Με εμφανή αμηχανία αντιμετωπίζει το ΚΚΕ τη δημοσιοποίηση αποχαρακτηρισμένων εγγράφων της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, που ρίχνουν φως σε σκοτεινές πτυχές του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949). Το αρχειακό αυτό υλικό αποκαλύπτει την ενεργή εμπλοκή των Σοβιετικών σε μία από τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που στοίχισε την ζωή 70.000 Ελλήνων διχάζοντας βαθιά τη χώρα αλλά και το στρατηγικό σχεδιασμό του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, του στρατιωτικού βραχίονα του ΚΚΕ. Ο τρόπος με τον οποίο ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας επέλεξε να τοποθετηθεί από το βήμα της Βουλής για το θέμα αυτό κατά τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας, που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι χαρακτηριστικός της ενόχλησης του Περισσού για τις αποκαλύψεις δια χειρός του Ρώσου ιστορικού Σεργκέι Ραντζένκο.
Τα έγγραφα ελληνικού ενδιαφέροντος από το κομμουνιστικό αρχείο της πρώην ΕΣΣΔ, που ανάρτησε στο διαδίκτυο ο καθηγητής του αμερικανικού πανεπιστημίου John Hopkins, αφορούν στον Μάρκο Βαφειάδη και στον Νίκο Ζαχαριάδη, τις δύο κορυφαίες προσωπικότητες του ΚΚΕ της εμφυλιοπολεμικής περιόδου αλλά και στην καθοριστική παρασκηνιακή βοήθεια της Μόσχας, που, όπως καταγράφεται στα ιστορικά κείμενα, όχι μόνο είχε την υψηλή εποπτεία των επιχειρήσεων αλλά κινούσε τα νήματα στα Βαλκάνια για λογαριασμό των ελληνικών αντάρτικων δυνάμεων.
«Και καλά αυτός, ο πώς τον λένε, αυτός ο ξένος ιστορικός, ο ιστοριοδίφης. Τον ξεχνάω, ο παπα, παπα, παπαρα… Παπαρατσένκο; Κάπως έτσι. Παπαρατσένκο. Καλά αυτός, τον προσπερνάμε αλλά οι εγχώριοι επαγγελματίες δημοσιογράφοι;… Δεν ήξεραν; Δεν ρώταγαν; Τώρα φταίω εγώ να πω: Πού τα βρήκατε αυτά τα φυντάνια;». Με αυτά τα λόγια έκδηλης δυσαρέσκειας ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ αναφέρθηκε στο Ρώσο ιστορικό, με ερευνητικό πεδίο τον Ψυχρό Πόλεμο, ο οποίος προ ημερών ανέβασε στο twitter έγγραφα για τις σχέσεις του ΚΚΕ με την ΕΣΣΔ.
Οπως προκύπτει από το αποχαρακτηρισμένο υλικό, οι Σοβιετικοί χρηματοδοτούσαν το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, αποστέλλοντας οικονομική βοήθεια σε δολάρια ενώ προμήθευαν τα αντάρτικα αποσπάσματα με οπλισμό. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κατάλογο, που παρουσιάζει ο Ρώσος ιστορικός, τα όπλα, που παραλάμβαναν από τους Σοβιετικούς οι Ελληνες κομμουνιστές το 1947 ήταν γερμανικής κατασκευής σε μία προσπάθεια η συνδρομή τους να παραμείνει κρυφή και σε καμία περίπτωση να μην υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία σύνδεσης της Μόσχας με τα εμφυλιοπολεμικά πεδία συγκρούσεων στην Ελλάδα.
Βάσει συγκεκριμένου εγγράφου του μηνός Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς, ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΣΣΔ Βιατσεσλάβ Μολότοφ ενημέρωνε τον Ιωσήφ Στάλιν για την πλήρη ικανοποίηση των αιτημάτων των Ελλήνων συντρόφων εκτός από δύο σημεία. Τα 60 κανόνια ορεινού τύπου, που είχε ζητήσει ο τότε γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, αντικαταστάθηκαν με 60 γερμανικά αντιαρματικά ενώ οι Σοβιετικοί δεν έστειλαν στρατιωτικό ρουχισμό και υποδήματα καθώς δε διέθεταν στρατιωτικές στολές ξένης κατασκευής για να αποποιηθούν σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο την ευθύνη ενίσχυσης των Ελλήνων ανταρτών. Στο ίδιο κείμενο γίνεται και αναφορά για την αποστολή 100.000 δολαρίων από τη Μόσχα στον Νίκο Ζαχαριάδη.
