Πώς να βοηθήσω το παιδί μου στο διάβασμα; Καλλιεργώντας του την ανάγκη για πρόγραμμα!
Ας δούμε γιατί είναι τόσο σημαντικό το πρόγραμμα για να τεθούν τα θεμέλια μιας σωστής και αποδοτικής μελέτης αλλά και για την ενίσχυση της αυτονομίας του μαθητή.
1. Το πρόγραμμα περιορίζει στο ελάχιστο τους «πολέμους» εξουσίας και τη σύγκρουση… δυνάμεων ανάμεσα σε μικρούς και μεγάλους. Τα παιδιά δεν νιώθουν ότι κάποιος θέλει να τους ασκεί συνεχώς έλεγχο ή να κάνει το αφεντικό αφού γνωρίζουν «πως κάτι πρέπει να γίνει μια συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας». Δεν είναι δηλαδή ο μπαμπάς ή η μαμά που το επιβάλλει αλλά οι συνθήκες, και καλύτερα, η συμφωνία που έχει προηγηθεί από όλους και εξυπηρετεί εξίσου όλα τα μέλη της οικογένειας.
2. Ένας πρακτικός τρόπος για να διαμορφώσουμε καθημερινές συνήθειες είναι να χρησιμοποιούμε τη λογική του «όταν/τότε» ή του «πρώτα/και μετά». Για παράδειγμα: «όταν ολοκληρώσεις τη μελέτη σου, τότε μπορείς να παίξεις με τα λέγκο όση ώρα θέλεις» ή «πρώτα θα τελειώσεις με την τακτοποίηση των βιβλίων και των εργασιών σου στην τσάντα και μετά μπορείς να δεις τηλεόραση». Ο τρόπος αυτός δεν αποκλείει αλλά βάζει τα πράγματα σε μια λογική διαδοχή που στόχος είναι σταδιακά να λειτουργεί αυτόματα στο παιδί σαν μια εσωτερικευμένη διαδικασία. Ακόμα και σαν προσωπική του ανάγκη.
3. Όταν τα παιδιά γνωρίζουν τι έπεται, αυτό τα βοηθάει να έχουν μια αίσθηση ελέγχου της κατάστασης και τα ωθεί να είναι λιγότερο αντιδραστικά, πιο συνεργατικά και πιο ανεξάρτητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν θα χρειαστεί κάποιες φορές να υπενθυμίσουν κάποια στάδια του προγράμματος ή να προειδοποιήσουν για την επόμενη δραστηριότητα δίνοντας για παράδειγμα κάποια μικρή προθεσμία. Όλα αυτά όμως εντάσσονται πάνω στην κοινή συμφωνία μικρών και μεγάλων, με αποτέλεσμα τα παιδιά να νιώθουν και τα ίδια την ανάγκη να τα τηρήσουν.
4. Η καθημερινή τήρηση ενός προγράμματος ενισχύει την αυτοπεποίθηση στα παιδιά καθώς τα ίδια νιώθουν υπεύθυνα για τις δραστηριότητές τους. Τα παιδιά εισπράττουν ότι οι γονείς τους τα αντιμετωπίζουν σαν υπεύθυνες προσωπικότητες ικανές να ολοκληρώσουν μια ανειλημμένη υποχρέωση στον χρόνο που έχουν ορίσει κι αυτό συμβάλει στο χτίσιμο μιας θετικής αυτοεικόνας και στην τελική αυτονόμησή τους. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να πάνε στο σχολείο με μια άσκηση λιγότερη ή ένα βιβλίο λιγότερο. Το μάθημα που θα πάρουν από την αθέτηση μιας υποχρέωσης τους απέναντι στην τάξη θα είναι πιο πολύτιμο από το να βάλετε εσείς το βιβλίο στην τσάντα ή να κάνετε την άσκηση στη θέση τους.
5. Τα παιδιά μαθαίνουν τις εναλλαγές και πως οι ξέγνοιαστες στιγμές διαδέχονται τις υποχρεώσεις. Έτσι έχουν κάτι ευχάριστο να περιμένουν. Αν γνωρίζουν για παράδειγμα πως πρέπει να κάνουν το διάβασμά τους το μεσημέρι και πως μετά έχουν το απόγευμα για παιχνίδι ή κάποια άλλη ευχάριστη δραστηριότητα, επενδύουν στη μελέτη με μεγαλύτερη πειθαρχία και διαμαρτύρονται λιγότερο. Όταν δεν υπάρχει πρόγραμμα όμως και τα παιδιά ξέρουν ότι θα διαβάσουν κάποια στιγμή μέσα στην ημέρα έχουν συνεχώς άγχος γιατί μέσα τους αισθάνονται ότι βρίσκονται συνεχώς σε εκκρεμότητα. Αποτέλεσμα; Ένας μαραθώνιος χάους που προκαλεί εκνευρισμό στα παιδιά ακόμα και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ενώ την ώρα του διαβάσματος αδυνατούν να συγκεντρωθούν.
6. Το πρόγραμμα βοηθάει να υπάρχει στην οικογένεια συνοχή και να μην γεννιούνται συνεχώς παράλογες απαιτήσεις στα μέλη της. Όταν όλα είναι μια μάχη για το ποιος θα επικρατήσει και ποιος θα πει την τελευταία κουβέντα, οι γονείς συνεχώς διαπραγματεύονται, αναπροσαρμόζουν τους κανόνες και αλλάζουν τις προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά. Τα παιδιά έτσι αποπροσανατολίζονται και η καθημερινότητά τους στερείται πυξίδας.
7. Το διάβασμα είναι και θέμα ψυχολογίας. Για να νιώθει ένα παιδί συναισθηματικά και ψυχικά διαθέσιμο να αφιερώσει τον χρόνο του στη μελέτη, πρέπει να αισθάνεται ασφάλεια κι εμπιστοσύνη. Κι αυτές τις δύο αξίες τις γεννά μια καθημερινή ρουτίνα στην οικογένεια που θα περιλαμβάνει και τη μελέτη του σε συγκεκριμένο πλαίσιο.