Πριν κάτι ή πριν από κάτι;

Το μόριο πριν (μερικές φορές πριν να) είναι χρονικός σύνδεσμος και δευτερευόντως χρονικό επίρρημα, το οποίο χρησιμοποιείται και ως πρόθεση. Οι σύνδεσμοι μάλιστα είναι άκλιτες λέξεις που συνδέουν μεταξύ τους λέξεις και προτάσεις, π.χ. Ο γιατρός δέχεται τη Δευτέρα και την Τετάρτη. Είναι δε δύο ειδών: α) Οι παρατακτικοί, που συνδέουν λέξεις, φράσεις και προτάσεις οι οποίες είναι ισότιμες συντακτικά. Στους παρατακτικούς ανήκουν οι συμπλεκτικοί, οι διαχωριστικοί, οι αντιθετικοί, οι συμπερασματικοί και ο επεξηγηματικός. β) Οι υποτακτικοί, που συνδέουν τις δευτερεύουσες προτάσεις με τις κύριες. Στους υποτακτικούς ανήκουν οι ειδικοί, οι χρονικοί, οι αιτιολογικοί, οι υποθετικοί, οι τελικοί, οι αποτελεσματικοί, οι εναντιωματικοί / παραχωρητικοί, οι ενδοιαστικοί ( ή διστακτικοί), ο συγκριτικός και ο βουλητικός. Ειδικότερα, ο χρονικός σύνδεσμος πριν ( = προτού) συντάσσεται με υποτακτική αορίστου και δηλώνει το υστερόχρονο. Γράφουμε και λέμε: -Πριν (να) φύγει τους χαιρέτησε όλους. [προτού (να)] - Πριν (να) επιβιβαστείτε στο αεροπλάνο να περάσετε από τον έλεγχο διαβατηρίων. [προτού (να)]. Η λέξη πριν, ωστόσο, εκτός από σύνδεσμος είναι και χρονικό επίρρημα με τη σημασία του προηγουμένως, πρωτύτερα. Υπενθυμίζουμε πως τα επιρρήματα είναι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν κυρίως ρήματα, αλλά και άλλα μέρη του λόγου (επίθετα, ουσιαστικά, αριθμητικά, άλλα επιρρήματα και ολόκληρες φράσεις) και δηλώνουν διάφορες σχέσεις, όπως χρόνο, τόπο, τρόπο κ.ά., π.χ.Πήγε πολύ μακριά. Ήρθε αρκετά νωρίς (το μακριά προσδιορίζει το ρήμα πήγε, ενώ το αρκετά προσδιορίζει το νωρίς). Σε ορισμένες περιπτώσεις τα επιρρήματα λειτουργούν ως κειμενικοί δείκτες (ή προτασιακά επιρρήματα), ως λέξεις δηλαδή που συνδέονται νοηματικά με το σύνολο της πρότασης όπου ανήκουν, π.χ. Φυσικά, με βοήθησε πολύ η γνώμη της Έφης. Ανάλογα μάλιστα με τη σημασία που έχουν διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες: α) τοπικά, β) χρονικά, γ) τροπικά, δ)ποσοτικά και ε)βεβαιωτικά, διστακτικά, αρνητικά. Τα τοπικά επιρρήματα δηλώνουν τόπο. Απαντούν στην ερώτηση πού; Τοπικά επιρρήματα είναι τα: αλλού, αυτού, βόρεια, δίπλα, εδώ, εκεί, εμπρός, εντός, έξω, κάτω, νότια, μέσα, παντού, πάνω, πίσω, πουθενά κ.ά. Τα χρονικά επιρρήματα δηλώνουν χρόνο. Απαντούν στην ερώτηση πότε; Χρονικά επιρρήματα είναι τα: αμέσως, αργά, αύριο, γρήγορα, διαρκώς, έπειτα, μόλις, πέρυσι, ποτέ, σήμερα, τότε, τώρα, χθες, φέτος κ.ά. Τα τροπικά επιρρήματα δηλώνουν τρόπο. Απαντούν στην ερώτηση πώς; Τροπικά επιρρήματα είναι τα: αλλιώς, διαρκώς, ειλικρινά / ειλικρινώς, ενστικτωδώς, έτσι, ευθέως, ευχάριστα / ευχαρίστως, καθέτως, καλά / καλώς, κακώς, λιανικώς, μαζί, μάταια, μόνο, πάντως, πλάγια / πλαγίως, σιγά κ.