Αρχαία Γ' Γυμνασίου - Διαγωνίσματα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Εἰ ἐν Ἰλίῳ Ἑλένη ἦν, οἱ Τρῶες ἀπέδοντο ἄν αὐτήν τοῖς Ἕλλησιν,

ἑκόντος γε ἤ ἄκοντος Ἀλεξάνδρου. Οὐ γάρ δή οὕτω γε φρενοβλαβής ἦν ὁ Πρίαμος οὐδέ οἱ ἄλλοι Τρῶες, ὥστε ἐβούλοντο κινδυνεύειν

τοῖς σφετέροις σώμασι καί τοῖς τέκνοις καί τῇ πόλει ὅπως Ἀλέξανδρος Ἑλένη συνοικῇ. Εἰ δέ τοι καί ταῦτα ἐγίγνωσκον ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις ,

ἐπεί πολλοί μέν τῶν ἄλλων Τρώων ἀπώλλυντο, ὁπότε συμμίσγοιεν τοῖς Ἕλλησιν, μάλιστα δέ οἱ αὐτοῦ υἱεῖς, Πρίαμος, εἰ καί αὐτός συνῴκει Ἑλένῃ,

ἀπέδωκεν ἄν αὐτήν Μενελάῳ, ἵνα ἀπαλλαγεῖεν αὐτός καί οἱ ὑπήκοοι αὐτοῦ τῶν παρόντων κακών. Ἀλλ’ οὐ γάρ εἶχον Ἑλένην ἀποδοῦναι

οὐδέ ἐπίστευον οἱ Ἕλληνες λέγουσιν αὐτοῖς τήν ἀλήθειαν, ὡς μέν ἐγώ γνώμην ἀποφαίνομαι, τοῦ δαιμονίου παρασκευάζοντος ὅπως ποιήσωσι πανωλεθρίᾳ ἀπολόμενοι καταφανές τοῖς ἀνθρώποις τοῦτο, ὡς τῶν μεγάλων ἀδικημάτων μεγάλαι εμεγάλαι εἰσί και αἱ τιμωρίαι παρά   τῶν θεῶν.

                                                                                 Ἡρόδοτος, Ἱστορίη 2.120 (διασκευή)

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1.     α) Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Εἰ δέ τοι καί ταῦτα ἐγίγνωσκον … τῶν παρόντων κακών.

β) Με ποια επιχειρήματα ο Ηρόδοτος αποδεικνύει ότι η Ελένη δε θα μπορούσε να βρίσκεται στην Τροία;

2.       Να γράψετε δύο ομόρριζες ή σύνθετες λέξεις, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, για καθένα από τα ρήματα: ποιῶ, γράφω.

3.      Να αναγνωρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις, να πείτε πώς αυτοί εκφέρονται και τι δηλώνουν.

α.      Καλῶς εἶπας, ἀπήντησεν ἡ μήτηρ.

β.       Πηγή χαριεστάτη ὑπό τοῦ πλατάνου ρεῖ.

γ.      Τίνα τρόπον παιδεύεσθε ὑμεῖς;

δ.      Αἱ μάχαι ταῖς ψυχαῖς κρίνονται μᾶλλον.

4. α)Να γράψετε τα παραθετικά των επιρρημάτων που σας δίνονται: 

                   κακῶς, φοβερῶς, σαφῶς.

β) Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων που σας δίνονται: ἄξιος, 

                   προσφιλής.            

5 .        α) Να γίνει χρονική αντικατάσταση του ρηματικού τύπου: ἐπιστεύομεν.

β) Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση του ρηματικού τύπου: γιγνώσκετε.

6. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες στο κείμενο λέξεις: φρενοβλαβής, ἀπολόμενοι.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Ὥστε προσήκει ἡγεῖσθαι οἵτινες κινδυνεύσαντες  ὑπέρ μεγίστων και καλλίστων οὕτω τόν βίον ἐτελεύτησαν,αὑτῶν οὐκ ἐπιτρέψαντες περί τῇ τύχῃ οὐδ’ ἀναμείναντες τόν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ έκλεξάμενοι τόν κάλλιστον Καί γάρ τοι ἀγήρατοι μέν ἔσονται) αἱ μνῆμαι αὐτῶν, ζηλωταί δέ (εἰσί) ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί^· οἵ πενθοῦνται μέν διά τήν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δέ ὡς ἀθάνατοι διά τήν ἀρετήν. Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καί ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ρώμης καί σοφίας καί πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τους τετελευτηκότας ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας ἐν τῷ πολέμῳ τιμᾶσθαι ταῖς αὐταῖς τιμαῖς και τούς ἀθανάτους. Ἐγώ μέν οὖν αὐτούς και μακαρίζω τοῦ θανάτου καί ζηλώ, και οἶμαι μόνοις τούτοις ἀνθρώπων κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, οἵτινες, ἐπειδή ἔτυχον θνητῶν σωμάτων, κατέλιπον ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν.

 

Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς 79-81

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1.      α) Να μεταφράσετε το απόσπασμα:Ὥστε προσήκει…αἱ τιμαί.

β)Ποιες τιμές αποδίδει η πόλη στους νεκρούς της και γιατί;

2.       Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις στη νέα ελληνική με α΄ συνθετικό το επίθετο εὐρύς, ώστε να αποδώσετε τη σημασία των παρακάτω φράσεων:

·        Αυτός που σχηματίζει μεγάλη σε άνοιγμα γωνία

·        Αυτός που διαθέτει ευρεία μόρφωση

·        Αυτός που είναι επαρκής και ανοιχτός σε έκταση

3.      Στα παρακάτω παραδείγματα να βρείτε τα επίθετα και τα επιρρήματα και να τα αντικαταστήσετε στους άλλους βαθμούς:

·        Οἱ στρατιῶται ἠπόρουν ὅτι  Κλέαρχος χαλεπῶς ἔφερεν.

·        Το τῶν κρηνῶν ὕδωρ ψυχρόν καίι διαυγές ἐστι.

·        Εὐτυχής ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχε μάθησιν.

·        Οἱ στρατηγοί οὐκ ανείλοντο (δεν περισυνέλεξαν) τούς ἀρίστους ὑπέρ τῆς πατρίδος γενομένους.

·        Οἱ Ἀθηναῖοι τῷ Ἀντιόχῳ ἐβοήθουν πλείοσι ναυσί.

   

4    Συμπληρώστε τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων.

 

·        Ἀρχή τοῦ ……………ἡ ἀνδρεία ἐστίν. (νικῶ, απαρ, Ενεστ.)

·        Ὦ  παῖ………………(σιωπῶ, προστ), πολλά γάρ ἔχει ἡ σιγή καλά.

·        ……………..ἡμᾶς καί ἔλεγεν ὡς φιλαθήναιος ἦν. (ἐξαπατῶ, Παρατατικός)

·        Ὅστις δέ ζῆν βούλεται,………………. νικᾶν. (πειρῶμαι, προστ.Ενεστ)

·        Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνόμιζον………………….ὅτι οὐ πολύ ἐνίκων. (ἡττῶμαι, μτχ Ενεστ)

5        Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες στο κείμενο λέξεις:

      διά τήν φύσιν, θανάτου, αὑτών, πολέμῳ, κινδυνεύσαντες.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Ὥστε προσήκει ἡγεῖσθαι οἵτινες κινδυνεύσαντες  ὑπέρ μεγίστων και καλλίστων οὕτω τόν βίον ἐτελεύτησαν,αὑτῶν οὐκ ἐπιτρέψαντες περί τῇ τύχῃ οὐδ’ ἀναμείναντες τόν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ έκλεξάμενοι τόν κάλλιστον. Καί γάρ τοι ἀγήρατοι μέν ἔσονται αἱ μνῆμαι αὐτῶν, ζηλωταί δέ (εἰσί) ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί^· οἵ πενθοῦνται μέν διά τήν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δέ ὡς ἀθάνατοι διά τήν ἀρετήν. Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ,

καί ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ρώμης καί σοφίας καί πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τους τετελευτηκότας ἐν τῷ πολέμῳ τιμᾶσθαι ταῖς αὐταῖς τιμαῖς και τούς ἀθανάτους. Ἐγώ μέν οὖν αὐτούς και μακαρίζω τοῦ θανάτου καί ζηλώ, και οἶμαι μόνοις τούτοις ἀνθρώπων κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, οἵτινες, ἐπειδή ἔτυχον θνητῶν σωμάτων, κατέλιπον ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν.

.

Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς 79-81

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1.     α) Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ … κατέλιπον ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν.

     

 β)Ποιες τιμές αποδίδει η πόλη στους νεκρούς της και γιατί;

2.       Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις στη νέα ελληνική με τις λέξεις που σας δίνονται:

·        αὐτός+νέμωàὁ ………………..

·        αὐτός+πάσχωà ὁ ………………..

·        αὐτός+φύομαιà ὁ …………………..

·        αὐτός+ἔργονà ὁ ……………………..

3.      Να αναγνωρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που είναι υπογραμμισμένοι, να πείτε πώς αυτοί εκφέρονται και τι δηλώνουν.

1.      Κατέβην χθές εἰς Πειραιᾶ.

2.       Ἀλγῶ τόν πόδα.

3.      Ὑποφέρω πλούτῳ.

4.      Στράτευμα συνελέγετο τόνδε τόν τρόπον.

5.      Διώξομαί σε δειλίας.

6.      Διά τοῦτο οὐκ ἤθελον.

7.      Τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτός ἐλέγετο ἡ συμφορά.

8.      Κῦρος ὡρμᾶτο ἀπό Σάρδεως.

9.      Θεωρήσατε πῶς ἔχετε ταῖς διανοίαις.

10.  Ῥαδίως τόν ποταμόν διαβαίνουσι.

4.      Να γράψετε τους τύπους του ρήματος ἀγαπῶ που ζητούνται:

·        α΄ πληθ. οριστ. Ενεστώταà……………………..

·        β΄ενικ. προστ. Ενεστώταà………………………

·        γ΄πληθ. ευκτικ. Ενεστώταà……………………...

·        β΄ενικ. οριστ. Παρατατ. à……………………….

·        απαρέμφ. Ενεστώταà……………………………

·        ονομαστ. πληθ. αρσ. μετοχ. Ενεστώταà…………

5.        Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες στο κείμενο λέξεις:

ἡγεῖσθαι, κινδυνεύσαντες, αἱ μνῆμαι, τόν βίον.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Ὥστε προσήκει ἡγεῖσθαι οἵτινες κινδυνεύσαντες  ὑπέρ μεγίστων και καλλίστων οὕτω τόν βίον ἐτελεύτησαν,αὑτῶν οὐκ ἐπιτρέψαντες περί τῇ τύχῃ οὐδ’ ἀναμείναντες τόν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ έκλεξάμενοι τόν κάλλιστον. Καί γάρ τοι ἀγήρατοι μέν ἔσονται αἱ μνῆμαι αὐτῶν, ζηλωταί δέ (εἰσί) ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί^· οἵ πενθοῦνται μέν διά τήν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δέ ὡς ἀθάνατοι διά τήν ἀρετήν. Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καί ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ρώμης καί σοφίας καί πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τους τετελευτηκότας ἐν τῷ πολέμῳ τιμᾶσθαι ταῖς αὐταῖς τιμαῖς και τούς ἀθανάτους. Ἐγώ μέν οὖν αὐτούς και μακαρίζω τοῦ θανάτου καί ζηλώ, και οἶμαι μόνοις τούτοις ἀνθρώπων κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, οἵτινες, ἐπειδή ἔτυχον θνητῶν σωμάτων, κατέλιπον ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν.

Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς 79-81

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1.     α) Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ … κατέλιπον ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν.

      

β)Για ποιους ανθρώπους γράφτηκε ο επιτάφιος λόγος και γιατί;

2.       Να γράψετε δύο ομόρριζες ή σύνθετες λέξεις, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, για καθένα από τα ρήματα: ἔτυχον, πενθοῦνται.

3.      Να αναγνωρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις, να πείτε πώς αυτοί εκφέρονται και τι δηλώνουν.

1.      Ἀλγῶ τόν πόδα.

2.       Στράτευμα συνελέγετο τόνδε τόν τρόπον.

3.      Τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτός ἐλέγετο ἡ συμφορά.

4.      Θεωρήσατε πῶς ἔχετε ταῖς διανοίαις.

   

4.  Να γράψετε τα παραθετικά των επιρρημάτων που σας δίνονται:   σαφῶς, μάλα, ἰσχυρῶς.

5        α) Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων: ἐρωτώμεθα, ὁρμᾶται.

β) Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση των ρηματικών τύπων:ἀγαπῶσι, γελᾶτε.

6        Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες στο κείμενο λέξεις:

διά τήν ἀρετήν,  ἀγήρατοι.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Εἰ δέ σύ οἴει ὡς ὁ τύραννος ἔχων πλείω κτήματα τῶν ιδιωτῶν ἔχων πλείω κτήματα τῶν ιδιωτῶν διά τοῦτο καί πλείω ἀπ’ αὐτῶν εὐφραίνεται, οὐδέ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί οὐ τοῦτ’ αὐτούς