Στο μεταξύ, σε επιστολή του προς τους Σοβιετικούς ο Μάρκος Βαφειάδης αφηγείται τις δυσκολίες στρατολόγησης στρατευμάτων για τον κομμουνιστικό στρατό σημειώνοντας ότι η στρατολόγηση το 1947 είχε «αναγκαστικό χαρακτήρα» με την χαρακτηριστική επισήμανση ότι «όχι περισσότερο από το 10% των νεοσύλλεκτων εντάχθηκαν στον στρατό εθελοντικά». Ο Ρώσος ιστορικός παραθέτει και «ένα ενδιαφέρον στιγμιότυπο των σχέσεων στο εσωτερικό του κομμουνιστικού μπλοκ», βάσει του οποίου, ο Μάρκος Βαφειάδης κατηγορεί στους Σοβιετικούς τον Νίκο Ζαχαριάδη ότι είχε στενές σχέσεις με τη γυναίκα του.
Το πιο ενδιαφέρον όμως αποχαρακτηρισμένο έγγραφο, που φωτίζει τις σχέσεις των ηγετών του ΚΚΕ με τη Μόσχα και το στρατηγικό ρόλο, που είχε η τελευταία στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου εκείνης, είναι η επιστολή, που έστειλαν από κοινού οι Βαφειάδης και Ζαχαριάδης τον Ιούλιο του 1947 προς την κεντρική επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ ζητώντας την άμεση παρέμβασή της. Αφορμή υπήρξε η απόφαση της κομμουνιστικής Αλβανίας να σταματήσει την παροχή κάθε βοήθειας και διευκόλυνσης προς το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Στην επιστολή αυτή οι ηγέτες του ΚΚΕ αναπτύσσουν το βασικό σχεδιασμό τους για απόσπαση τμήματος της βορείου Ελλάδας.
«Αγαπητοί σύντροφοι,
Στις 5 Ιούλη το βράδυ οι υπεύθυνοι Αλβανοί σύντροφοι ανακοίνωσαν στο σ. Ζαχαριάδη ότι σε συμφωνία και μαζί σας αποφάσισαν να σταματήσουν για δύο μήνες οποιαδήποτε ενίσχυσή τους σε εμάς καθώς και κάθε μεταφορά υλικού ή ανθρώπων μέσα από το έδαφός του για εμάς. Σήμερα έφτασε στην έδρα μας ο σ. Ζαχαριάδης και μας ανακοίνωσε τόσο την απόφαση των Αλβανών συντρόφων όσο και την παράκληση του, που διαβίβασε σε Σας διαμέσου του σ. Σοκολώφ για αναστολή και αναθεώρηση του μέτρου, που πήραν σε βάρος μας οι Αλβανοί σύντροφοι. Αφού εξετάσαμε ξανά την κατάσταση, που δημιουργείται με το πιο πάνω μέτρο αποφασίσαμε να αποτανθούμε σε Σας και να ζητήσουμε τη συμβουλή και τη συμβολή σας για να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τη δύσκολη για μας κατάσταση. Το ταξίδι του σ. Ζαχαριάδη σε σας συνέπεσε με την έναρξη της μεγάλης επίθεσης του μοναρχοφασισμού ενάντια στο Δ.Σ.Ε στην περιοχή της βόρειας Πίνδου. Την επίθεση αυτή την προβλέπαμε και είχαμε ετοιμαστεί για να την αντιμετωπίσουμε».
Η στόχευση του Δημοκρατικού Στρατού, όπως την αναπτύσσουν οι Βαφειάδης και Ζαχαριάδης, ήταν η ακόλουθη: «Οπως σας είναι γνωστό το δικό μας σχέδιο συνοψιζόταν σε τούτο δω: Να φθείρουμε σε σημαντικό βαθμό τον μοναρχοφασισμό κατά την επίθεσή του, που ήταν υποχρεωμένος να κάνει ενάντια στο Δ.Σ.Ε στη βόρεια Πίνδο για να περάσουμε στην κατάλληλη στιγμή σε αντεπίθεση με τις εφεδρείες μας, που για το σκοπό αυτό κρατάμε έτοιμες με τη μίνιμουμ επιδίωξη να του αποσπάσουμε ένα σοβαρό κομμάτι από τη βόρειο Ελλάδα όπου να συγκεντρώσουμε και να οργανώσουμε πιο αποδοτικές τις δυνάμεις της λεύτερης Ελλάδας για την παραπέρα εξασθένιση και ξεγύμνωμα του μοναρχοφασισμού. Το ταξίδι του σ. Ζαχαριάδη σε σας με την κατανόηση και τη βοήθεια, που δείξατε προς την υπόθεσή μας, στερέωσε ακόμα πιο πολύ την πίστη μας και την απόφασή μας να χτυπήσουμε εξοντωτικά τον μοναρχοφασισμό και να δυσκολέψουμε πιο πολύ τις επιδιώξεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στη χώρα μας».
Η επιστολή προς την ΚΕ του ΚΚ της ΕΣΣΔ συνεχίζεται ως εξής: «Στα πιο πάνω πρέπει να προσθέσουμε και το γεγονός ότι η πρότασή μας ότι είμαστε έτοιμοι να κλείσουμε μια έντιμη δημοκρατική ειρήνη με τους αντιπάλους μας, πρόταση που ανταποκρινότανε σε μία γενική επιθυμία του λαού, απομόνωσε πιο πολύ τον μοναρχοφασισμό και ξεσκέπασε πιο χτυπητά τα πραγματικά σχέδια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα. Ο μοναρχοφασισμός και οι αμερικάνοι προστάτες του άρχισαν τη μεγάλη επίθεση ενάντια στο Δ.Σ.Ε από 22 μέρες. Είχαν διακηρύξει ότι θα μας εξοντώσουν μέσα σε λίγες μέρες. Τα γεγονότα αποδείχνουν το αντίθετο. Στις 4 του Ιούλη στείλαμε μέσον του σ. Σοκολώφ για το σ. Μπουλγκάνιν και για σας μια έκθεση του σ. Μάρκου, που δίνει μια εικόνα για την εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων μέχρι τη μέρα αυτή. Από τότε μέχρι σήμερα ο μοναρχοφασιμός δεν πέτυχε τίποτα καλύτερο, ενώ η αιμορραγία του συνεχίζεται έτσι όπως την επιδιώκουμε εμείς. Είναι αναμφισβήτητο ότι η εξέλιξη της πολεμικοστρατιωτικής κατάστασης στην πορεία της μοναρχοφασιστικής επίθεσης διαμορφωνότανε σύμφωνα με τα σχέδια μας. Αυτό είχε τον αντίκτυπο του και στον πολιτικό τομέα. Ο Τσαλδάρης είναι σήμερα υποχρεωμένος να βάλει το σχέδιο του για ειρήνευση της Ελλάδος στο συμβούλιο Εθνικής Αμύνης. Ετσι είχαν τα πράγματα όταν η απόφαση των Αλβανών συντρόφων ήρθε να μας κόψει τα χέρια».
Η απόφαση των Αλβανών κομμουνιστών θεωρείται καθοριστικής σημασίας όχι μόνο για την έκβαση των στρατιωτικών επιχειρήσεων αλλά και για την επιβίωση των πολιτών, που μετακινήθηκαν προς περιοχές, που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του Δ.Σ.Ε. «Απέναντι στις 70.000 των μοναρχοφασιστών δυνάμεων στο βόρεια Πίνδο, που τις διοικούν αμερικανοί αξιωματικοί και που οι αμερικανοί τις εφοδίασαν με υλικά όσο καλύτερα μπορούσαν, εμείς αντιπαραθέτουμε 12.000 μαχητές του Δ.Σ.Ε, που όπως δείχνουν τα πράγματα τα βγάζει αρκετά καλά πέρα με τους αντιπάλους. Η απόφαση των Αλβανών συντρόφων ανατρέπει όλα τα σχέδια μας. Γιατί η απόφαση αυτή κόβει τον ανεφοδιασμό των δυνάμεών μας στο βόρεια Πίνδο και έτσι τις κάνει ανίκανες για να τσακίσουν τις μοναρχοφασιστικές δυνάμεις, που ύστερα από 22 μερών επίθεση δίνουν σήμερα έκδηλα σημεία κάμψης. Ούτε τη βοήθειά σας σε υλικά και τρόφιμα μπορούμε να πάρουμε ενώ μας είναι απαραίτητη. Πείνα θα υπάρξει όχι μόνο για το στρατό μας μα και για τις χιλιάδες των πολιτών που τώρα με τη μοναρχοφασιστική επίθεση φύγαν από τα χωριά τους και μαζεύτηκαν στις λεύτερες περιοχές. Εν όψει της βοήθειας σας σε αλεύρι εμείς τώρα στο διάστημα της μοναρχοφασιστικής επίθεσης είχαμε αυξήσει και τη μερίδα ψωμιού των στρατιωτών και έτσι τώρα ύστερα από την απόφαση των Αλβανών συντρόφων βρισκόμαστε χωρίς αποθέματα ψωμιού, ενώ η συγκομιδή στις δικές μας ορεινές περιοχές θα αργήσει ακόμα 6 εβδομάδες. Επίσης τώρα σε συνδυασμό και με την κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Γιουγκοσλαβία, δεν μπορούμε να ‘χουμε ούτε τη βοήθεια που παίρναμε απ΄ τις άλλες λαϊκές δημοκρατίες(Ουγγαρία, Ρουμανία, Πολωνία). Η βοήθεια που παίρνουμε από τη Γιουγκοσλαβία δεν έχει για εμάς σήμερα άμεση πρακτική σημασία γιατί χωρίς τη μεταφορά της μέσα από την Αλβανία δε μπορεί να φτάσει στη βόρεια Πίνδο».
