Α. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι ρήμα τότε πρέπει να ψάξω να βρω:
1) Φωνή
- ενεργητική (-ω) π.χ. λύνω, γράφω
- παθητική (-μαι) π.χ. λύνομαι, γράφομαι
2) Συζυγία
- Α΄ συζυγία (ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε άτονο –ω και σε –ομαι )
- Β΄ συζυγία (τελειώνουν σε τονισμένο -ώ και σε –ιέμαι ή -ούμαι)
3) Έγκλιση
- οριστική (δείχνει το βέβαιο π.χ. λύνω, γράφω)
- υποτακτική (δείχνει αυτό που θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει π.χ. να λύνω, να γράφω)
- προστακτική (φανερώνει διαταγή, ευχή π.χ. λύνε, γράφε)
Οριστική έγκλιση : έχει όλους τους χρόνους.
Υποτακτική έγκλιση: έχει ενεστώτα, αόριστο και παρακείμενο.
Προστακτική έγκλιση: έχει ενεστώτα, αόριστο και σπάνια παρακείμενο.
4) Χρόνο
- ενεστώτας (τώρα) π.χ. λύνω, γράφω
- παρατατικός (χθες συνέχεια) π.χ. έλυνα, έγραφα
- αόριστος (χθες μια στιγμή) π.χ. έλυσα, έγραψα
- παρακείμενος (ως τώρα) π.χ. έχω λύσει, έχω γράψει
- εξακολουθητικός μέλλοντας (αύριο συνέχεια) π.χ. θα λύνω, θα γράφω
- στιγμιαίος μέλλοντας (αύριο για μια στιγμή) π.χ. θα λύσω, θα γράψω
- υπερσυντέλικος (έγινε χθες πριν από κάτι άλλο) π.χ. είχα λύσει, είχα γράψε
- συντελεσμένος μέλλοντας (κάτι θα έχει τελειώσει στο μέλλον σε μια ορισμένη στιγμή) π.χ. θα έχω λύσει, θα έχω γράψει
5) Αριθμό
- ενικός (εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό)
- πληθυντικός (εμείς, εσείς, αυτοί, -ές, -ά)
6) Πρόσωπο
- Α΄ πρόσωπο (εγώ – εμείς)
- Β΄ πρόσωπο (εσύ – εσείς)
- Γ΄ πρόσωπο (αυτός, -ή, -ό – αυτοί, -ές, -ά
Β. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι ουσιαστικό ή επίθετο τότε πρέπει να ψάξω να βρω:
1) Γένος
- αρσενικό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο ο )
- θηλυκό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο η )
- ουδέτερο (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο το)
2) Αριθμό
- ενικός (δείχνει ένα πράγμα )
- πληθυντικός ( δείχνει πολλά πράγματα )
3) Πτώση
ονομαστική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα ο, η ,το, οι, τα, και απαντά στην ερώτηση ποιος; ή τι; )
γενική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα του, της των και απαντά στην ερώτηση τίνος; )
αιτιατική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα το(ν) , τη(ν), το, τους, τις,
τα και απαντά στην ερώτηση ποιον; ή τι; )
κλητική (καλούμε κάποιον)
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση της λέξης τους φόβους (που είναι ουσιαστικό)
Είναι ουσιαστικό, γένους αρσενικού, πληθυντικού αριθμού, πτώσης αιτιατικής του ουσιαστικού φόβος
Π.χ Να κάνετε γραμματική αναγνώριση της λέξης οι όμορφες (που είναι επίθετο)
Είναι επίθετο, γένους θηλυκού, πληθυντικού αριθμού, πτώσης ονομαστικής του επιθέτου ο όμορφος, η όμορφη, το όμορφο
Γ. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι επίρρημα ή σύνδεσμός πρέπει να γράψω:
1) Είδος
π.χ. μακριά=τοπικό επίρρημα
Δ. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι άρθρο πρέπει να γράψω:
1) Οριστικό ή Αόριστο άρθρο
- Οριστικό Άρθρο (ο , η , το )
- Αόριστο Άρθρο ( ένας, μία , ένα )
2) Γένος
- αρσενικό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο ο )
- θηλυκό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο η )
- ουδέτερο (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο το)
3) Αριθμό
- ενικός (δείχνει ένα πράγμα )
- πληθυντικός ( δείχνει πολλά πράγματα )
4) Πτώση
ονομαστική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα ο, η ,το, οι, τα, και απαντά στην ερώτηση ποιος; ή τι; )
γενική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα του, της των και απαντά στην ερώτηση τίνος; )
αιτιατική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
ουσιαστικά ή τα επίθετα τα άρθρα το(ν) , τη(ν), το, τους, τις,
τα και απαντά στην ερώτηση ποιον; ή τι; )
κλητική (καλούμε κάποιον)
Ε. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι αντωνυμία τότε πρέπει να βρω:
1) Είδος
- προσωπικές (εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό)
- κτητικές (δικός μου, δική μου, δικό μου, σου, του της,
- του, μας, σας, τους)
- αυτοπαθείς (ο εαυτός μου, εαυτό σου, εαυτός του)
- οριστικές (ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο, μόνος μου, μόνη μου,)
- δεικτικές (αυτός, (ε)τούτος, εκείνος, τέτοιος, τόσος)
- αναφορικές ( που, ο οποίος, όποιος, όσος, ό,τι)
- ερωτηματικές ( τι, ποιος, πόσος)
- αόριστες (ένας, κανένας, καθένας, κάθε, κάποιος, κάμποσος,
- μερικοί, άλλος, κάτι, κατιτί, καθετί, ο τάδε, ο δείνα)
2) Κλιτές ή άκλιτες
(οι άκλιτες δεν έχουν τίποτα άλλο) οι κλιτές έχουν και
3) Γένος
- αρσενικό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο ο )
- θηλυκό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο η )
- ουδέτερο (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο το)
4) Αριθμό
- ενικός (δείχνει ένα πράγμα )
- πληθυντικός ( δείχνει πολλά πράγματα )
5) Πτώση
- ονομαστική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από
- τις αντωνυμίες τα άρθρα ο, η ,το, οι, τα,
- γενική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τις
- αντωνυμίες τα άρθρα του, της των )
- αιτιατική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από τα
- αντωνυμίες τα άρθρα το(ν) , τη(ν), το, τους, τις, τα)
- κλητική (καλούμε κάποιον)
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση της λέξης καθενός
Είναι αντωνυμία αόριστη κλιτή, γένους αρσενικού, ενικού αριθμού, πτώσης γενικής της αντωνυμίας καθένας, καθεμιά, καθένα
ΣΤ. Αν η λέξη που έχω να αναγνωρίσω είναι μετοχή, τότε πρέπει να βρω:
1) Ενεργητικές
τελειώνουν σε ώντας ή –οντας
2) Παθητικές
τελειώνουν σε –μένος, – μένη, -μένο
Οι ενεργητικές μετοχές δεν κλίνονται (δεν έχουν τίποτα άλλο).
Κάθε παθητική μετοχή έχει:
1) Γένος
- αρσενικό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο ο )
- θηλυκό (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο η )
- ουδέτερο (έχει στην ονομαστική του ενικού το άρθρο το)
2) Αριθμό
- ενικός (δείχνει ένα πράγμα )
- πληθυντικός ( δείχνει πολλά πράγματα )
3) Πτώση
- ονομαστική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από
- τις μετοχές τα άρθρα ο, η ,το, οι, τα )
- γενική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από
- τις μετοχές τα άρθρα του, της των)
- αιτιατική (έχει ή μπορούμε να βάλουμε μπροστά από
- τις μετοχές τα άρθρα το(ν) , τη(ν), το, τους, τις, τα) τα)
- κλητική (καλούμε κάποιον)
Π.χ Να κάνετε γραμματική αναγνώριση της μετοχής δουλεύοντας
Είναι ενεργητική μετοχή του ρήματος δουλεύω.
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση της μετοχής τους λυμένους .
Είναι παθητική μετοχή, γένους αρσενικού, πληθυντικού αριθμού, πτώσης αιτιατική του μετοχής ο λυμένος, –η, -ο του ρήματος λύνομαι