Η οδηγία «μένω σπίτι» μάς φέρνει μπροστά στην υιοθέτηση μιας ολόκληρης στάσης ζωής και καθρεφτίζει τον τρόπο σκέψης μας και συμπεριφοράς μας απέναντι σε μια δυσκολία ή κρίση. Έτσι δε γίνεται και στη ζωή; Όλοι δεν αντιμετωπίζουμε δύσκολες στιγμές στο προσωπικό μας μονοπάτι που καλούμαστε να διαχειριστούμε; Μόνο που τώρα η δυσκολία αφορά στο σύνολο της κοινωνίας ταυτόχρονα και σχετίζεται με το σημαντικότερο αγαθό όλων, την υγεία μας.
Έτσι λοιπόν κάποιοι από μας θα δράσουν με σύνεση, υπευθυνότητα και ευσυνειδησία ακολουθώντας τις οδηγίες του ιατρικού κόσμου σκεπτόμενοι τους εαυτούς τους και τους γύρω τους. Κάποιοι άλλοι θα αψηφήσουν μέτρα, εντολές, προτροπές υποκινούμενοι από την ενστικτώδη ανάγκη τους για προσωπική απόλαυση αδιαφορώντας για τις πιθανές επακόλουθες επιπτώσεις.
Και άλλοι θα χαθούν πανικόβλητοι μέσα στους φόβους τους, κυριευμένοι από τον τρόμο που δε δείχνει τίποτα καινούριο παρά την αέναη υπαρξιακή πάλη του ανθρώπου με τον φόβο του θανάτου.
Ενεργοποίηση του φόβου
Με αφορμή την εξάπλωση του κορωνοΪού, ένα από τα συναισθήματα που έχουν ενεργοποιηθεί σε πολλούς ανθρώπους είναι ο φόβος. Η νέα άγνωστη πραγματικότητα, τα δυσάρεστα νέα από τις ειδήσεις, οι απαγορεύσεις, η αλλαγή της ρουτίνας έχουν προκαλέσει τον φόβο σε πολλούς ανθρώπους γύρω μας. Ο φόβος αυτός αντικατοπτρίζει τους βαθύτερους φόβους του καθενός, τον φόβο της αλλαγής, τον φόβο της μοναξιάς, τον φόβο του αγνώστου, τον φόβο να αρρωστήσει κάποιος, τον φόβο της απώλειας του ελέγχου, κ.α.
Ο φόβος είναι όμως κι αυτός ένα συναίσθημα που καλό είναι να αποδεχτούμε, να συμφιλιωθούμε μαζί του και να προχωρήσουμε. Υπάρχει ως ένστικτο, αλλά και ως μαθημένη συμπεριφορά μπροστά σε μια πραγματική ή και υποθετική απειλή. Αυτό που μας βοηθάει να το διαχειριστούμε όμως, είναι ότι αφορά όλους μας κι ότι ευτυχώς υπάρχουν εναλλακτικές.
Επιλογή οπτικής
Μπροστά στη νέα πραγματικότητα, το όπλο του κάθε ανθρώπου είναι η επιλογή της οπτικής του για τα πράγματα. Υπάρχει η αρνητική οπτική της καταστροφολογίας: τι είναι αυτό που μας βρήκε;, δεν μπορώ να ζω έτσι, τι θα γίνει με τη δουλειά μου;, κλπ. Οι αρνητικές σκέψεις στο παρόν και η έντονη ενασχόληση με το μέλλον, έχουν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των αρνητικών συναισθημάτων όπως άγχους, φόβου, ανησυχίας, αγωνίας.
Ωστόσο, υπάρχει και η υιοθέτηση μιας διαφορετικής οπτικής που δεν αρνείται τη σημαντικότητα της κατάστασης, αλλά υπαγορεύει σκέψεις όπως: ό,τι ισχύει για μένα, ισχύει για όλους, θα τηρήσω τους κανόνες και όλα θα περάσουν, υπάρχουν ακόμα πολλά ωραία πράγματα να κάνω μένοντας σπίτι, είναι ευκαιρία να περάσω περισσότερο χρόνο με την οικογένειά μου, κ.α.
Η επιλογή αυτής της οπτικής προσανατολισμένη στο εδώ και τώρα, μας βοηθά να είμαστε ψύχραιμοι, να προσαρμοζόμαστε στις καινούριες συνθήκες και να βρίσκουμε ακόμα τρόπους να παίρνουμε ευχαρίστηση.
Χρόνος για ενδοσκόπηση
Σίγουρα έχει ειπωθεί από πολλούς συναδέλφους, ότι η τωρινή κατάσταση ενδείκνυται για προσωπική ενδοσκόπηση. Σαφώς, σε τέτοιες στιγμές μάς δίνεται η ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό μας, να αναλογιστούμε τις πραγματικές μας ανάγκες και αξίες, να αναθεωρήσουμε τις στάσεις μας ή να θέσουμε διαφορετικές προτεραιότητες.
