ο μπαμπούλας/ ο λύκος να σε πάρει”
Στην προσπάθειά σας να επιβάλλετε πειθαρχία στο παιδί, δε χρειάζεται να το τρομοκρατείτε δημιουργώντας πρόσκαιρες ή μόνιμες φοβίες. Επιπλέον, το παιδί μεγαλώνοντας θα μάθει πως του λέγατε ψέματα και οι επόμενες προσπάθειες διαπαιδαγώγησης θα πέσουν στο κενό. Κάθε προσπάθεια νουθεσίας πρέπει να προέρχεται από τους γονείς και όχι από φόβο για τον άγνωστο και τρομερό τιμωρό.
“Αν δε σταματήσεις τη φασαρία, θα μείνεις μόνη σου στο σπίτι”
Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των παιδιών, ειδικά στις μικρές ηλικίες, είναι η εγκατάλειψη. Μην τα τρομάζετε χωρίς λόγο, επιλέξτε άλλη μέθοδο “πειθαρχίας”. Σταθείτε στο ύψος του, κοιτάξτε το παιδί σας στα μάτια, μιλήστε με σταθερό τόνο και σαφήνεια και ενημερώστε το παιδί. “Ο μπαμπάς έχει πονοκέφαλο. Θεωρώ, ότι θα ήταν καλύτερα να κάνουμε ησυχία.”
“Καλύτερα να μην είχες γεννηθεί”
Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα να πει κάποιος γονιός στο παιδί του... Η λεκτική βία καμιά φορά μπορεί να είναι χειρότερη και από το ξύλο! Το παιδί θα πειστεί πώς είναι “κακό” και μπορεί να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά.