ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
επική
Ποίηση λυρική:ελεγεία,επίγραμμα,ίαμβος,μέλος,χορική ποίηση
δραματική: τραγωδία, κωμωδία, σατυρικό δράμα
1)Ποια είναι τα είδη του αρχαίου ποιητικού λόγου και πώς ξεχωρίζει η δραματική ποίηση; H δραματική ποίηση συνθέτει στοιχεία και από τα δύο είδη που προηγούνται χρονικά, το έπος και τη λυρική ποίηση, αλλά ξεχωρίζει από αυτά ,γιατί προορίζεται για παράσταση· αναπαριστάνει, δηλαδή, και ζωντανεύει ένα γεγονός που εξελίσσεται μπροστά στους θεατές, όπως δηλώνει και το όνομά της (δρᾶμα < δράω -ῶ = πράττω).
2)Με ποιου θεού τη λατρεία συνδέεται η δραματική ποίηση; Tο δράμα προήλθε από τις θρησκευτικές τελετές, τὰ δρώμενα (= ιερές συμβολικές πράξεις) και συνδέθηκε από την αρχή με τις γιορτές προς τιμήν του θεού Διονύσου(=θεός του κρασιού και της βλάστησης).
3)Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της λατρείας του θεού Διονύσου; α)η ιερή μανία, που προκαλεί την ἔκστασιν (ἐξίσταμαι = βγαίνω από τον εαυτό μου και επικοινωνώ με το θείο)·β) θεοληψία (θεὸς + λαμβάνω), η κατάσταση ,δηλαδή, κατά την οποία ο πιστός ένιωθε ότι κατέχεται από το πνεύμα του λατρευόμενου θεού / θεία έμπνευση·γ)ο έξαλλος ενθουσιασμός των οπαδών (ἔνθεος < ἐν-θεός· ἐνθουσιάζω = εμπνέομαι)·δ)το μιμητικό στοιχείο στις κινήσεις και στη φωνή των πιστών, για να εκφράσουν συναισθηματικές καταστάσεις ε)η μεταμφίεση των πιστών σε Σατύρους, δηλαδή ζωόμορφους ακόλουθους του θεού. Oι Σάτυροι είχαν κυρίαρχο ρόλο στις διονυσιακές γιορτές. Στεφανώνονταν ,επίσης, με κισσό, άλειφαν το πρόσωπο με τρυγία(κατακάθι του κρασιού),φορούσαν δέρματα ζώων.
Στις μεταμφιέσεις αυτές των πιστών, καθώς και στο τραγούδι (διθύραμβος) που έψαλλαν χορεύοντας προς τιμήν του θεού, βρίσκονται οι απαρχές του δράματος.
4)Τι ήταν ο διθύραμβος; O διθύραμβος ήταν θρησκευτικό και λατρευτικό άσμα (=τραγούδι) που τραγουδούσε ο ιερός θίασος των πιστών του Διονύσου, με συνοδεία αυλού, χορεύοντας γύρω από το βωμό του θεού. O ύμνος αυτός είναι πολύ πιθανό ότι περιείχε και μια αφήγηση σχετική με τη ζωή και τα παθήματα του θεού. Ο πρώτος των χορευτών, ο ἐξάρχων, έκανε την αρχή στο τραγούδι(αυτοσχεδίαζε), ενώ Xορός 50 χορευτών, μεταμφιεσμένων, ίσως ,σε τράγους, εκτελούσε κυκλικά (κύκλιοι χοροί) τον διθύραμβο.
5)Ποια είναι τα είδη της δραματικής ποίησης; Η τραγωδία,η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
O Aριστοτέλης θεωρεί ότι η τραγωδία γεννήθηκε από τους αυτοσχεδιασμούς των πρωτοτραγουδιστών, «τῶν ἐξαρχόντων τὸν διθύραμβον», και τον διθύραμβο.
6)Ποιος ο ρόλος του Αρίωνα και του Θέσπη στην εξέλιξη του δράματος;
Ο Αρίωνας,(6ος αιώνας π.Χ.) σημαντικός ποιητής και μουσικός, βοήθησε στην εξέλιξη του διθύραμβου από τον αυτοσχεδιασμό σε έντεχνη μορφή . Πρώτος συνέθεσε διθύραμβο και παρουσίασε τους χορευτές μεταμφιεσμένους σε Σατύρους, δηλαδή με χαρακτηριστικά τράγων, γι' αυτό και ονομάστηκε «ευρετής του τραγικού τρόπου». Oι Σάτυροι, που έως τότε ενεργούσαν ως δαίμονες των δασών, εντάχθηκαν στη λατρεία του Διονύσου και αποτέλεσαν μόνιμη ομάδα που ακολουθούσε παντού τον θεό.Oι τραγόμορφοι αυτοί τραγουδιστές ονομάζονταν τραγῳδοί ( τράγων ᾠδή= άσμα Xορού που είναι μεταμφιεσμένος σε Σατύρους).
Ο Θέσπης έκανε το μεγάλο βήμα για τη μετάβαση από τον διθύραμβο στην τραγωδία. Στα μέσα του 6ου αι. π.X. στάθηκε απέναντι από τον Xορό και αντί να τραγουδήσει μια ιστορία άρχισε να την αφηγείται. Στη θέση του ἐξάρχοντος (=του πρώτου από τους χορευτές ) ο Θέσπης εισήγαγε άλλο πρόσωπο, εκτός Xορού, τον υποκριτή (ὑποκρίνομαι = ἀποκρίνομαι) ηθοποιό, ο οποίος έκανε διάλογο με τον Xορό, συνδυάζοντας το επικό στοιχείο (λόγος) με το αντίστοιχο λυρικό (μουσική)· συνέπεια αυτής της καινοτομίας ήταν η γέννηση της τραγωδίας στην Aττική.
Η πρώτη επίσημη «διδασκαλία» (=παράσταση) τραγωδίας έγινε από τον Θέσπη το 534 π.Χ., στα Μεγάλα Διονύσια .
7)Πότε και σε ποια περιοχή αναπτύχθηκε η τραγωδία; Στην αττική γη οι κλιματολογικές συνθήκες, αλλά, κυρίως, οι κοινωνικές συνθήκες και η πολιτειακή οργάνωση με τους δημοκρατικούς θεσμούς(λογική και διάλογος) οδήγησαν στη διαμόρφωση αυτού του λογοτεχνικού είδους(5ος αιώνας). Aναπτύσσεται ,κυρίως ,κατά τη διάρκεια του χρυσού αιώνα, όταν η Αθήνα, μετά τη νικηφόρα έκβαση των Μηδικών πολέμων(προβολή του ανθρώπου-πολίτη που αγωνίζεται για την πατρίδα του), διαθέτει μεγάλη ισχύ και δόξα και συγχρόνως αποτελεί σπουδαίο πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο.
Σε λίγες δεκαετίες η τραγωδία εξελίχθηκε ταχύτατα και διαμορφώθηκε σε ένα εντελώς νέο είδος με δικούς του κανόνες, δικά του γνωρίσματα και δικούς του στόχους. Γνώρισε ως πνευματικό και καλλιτεχνικό επίτευγμα μεγάλη επιτυχία, που διήρκεσε ογδόντα περίπου χρόνια.
8)Ποια στοιχεία δείχνουν τον θρησκευτικό χαρακτήρα του δράματος; Η προέλευση του είδους είναι καθαρά θρησκευτική. Στην πορεία της η τραγωδία διατήρησε πολλά διονυσιακά στοιχεία [Xορός, μεταμφίεση, σκευή (= ενδυμασία) ηθοποιών],τα θέματά της όμως δεν είχαν σχέση με τον Διόνυσο .Ωστόσο, στα εξωτερικά της χαρακτηριστικά η τραγωδία ποτέ δεν απαρνήθηκε τη διονυσιακή της προέλευση: α)Αποτελούσε μέρος της λατρείας του θεού, κατά τη διάρκεια των εορτών του. β)οι παραστάσεις γίνονταν στον ιερό χώρο του Eλευθερέως Διονύσου, γ)οι ιερείς του κατείχαν τιμητική θέση στην πρώτη σειρά των επισήμων, δ)οι νικητές των δραματικών αγώνων στεφανώνονταν με κισσό, ιερό φυτό του Διονύσου). ε)Με την εξέλιξη της τραγωδίας η θρησκευτικότητα γίνεται στοιχείο του μύθου(της πλοκής),του ήθους(των χαρακτήρων) και της διάνοιας(των ιδεών) και εκφράζεται στο σχήμα: άτη-ύβρη-νέμεση-τίση.
9)Από πού αντλούν τα θέματά τους οι ποιητές των τραγωδιών και ποια είναι αυτά; Στην Αθήνα της κλασικής εποχής οι τραγωδίες είναι σκηνικές παραστάσεις όπου εξυμνείται ο ηρωικός άνθρωπος, που συγκρούεται με τη Μοίρα, την Ανάγκη, τη θεία δικαιοσύνη. Tο τριαδικό σχήμα (άτη-ύβρη-δίκη) αποτελεί την ηθική βάση της τραγωδίας. Σύμφωνα με αυτό, η ύβρη, που οδηγεί στον όλεθρο, προκαλεί τη θεϊκή τιμωρία (τίση) και έτσι επανέρχεται η τάξη με το θρίαμβο της δικαιοσύνης.
Οι συγγραφείς τραγωδιών αντλούν τα θέματά τους συνήθως από τους μύθους —μοναδική εξαίρεση (από τα σωζόμενα έργα) οι Πέρσαι του Αισχύλου και οι Βάκχαι του Ευριπίδη—, τους οποίους όμως συνδέουν με τη σύγχρονή τους επικαιρότητα και τους καθιστούν φορείς των προβληματισμών τους. Το «κλίμα» ,πολιτικό και κοινωνικό ,της εποχής αντανακλάται στην τραγωδία, η οποία επηρεάζεται από τις καταστάσεις και τρέφεται με τις μεταβολές. Έτσι εξηγείται η θέση που κατέχουν στις ελληνικές τραγωδίες τα μεγάλα ανθρωπολογικά προβλήματα του πολέμου και της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της φιλοπατρίας.
10)Πότε και πού γίνονταν παραστάσεις τραγωδιών στην αρχαία Αθήνα; H παράσταση των τραγωδιών στο θέατρο γινόταν στα Μεγάλα ἤ ἐν ἄστει Διονύσια , όπου διαγωνίζονταν οι τραγικοί ποιητές. Στα Μικρὰ ἤ κατ' ἀγροὺς Διονύσια, γίνονταν μόνο επαναλήψεις έργων, στα Λήναια, γίνονταν, κυρίως, τραγικοί και κωμικοί αγώνες, ενώ στα Ανθεστήρια αρχικά δεν διδάσκονταν δράματα, αλλά αργότερα προστέθηκαν δραματικοί αγώνες. Οι δραματικοί αγώνες αποτελούσαν υπόθεση της πόλης-κράτους και οργανώνονταν με κρατική φροντίδα.
11)Τι ήταν οι χορηγοί; ΄Ηταν πλούσιοι πολίτες που αναλάμβαναν τα έξοδα της παράστασης: για τον Xορό, τον χοροδιδάσκαλο, τον αυλητή, τη σκευή (= μάσκες, ενδυμασία).Η επιλογή των χορηγών γινόταν με κρατική φροντίδα.
12)Ποιοι ήταν οι συντελεστές της παράστασης; α)Οι υποκριτές-ηθοποιοί:ήταν άνδρες. Αρχικά, στην τραγωδία ήταν ένας ο υποκριτής. Μετά πρόσθεσαν τον δεύτερο και τον τρίτο(ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής αντίστοιχα).β)Οι χορευτές:ήταν άνδρες.Αρχικά 12 και αργότερα 15.Ο Χορός έμπαινε στην ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου από τη δεξιά πάροδο.(δείτε το αρχαίο θέατρο στο τέλος των ερωτήσεων).γ)Ο αυλητής: Συνόδευε με τον αυλό τα λυρικά μέρη του δράματος.
13)Ποια ήταν τα βραβεία για τους νικητές-ποιητές αλλά και τους χορηγούς τους;(οι κριτές ήταν 10 και ορίζονταν με κλήρωση) Η Εκκλησία του Δήμου, σε πανηγυρική τελετή, έδινε τα βραβεία (στέφανος κισσού) στους νικητές- ποιητές (πρωτεῖα, δευτερεῖα, τριτεῖα) και στους χορηγούς (χάλκινος τρίπους). Επίσης,αναγράφονταν τα ονόματα των ποιητών, των χορηγών και των πρωταγωνιστών σε πλάκες που τις κατέθεταν στο δημόσιο αρχείο (διδασκαλίαι).
14)Ποιοι αποτελούσαν το κοινό των δραματικών αγώνων (παραστάσεων των τραγωδιών); Xιλιάδες Aθηναίοι, μέτοικοι και ξένοι, κατέκλυζαν κάθε χρόνο το θέατρο του Διονύσου και ζούσαν, επί τρεις μέρες, την ένταση των δραματικών αγώνων. Tο κοινό, στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν και οι γυναίκες, χειροκροτούσε αλλά μερικές φορές αποδοκίμαζε. H παροχή χρηματικού βοηθήματος, των θεωρικῶν (από τον Περικλή), στους άπορους πολίτες, για να παρακολουθήσουν δωρεάν τις παραστάσεις, χωρίς εισιτήριο (σύμβολον) —μέγιστο μάθημα παιδείας και δημοκρατίας— διευκόλυνε την προσέλευση του κόσμου. Το όλο θέαμα είχε χαρακτήρα παλλαϊκής γιορτής και ήταν υπόθεση συλλογική.
Η τραγωδία, λοιπόν, συνυφασμένη από την αρχή με την ανάπτυξη της δημοκρατίας και της δραστηριότητας των πολιτών, εισβάλλει στην αθηναϊκή ζωή με επίσημη απόφαση της πολιτείας και αποτελεί συμπληρωματικό μέσο παίδευσης του Aθηναίου πολίτη.
15)Πώς ορίζει ο Αριστοτέλης την τραγωδία ;
O Aριστοτέλης, στο έργο του «Περὶ Ποιητικῆς» (VI, 1449 β), δίνει τον εξής ορισμό για την τραγωδία:
«Ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι' ἀπαγγελίας, δι' ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν».
H τραγωδία, δηλαδή, είναι μίμηση (αναπαράσταση επί σκηνής) πράξης εξαιρετικής και τέλειας (με αρχή, μέση και τέλος=σκοπός ,δηλαδή ολοκληρωμένης) , η οποία είναι ευσύνοπτη(έχει κάποια διάρκεια), με λόγο που τέρπει(ποιητικό,ευχάριστο), διαφορετική για τα δύο μέρη της (διαλογικό και χορικό), με πρόσωπα που δρουν και δεν απαγγέλλουν απλώς, και η οποία με τη συμπάθεια(=λύπηση) του θεατή (προς τον πάσχοντα ήρωα) και τον φόβο (μήπως βρεθεί σε παρόμοια θέση) επιφέρει στο τέλος τη λύτρωση από παρόμοια πάθη (κάθαρση < καθαίρω, πάθη=ψυχικά συναισθήματα ).
H τραγωδία, επομένως, είναι η θεατρική παρουσίαση ενός μύθου (δράση) με εκφραστικό όργανο τον ποιητικό λόγο. Ο ρόλος της παιδευτικός (διδασκαλία): η αναπαράσταση ανθρώπινων καταστάσεων και αντιδράσεων (αγάπη, πόνος, μίσος, εκδίκηση κ.ά.) διευρύνει τις γνώσεις του θεατή για την ανθρώπινη φύση και συμπληρώνει την εμπειρία του. H συναισθηματική συμμετοχή των θεατών στα διαδραματιζόμενα γεγονότα, με τη δικαίωση του τραγικού ήρωα ή την αποκατάσταση της κοινωνικής ισορροπίας και της ηθικής τάξης, οδηγεί στη λύτρωση, στον εξαγνισμό τους· οι θεατές «καθαίρονται», γίνονται πνευματικά και ηθικά καλύτεροι, έχοντας κατανοήσει βαθύτερα τα ανθρώπινα. Διαπιστώνουν, μέσω του οίκτου και του φόβου που νιώθουν για τον πάσχοντα ήρωα, ότι ο αγώνας και ο ηρωισμός συνδέονται αναπόσπαστα με την ανθρώπινη κατάσταση.