Υπάρχουν όμως, και άνθρωποι που δεν «αντέχουν» να μένουν με τον εαυτό τους, που νιώθουν μοναξιά, που δυσκολεύονται ή αρνούνται να κοιτάξουν «πιο μέσα». Ακόμα όμως, κι αυτές οι δυσκολίες είναι μηνύματα, γνώση που προκύπτουν από τη νέα συνθήκη και μας φέρνουν ένα βήμα πιο κοντά στην προσωπική μας επίγνωση και αλήθεια. Αρκεί βέβαια, τα μηνύματα αυτά να μη χαθούν μετά το πέρας της κατάστασης, αλλά να αποτελέσουν πάτημα για την περαιτέρω εξέλιξή μας.
Πρακτικές συμβουλές
1. Υιοθετούμε μια πιο ψύχραιμη οπτική της κατάστασης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μην αφήνοντας τις αρνητικές σκέψεις να μας κατακλύζουν.
2. Βλέπουμε τη νέα συνθήκη σαν μια αφορμή για ενδοσκόπηση ή για να έρθουμε πιο κοντά με τον εαυτό μας.
3. Ξοδεύουμε συγκεκριμένο λιγοστό χρόνο καθημερινά για να ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις, ώστε να μην καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας στο σπίτι.
4. Χρησιμοποιούμε τις ευκαιρίες που μας δίνει η τεχνολογία, ώστε να επικοινωνούμε με τους φίλους μας και την οικογένειά μας. Κανονίζουμε ομαδικές συνομιλίες πίνοντας καφέ από το σπίτι μας!
5. Αφιερώνουμε χρόνο σε χόμπυ μας ή επινοούμε καινούρια. Έχουμε χρόνο να διαβάσουμε βιβλία, να ξεκινήσουμε ένα on–line σεμινάριο που ως τώρα δε βρίσκαμε χρόνο, να δούμε ταινίες, να ασχοληθούμε με τον κήπο μας, να μαγειρέψουμε, κ.α.
6. Οργανώνουμε δραστηριότητες με τα παιδιά μας, όπως το να φτιάξουμε ένα κολάζ, να παίξουμε οικογενειακά ένα επιτραπέζιο ή το κυνήγι του χαμένου θησαυρού, να χορέψουμε μαζί τους, να μας βοηθήσουν στις δουλειές του σπιτιού, κ.α.
7. Επενδύουμε στην επικοινωνία που λόγω της καθημερινότητας δεν αφιερώναμε τον απαιτούμενο χρόνο. Ακούμε τους εφήβους, τους αφήνουμε να μας μιλήσουν, ερχόμαστε πιο κοντά τους.
8. Επικοινωνούμε με τον σύντροφό μας. Τώρα έχουμε τον χρόνο και να συζητήσουμε και να έρθουμε πιο κοντά.
9. Δείχνουμε την αγάπη μας, την τρυφερότητά μας στα αγαπημένα μας πρόσωπα δίπλα μας, μιας και οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας μας κάνουν να το ξεχνάμε.
10. Κάνουμε γυμναστική ή γιόγκα μέσα στο σπίτι μας. Δεν πειράζει που χάνουμε το γυμναστήριό μας. Η τεχνολογία μάς στηρίζει!
11. Θέτουμε συγκεκριμένους προσωπικούς μας στόχους για το επόμενο διάστημα και τους σχεδιάζουμε βήμα προς βήμα.
12. Βάζουμε χιούμορ στην επικοινωνία μας! Μας χαλαρώνει και μας απελευθερώνει από το στρες και τον φόβο.
Η ελληνική κοινωνία έχει δοκιμαστεί πολλές φορές μέσα στα χρόνια της ατέλειωτης ιστορίας της, και στο τέλος πάντα τα κατάφερνε με την αγωνιστικότητά της. Με εμπιστοσύνη στην επιστημονική μας κοινότητα, ακολουθούμε πιστά το «μένουμε σπίτι» κάνοντας αυτή την προσπάθεια ατομικά, αλλά και όλοι μαζί σαν σύνολο με αισιοδοξία.
Ας δούμε λοιπόν μέσα απ’ αυτήν την πρόκληση τι πραγματικά έχει αξία και ας διαπιστώσουμε τη δύναμη της ένωσης και της συλλογικότητας που δεν κάνει διακρίσεις στο φύλο, στο χρώμα, στην εθνικότητα, στην κοινωνική ή οικονομική κατάσταση του καθενός. Γιατί τελικά αυτό που θα μείνει, είναι αυτό το «pause» που πατήσαμε στη ζωή μας όπως την ξέραμε ως τώρα για να στραφούμε προς τον εαυτό μας, τα αγαπημένα μας πρόσωπα και τους γύρω μας.
Για να μπορέσουμε και πάλι να χαρούμε τον όμορφο τόπο μας, να σφίξουμε το χέρι του άλλου, να χαμογελάσουμε, να αγαπάμε και να μπορούμε να το δείχνουμε...
Βασιλική Μαρούλη, ψυχολόγος, https://www.psychologynow.gr
Περισσότερα ενδιαφέροντα κείμενα εδώ.