Οι Βαφειάδης και Ζαχαριάδης χτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου στη Μόσχα πως εάν δεν αλλάξουν τα δεδομένα, που δημιούργησε η απόφαση της αλβανικής πλευράς, το μέτωπο στη βόρεια Πίνδο θα πέσει με ότι αυτό συνεπάγεται για την πορεία του αγώνα επικαλούμενοι τη σοβιετική αρωγή σε 4 άξονες: «Οπως βλέπετε, σύντροφοι, τα πράγματα για μας είναι αρκετά δύσκολα. Το σοβαρότερο είναι ότι κάτω από τις συνθήκες αυτές δεν μπορούμε να κρατήσουμε στη βόρεια Πίνδο το βασικό όγκο των δυνάμεών μας και με τη μορφή τακτικού στρατού με άμεσες γενικότερες πολιτικές επιδιώξεις. Θα σκορπίσουμε σε ξεχωριστά κομμάτια. Θα τραβήξουν σε ξεχωριστά κομμάτια και θα δρουν κυρίως παρτιζάνικα. Το γεγονός ότι το μέτρο τους αυτό οι Αλβανοί σύντροφοι μας το ανακοίνωσαν ξαφνικά δυσκόλεψε ακόμα πιο πολύ τα πράγματα. Μας δώσαν μόνο δύο μέρες προθεσμία να σηκώσουμε το υλικό που υπήρχε στις αποθήκες και φυσικά δεν προλάβαμε. Το άλλο δεν μας το δίνουν. Τη συμφωνία των δύο μερών δεν την εφάρμοσαν για τα τμήματά μας που είναι στην Ηπειρο και έτσι αυτά έμειναν κυριολεκτικά με αδειανά τα χέρια. Επίσης τη συμφωνία αυτή δεν την εφάρμοσαν για τους τραυματίες μας, χωρίς να μας ειδοποιήσουν για αυτό. Αποτέλεσμα ήταν να έχουμε νεκρούς από τους βαριά τραυματίες μας που οι Αλβανοί σύντροφοι αρνήθηκαν να δεχτούν και έτσι ταλαιπωριόντουσαν άδικα μέρες ολόκληρες. Επίσης οι Αλβανοί σύντροφοι πέταξαν από τα νοσοκομεία τους 400 άλλους τραυματίες μας, που τους παράτησαν έκθετους στα αλβανογιουγκοσλαβικά σύνορα με το τελεσίγραφο ή θα παν στη Γιουγκοσλαβία ή θα τους στείλουμε στην Ελλάδα.
Σύντροφοι,
Μπροστά στην κατάσταση αυτή επικαλούμαστε την αρωγή σας στα παρακάτω σημεία:
Οι Αλβανοί σύντροφοι να μας δώσουν προθεσμία 15 μέρες.
Στο διάστημα αυτό να παραλάβουμε όλα τα υλικά από εσάς από τις άλλες λαϊκές δημοκρατίες και όσα έχουμε αποθηκευμένα στην Αλβανία και Γιουγκοσλαβία.
Στο μέτρο να μη συμπεριληφθούν οι τραυματίες που μπορούν να καταφεύγουν στην Αλβανία και σαν πολιτικοί φυγάδες. Επίσης να μας δοθεί η δυνατότητα προφύλαξης καθοδηγητικών στελεχών μας αν βρεθούν σε ανάγκη.
Να εξεταστεί η δυνατότητα της διατήρησης ενός καναλιού στη βόρεια Πίνδου αφού παρθούν όλα τα μέτρα προφύλαξής του. Αυτές τις προτάσεις κάνουμε σύντροφοι και παρακαλούμε να μας βοηθήσετε. Επειδή η κατάσταση είναι σοβαρή θα θέλαμε σύντομα απάντηση προφορικά. Από το γράμμα αυτό, κρατήσαμε εμείς μόνο την περίληψη. Το πρωτότυπο, το ένα δακτυλογραφημένο αντίγραφό του και τη γαλλική μετάφραση τα παίρνετε όλα εσείς.
Με συντροφικούς χαιρετισμούς
Μάρκος Βαφειάδης, Ν. Ζαχαριάδης ».
