Η ελληνική γλώσσα είναι πλούσια, σπουδαία και θαυμαστή, γεμάτη βαθιά νοήματα και πολλά μυστικά, τα οποία λίγοι από εμάς είναι σε θέση να γνωρίζουν πλήρως. Ένα από αυτά, είναι η ορθογραφία, η οποία φαίνεται να ταλαιπωρεί μικρούς και μεγάλους, ενώ η κατάκτησή της φαντάζει για πολλούς όνειρο ανεκπλήρωτο. Και όμως, ένα γραπτό χωρίς ορθογραφικά λάθη θεωρείται αξιόπιστο και ο συγγραφέας του χαρακτηρίζεται ως ένα πρόσωπο με κύρος.
Παρόλα αυτά, ο ορθός τρόπος γραφής των λέξεων δεν είναι και η πιο ευχάριστη ενασχόληση των μικρών μαθητών, ενώ οι συνεχόμενες αντιγραφές αυτών που προκαλούν δυσκολία, μόνο κουραστικές και αναποτελεσματικές είναι, καθώς ακόμα και αν ο μαθητής γράψει σωστά τη λέξη μετά από ορισμένες επαναλήψεις, σίγουρα σε βάθος χρόνου θα επαναλάβει το ίδιο λάθος. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε ως εκπαιδευτικοί ή γονείς, προκειμένου το παιδί μας να γνωρίσει και να αγαπήσει από μικρή ηλικία τη γλώσσα και τη σωστή ορθογραφία των λέξεων;
Ο κανόνας των πέντε λέξεων
Σίγουρα κάθε παιδί είναι διαφορετικό, καθένα με την δική του προσωπικότητα και αντίληψη όμως, σύμφωνα με τους παιδαγωγούς, υπάρχει μία χρυσή μέθοδος που τα βοηθάει να μάθουν ουσιαστική ορθογραφία με ευχάριστο και πρακτικό τρόπο. Η μέθοδος αυτή, συνοψίζεται σε πέντε λέξεις- κλειδιά: διαβάζω- συλλαβίζω- κρύβω- γράφω- ελέγχω. Με τον τρόπο αυτό, αρχικά το παιδί έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τη λέξη, να καταλάβει το νόημά της, εφόσον θα τη διαβάσει μέσα σε μία πρόταση, να εξερευνήσει τη δομή της και τέλος να εξοικειωθεί με τη γραφή και τη σημασία της. Το μυστικό της επιτυχίας κρύβεται φυσικά στην εξάσκηση, αλλά και στην εξοικείωση του παιδιού με τη συγκεκριμένη διαδικασία.
Οπτικοποίηση των κανόνων
Ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη σωστή εκμάθηση της ορθογραφίας στα μικρά παιδιά, είναι η συστηματική επανάληψη των κανόνων που μαθαίνουν στο σχολείο, μέχρις ότου ο μαθητής να τους κατανοήσει πλήρως. Φυσικά, είναι πολύ πιο αποτελεσματικό αν η διαδικασία αυτή πραγματοποιηθεί με τη μορφή βιωματικού παιχνιδιού, που θα διασκεδάσει αλλά και θα εκπαιδεύσει το παιδί χωρίς να το κουράσει. Αυτό μπορεί να συμβεί αν ο γονιός επιχειρήσει να ομαδοποιήσει και να συνδέσει τους κανόνες ορθογραφίας με χρώματα, σχήματα, εικόνες ή μουσική. Έτσι, η όλη διαδικασία εκμάθησης θα είναι πολύ ευχάριστη και αποτελεσματική για τον μαθητή, ο οποίος θα συνδυάσει συγκεκριμένους κανόνες με κάποιο οπτικό ή ακουστικό ερέθισμα.
Κατανόηση των λέξεων
Ένας άλλος πολύ σπουδαίος τρόπος που θα βοηθήσει το παιδί να μάθει ορθογραφία, είναι η εξοικείωσή του με το νόημα των δύσκολων λέξεων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη συζήτηση για τη σημασία των εννοιών αυτών, τις οποίες ο μαθητής πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει τελείως στο μυαλό του. Ακόμη, έμφαση πρέπει να δοθεί στις λέξεις τις οποίες το παιδί χρησιμοποιεί στο περιβάλλον του ή πρόκειται να του φανούν χρήσιμες για μια σωστή επικοινωνία. Από τη στιγμή που θα έχει κατανοήσει πλήρως τη σημασία τους, θα του είναι πιο εύκολο να αντιληφθεί τη δομή τους στον γραπτό λόγο. Γι’ αυτόν το λόγο λοιπόν, κάνουμε πάντα χρήση της λέξης σε προτάσεις ή μικρές παραγράφους και φροντίζουμε η προφορά μας να είναι όσο το δυνατόν πιο φυσική και σωστή. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει το ίδιο, διαβάζοντας φωναχτά μικρά κείμενα και ιστοριούλες.
Ορθογραφία σαν παιχνίδι
Μην ξεχνάτε πως τα παιδιά δεν πρέπει να αισθάνονται πως εξετάζονται για τις ορθογραφικές τους ικανότητες και φυσικά ούτε ότι πρόκειται να τιμωρηθούν αν δεν γράψουν κάποιες λέξεις σωστά. Αντίθετα, διαμορφώστε για αυτά ένα περιβάλλον παιχνιδιού προκειμένου να εξοικειωθούν και να αγαπήσουν τη γλώσσα και… τις απαιτήσεις της. Αρχικά, ξεκινήστε να διαβάζετε μαζί βιβλία και παραμύθια από αρκετά μικρή ηλικία, ακόμα και αν το παιδί δεν ξέρει να διαβάζει ακόμα. Κρατήστε το βιβλίο του μπροστά του, έτσι ώστε να μπορεί να βλέπει τις εικόνες και υπογραμμίζετε με το δάκτυλό σας μία- μία τις γραμμές που διαβάζετε. Έτσι, θα μπορεί να παρακολουθεί το κείμενο και να παρατηρεί τις λέξεις καθώς εσείς θα χρησιμοποιείτε διαφορετικό ηχόχρωμα για να προφέρετε την κάθε μία. Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να εξοικειωθεί ένα παιδί από πολύ μικρή ηλικία με τον γραπτό λόγο και τις λέξεις.
Επιπλέον, μπορείτε να παίξετε μαζί του γλωσσικά παιχνίδια όπως κρεμάλα ή σταυρόλεξο για παιδιά, δίνοντάς του τον απαιτούμενο χρόνο ώστε να αφομοιώσει τη γραφή της λέξης μέσα από το παιχνίδι. Επίσης, αρκετά αποτελεσματικό είναι να του δίνετε τρεις διαφορετικές γραφές της ίδιας λέξης και να το αφήνετε να επιλέγει τη σωστή, εξηγώντας του κάθε φορά αν η επιλογή του είναι λάθος ή ορθή και γιατί.
Τέλος, πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε πως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να δημιουργούμε άγχος ή συμπτώματα κατωτερότητας στα παιδιά για το θέμα της ορθογραφίας. Αντίθετα, οφείλουμε να τα ενθαρρύνουμε και να τα επιβραβεύουμε, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή τους. Μόνο αν διορθώσουν μόνα τους τον εαυτό τους, πάρουν το ρόλο του δασκάλου και ελέγξουν το γραπτό τους μέσα από το βιβλίο τους, χωρίς τη δική σας βοήθεια, θα μάθουν ουσιαστικά και θα νιώσουν υπερηφάνεια και ικανοποίηση για το κατόρθωμά τους.