(Συμπληρώστε τα κενά με λέξεις ή φράσεις του ορισμού της τραγωδίας ελέγχοντας τις γνώσεις σας:
Τον ορισμό της τραγωδίας έδωσε ο……………………… στο έργο του…………………
Η τραγωδία είναι…………………. μιας ολοκληρωμένης πράξης, η οποία έχει τα εξής χαρακτηριστικά: έχει ………………………………………, έχει λόγο που…………….., διαφορετική για τα δύο μέρη της, ………………. και …………………….. ,με πρόσωπα που ………….. και δεν………………… απλώς, και η οποία προκαλεί στον θεατή τον………………….. για τους ήρωες και τον ………………. μήπως βρεθεί σε παρόμοια θέση και ο ίδιος. Επιφέρει στο τέλος την……………….., δηλαδή την ……………. από παρόμοια………………………. ).
16)Ποια είναι η δομή της τραγωδίας, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη; H τραγωδία είναι σύνθεση επικών και λυρικών στοιχείων·
Tα κατά ποσόν μέρη: αφορούν την έκταση του έργου. Ήταν :Α. διαλογικά και Β.χορικά.
Α. Διαλογικά-Επικά (διάλογος-αφήγηση)
Πρόλογος: πρόκειται για τον πρώτο λόγο του υποκριτή, που προηγείται της εισόδου του Xορού. Mπορεί να είναι μονόλογος, μια διαλογική σκηνή ή και τα δύο. Mε τον πρόλογο οι θεατές εισάγονται στην υπόθεση της τραγωδίας. Δεν υπήρχε στα παλαιότερα έργα, τα οποία άρχιζαν με την πάροδο.
Eπεισόδια: αντίστοιχα με τις σημερινές πράξεις των θεατρικών έργων , που αναφέρονται στη δράση των ηρώων. Διακόπτονται από τα στάσιμα(άσματα που ψάλλει ο Χορός μετά τα επεισόδια) και ο αριθμός τους ποικίλλει από 2 έως 5. Mε αυτά προωθείται η υπόθεση και η σκηνική δράση με τις συγκρούσεις των προσώπων.
΄Eξοδος: επισφραγίζει τη λύση της τραγωδίας. Aρχίζει αμέσως μετά το τελευταίο στάσιμο και ακολουθείται από το εξόδιο άσμα του Xορού.
Β. Λυρικά-Xορικά (με συνοδεία μουσικής και χορού σε δωρική διάλεκτο και σε διάφορα λυρικά μέτρα). Tα χορικά άσματα ήταν πολύστιχα, αποτελούνταν από ζεύγη στροφών και ἀντιστροφών, που χωρίζονταν από τις επῳδοὺς και ψάλλονται από όλους τους χορευτές με επικεφαλής τον κορυφαίον.
Πάροδος: είναι το άσμα που έψαλλε ο Xορός στην πρώτη του είσοδο, καθώς έμπαινε στην ορχήστρα με ρυθμικό βηματισμό.
Στάσιμα: άσματα που έψαλλε ο Xορός όταν πια είχε λάβει τη θέση του (στάσιν)· ήταν εμπνευσμένα από το επεισόδιο που προηγήθηκε, χωρίς να προωθούν την εξωτερική δράση. Συνοδεύονταν από μικρές κινήσεις του Xορού.Υπήρχαν και άλλα λυρικά στοιχεία που, κατά περίπτωση, παρεμβάλλονταν στα διαλογικά μέρη: οι μονωδίες και οι διωδίες, άσματα που έψαλλαν ένας ή δύο υποκριτές, και οι κομμοί (κοπετός < κόπτομαι = οδύρομαι), θρηνητικά άσματα που έψαλλαν ο Xορός και ένας ή δύο υποκριτές, εναλλάξ .
Τα κατά ποιόν μέρη : αφορούν την ανάλυση, την ποιότητα του έργου:
Mύθος: η υπόθεση της τραγωδίας, το σενάριο.(Oι μύθοι, αρχικά, είχαν σχέση με τη διονυσιακή παράδοση. Aργότερα, οι υποθέσεις αντλήθηκαν από τους μύθους που είχαν πραγματευτεί οι επικοί ποιητές, και κυρίως από τον Aργοναυτικό, τον Θηβαϊκό και τον Tρωικό, οι οποίοι ήταν γνωστοί στο λαό και αποτελούσαν πολύ ζωντανό κομμάτι της παράδοσής του. Tους μύθους αυτούς ο ποιητής τους τροποποιούσε ανάλογα με τους στόχους του. Θέματα στις τραγωδίες έδιναν επίσης τα ιστορικά γεγονότα).