ά. Τα ποσοτικά επιρρήματα δηλώνουν ποσότητα. Απαντούν στην ερώτηση πόσο; Ποσοτικά επιρρήματα είναι τα:αρκετά, λίγο, ολότελα, περίπου, πολύ, τόσο κ.ά. Τα βεβαιωτικά, διστακτικά και αρνητικά επιρρήματα δηλώνουν αντίστοιχα επιβεβαίωση, δισταγμό και άρνηση. Στην κατηγορία αυτή των επιρρημάτων συγκαταλέγονται τα βεβαιωτικά ναι, βέβαια, μάλιστα, τα διστακτικά ίσως, πιθανόν, άραγε και τα αρνητικά δε(ν), μη(ν), όχι. Η λέξη πριν λοιπόν, εκτός από χρονικός σύνδεσμος είναι και χρονικό επίρρημα με τη σημασία του προηγουμένως, του πρωτύτερα. Γράφουμε και λέμε λοιπόν ως εικός: -Δυο βδομάδες πριν Νίκο, άλλα μας έλεγες! -Την είδα λίγο πριν τη Μένη! Το πριν εντούτοις, λειτουργεί και ως πρόθεση, δηλώνοντας χρόνο ή τόπο. Σ΄ αυτήν την περίπτωση συντάσσεται με εμπρόθετη αιτιατική, ήγουν πριν + από + αιτιατική. Είναι επομένως γραμματικώς ορθό να γράφουμε και λέμε: -Ήρθαμε πριν από τις δέκα στα γενέθλια της Όλγας (και όχι πριν τις δέκα). -Θα πάρετε τον δρόμο που βλέπετε. Θα στρίψετε δεξιά πριν από το φανάρι και θα βρείτε το κτήριο που ψάχνετε. (και όχι πριν το φανάρι) Καθημερινά εντούτοις, ακούμε και διαβάζουμε τόσο το απλό πριν όσο, και το λεκτικό σύνολο πριν από, όταν δηλώνεται το προτερόχρονο. Ακούμε και διαβάζουμε για παράδειγμα: -Έγινε συζήτηση πριν την προβολή της ταινίας. -Έφυγε για το σπίτι του πριν το τέλος της ταινίας. -Ήταν τελείως διαφορετική η εικόνα της Ελλάδας πριν (από) τον πόλεμο. -Γύρισα στη δουλειά μου πριν από μία εβδομάδα ακριβώς. Ποια είναι άραγε η ενδεδειγμένη χρήση του πριν; Η απάντησή μας στο ερώτημα αυτό είναι σαφής: Μεταχειριζόμαστε στον γραπτό και προφορικό λόγο το λεκτικό σύνολο πριν από και όχι σκέτη τη λέξη πριν, κάθε φορά που εννοούμε νωρίτερα, πρωτύτερα, προηγουμένως, παλαιότερα, σε προηγούμενο χρόνο, κατά το παρελθόν. Ιδιαίτερα όταν υπάρχει αντωνυμία ύστερα από το πριν, η αιτιατική συνοδεύεται από την πρόθεση από. Ως εκ τούτου είναι γραμματικώς ορθό να γράφουμε και να λέμε: -Πριν από το βράδυ και όχι πριν το βράδυ. -Πριν από τα Χριστούγεννα και όχι πριν τα Χριστούγεννα. -Πριν από δύο αιώνες και όχι πριν δύο αιώνες. -Πριν από την οριστική απόφαση και όχι πριν την οριστική απόφαση. -Θα φύγω πριν από ΄σένα, πριν από εσάς, πριν από εκείνον, πριν από αυτόν. Σε ό,τι αφορά τώρα την τοπική σημασία του πριν και εδώ επιβάλλεται η χρήση του λεκτικού συνόλου πριν από: Ως εκ τούτου είναι γραμματικώς ορθό να γράφουμε και να λέμε: -Πριν από τη διασταύρωση και όχι πριν τη διασταύρωση -Πριν από το σπίτι μας και όχι πριν το σπίτι μας. -Πριν από τη στάση του λεωφορείου και όχι πριν τη στάση του λεωφορείου.

Περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.