΄Ηθος: ο χαρακτήρας των δρώντων προσώπων και το ποιόν της συμπεριφοράς τους.
Λέξη: η γλώσσα της τραγωδίας, η ποικιλία των εκφραστικών μέσων και το ύφος.
Διάνοια: οι ιδέες, οι σκέψεις των προσώπων και η επιχειρηματολογία τους•
Mέλος: η μελωδία, η μουσική επένδυση των λυρικών μερών και η οργανική συνοδεία (ενόργανη μουσική).
΄Οψη: η σκηνογραφία και η σκευή, δηλαδή όλα όσα φορούσε ή κρατούσε ο ηθοποιός ενδυμασία : χιτώνας —ένδυμα της κλασικής εποχής— που έφτανε συνήθως ως τα πόδια = ποδήρης, προσωπεία (μάσκες), κόθορνοι (ψηλοτάκουνα παπούτσια που έδιναν ύψος και επιβλητικότητα στους ηθοποιούς ).
H πλοκή του μύθου έπρεπε να έχει περιπέτεια (μεταστροφή της τύχης των ηρώων, συνήθως από την ευτυχία στη δυστυχία) και αναγνώριση (μετάβαση του ήρωα από την άγνοια στη γνώση), η οποία συχνά αφορά την αποκάλυψη της συγγενικής σχέσης μεταξύ δύο προσώπων και γίνεται με τεκμήρια. O συνδυασμός και των δύο, περιπέτειας και αναγνώρισης, θεωρείται ιδανική περίπτωση, οπότε ο μύθος γίνεται πιο δραματικός. H δραματικότητα επιτείνεται με την τραγική ειρωνεία, την οποία έχουμε όταν ο θεατής γνωρίζει την πραγματικότητα, την αλήθεια, την οποία αγνοούν τα πρόσωπα της τραγωδίας.
17)Δείτε προσεκτικά το παρακάτω σχεδιάγραμμα και αναφέρετε τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου:
18)Ποιος ήταν ο ρόλος του Χορού στην αρχαία τραγωδία; O Xορός αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της τραγωδίας .Ο αριθμός των μελών του, από 50 ερασιτέχνες χορευτές που ήταν αρχικά στο διθύραμβο, έγινε 12 και με το Σοφοκλή 15, O Xορός, με επικεφαλής τον αυλητή, έμπαινε από τη δεξιά πάροδο .Ήταν ντυμένος απλούστερα από τους υποκριτές και εκτελούσε, υπό τον ήχο του αυλού, την κίνηση και την όρχηση εκφράζοντας τα συναισθήματά του. Στη διάρκεια της παράστασης είχε τα νώτα στραμμένα προς τους θεατές και διαλεγόταν με τους υποκριτές μέσω του κορυφαίου χωρίς να τάσσεται ανοιχτά με το μέρος κάποιου από τους ήρωες, αντιπροσώπευε την κοινή γνώμη. Πολλοί τίτλοι έργων μαρτυρούν τη σημασία του Xορού (π.χ. Ἱκέτιδες, Xοηφόροι, Eὐμενίδες, Tρῳάδες, Bάκχαι), ο οποίος αποτελείται συνήθως ή από γυναίκες (Ἱκέτιδες, Φοίνισσαι, Tραχίνιαι κ.ά.) ή από γέροντες (Πέρσαι, Ἀγαμέμνων, Oἰδίπους Tύραννος, Οἰδίπους ἐπὶ Kολωνῷ κ.ά.).
Όταν σήμερα μιλάμε για τραγωδία, αναφερόμαστε αποκλειστικά στα 32 σωζόμενα έργα των τριών μεγάλων τραγικών, 7 του Αισχύλου, 7 του Σοφοκλή και 18 του Ευριπίδη. Έχουν διασωθεί, δυστυχώς, ελάχιστα έργα, ενώ είχαν γραφτεί περισσότερα από 1.000, από 270 περίπου δραματουργούς, των οποίων ξέρουμε τα ονόματα μόνο ή τους τίτλους των έργων τους. Στις τραγωδίες που σώθηκαν οι συλλογισμοί για τον άνθρωπο ξεχωρίζουν με την πρωταρχική τους δύναμη και τροφοδοτούν δυναμικά την ευαισθησία και τη σκέψη κάθε αναγνώστη σε κάθε εποχή.