εὐφραίνει ὅταν γένωνται κρείττονες ἰδιωτῶν, ἀλλ’ ὅταν (γένωνται) ἥττους τῶν ἀνταγωνιστῶν, τοῦτ’ αὐτούς ἀνιᾷ, οὕτω καί ὁ τύραννος οὐ τότε εὐφραίνεται, ὅταν φαίνηται ἔχων πλείω τῶν ἰδιωτῶν, ἀλλ’ ὅταν ἔχῃ  ἐλάττω ἑτέρων τυράννων, τοῦτῳ λυπεῖται· ἡγεῖται γάρ τούτους εἶναι ἀνταγωνιστάς αὑτῷ τοῦ πλούτου. Οὐδέ γε τῷ τυράννῳ γίγνεταί τι ὧν ἐπιθυμεῖ  θᾶττον ἤ τῷ ἰδιώτῃ. Ὁ μέν γάρ ἰδιώτης ἐπιθυμεῖ οἰκίας ἤ αγροῦ ἤ οἰκέτου, ὁ δέ τύραννος (ἐπιθυμεῖ) ἤ πόλεων ἤ πολλῆς χώρας ἤ λιμένων ἤ ἰσχυρῶν ἀκροπόλεων. Ἀλλά μέντοι καί πένητας ὄψει οὐχ οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν ὡς πολλούς τῶν τυράννων. Οὐ γάρ οὔτε τά πολλά οὔτε τά ὀλίγα κρίνεται τῷ ἀριθμῷ, ἀλλά πρός τάς χρήσεις· ὥστε τά μέν ὑπερβάλλοντα τά ἱκανά πολλά ἐστι, τά δέ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα (ἐστί). Τῷ οὗν τυράννῳ τά πολλαπλάσια ἧττον ἱκανά ἐστιν εἰς τά ἀναγκαῖα δαπανήματα ἤ τῷ ἰδιώτῃ.

Ξενοφῶν, Ἱέρων 4.6-9

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

 

1. α) Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Ἀλλά μέντοι…ἤ  τῷ ἰδιώτῃ.

β) Γιατί συσχετίζει ο Ιέρων τους αθλητές με τους τυράννους;

2. Να γράψετε δύο ομόρριζες ή σύνθετες λέξεις, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, για καθένα από τα ρήματα: λυπεῖται, ἐπιθυμεῖ.
3. Να αναγνωρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που είναι υπογραμμισμένοι, να πείτε πώς αυτοί εκφέρονται και τι δηλώνουν.
• Λιμῷ ἀπέθανον.
• Ἐκείνης τῆς νυκτός οὐδείς ἐκοιμήθη.
• Ἀλκιβιάδης δυνάμει οὐδέν τῶν άλλων διέφερε.
• Κῦρος ὡρμᾶτο ἀπό Σάρδεως.
• Διά τοῦτο οὐκ ἤθελον.
4. α) Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση των παρακάτω ρηματικών τύπων: τελευτᾶτε, ὁρᾶται.

β) Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρηματικών τύπων:

ἀπαντῶμεν, ἐξαπατᾷ.

5. Να γράψετε τα παραθετικά των: ἰσχυρῶς, σαφής.
6. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις, που είναι υπογραμμισμένες στο κείμενο: κρείττονες, τοῦτῳ.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 1-4

Άσκηση 1

Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις της ν.ε. με α' συνθετικό το επίθετο ταχύς, ώστε να
αποδώσετε τη σημασία των παρακάτω φράσεων:

1. αυτός που πλέει με μεγάλη ταχύτητα........................

2. η γρήγορη αποστολή δεμάτων, εμπορευμάτων...........

3. η πληρωμή λογαριασμών μέσω του Ταχυδρομείου.........

4. η παθολογική επιτάχυνση των παλμών της
καρδιάς.............

Άσκηση 2

Α. ο τύραννος, τά κτήματα: να γραφεί η γενική και η
δοτική ενικού και πληθυντικού αριθμού.

Β. ἀνιᾷ: να γραφεί το α΄ενικό πρόσωπο ευκτικής
ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται ο ρηματικός τύπος.

λυπεῖται: να γραφεί το β΄ενικό πρόσωπο οριστικής
παρατατικού στη μέση φωνή.   

Άσκηση 3

Στις παρακάτω προτάσεις να συμπληρώσετε τα επίθετα με βάση τα δεδομένα της παρένθεσης

α)Της αρετης ουδέν κτημα........................ ουδέ ........................

εστίν(σεμνός\βέβαιος, συγκριτικός βαθμός)

β)Ειρήνη ανθρώποις .............................. εστίν (προσφιλής,
υπερθετικός

βαθμός)

γ) Το φυλάξαι τ'αγαθά .............................. του κτήσασθαί εστίν
(χαλεπός,

συγκριτικός βαθμός)

δ) Αγησίλαος....................... φίλοις ών εχθροις......................... ην

(πραος\φοβερός, υπερθετικός βαθμός)

ε)Ευριπίδης εστί ..................... Σοφοκλέους(νέος,
συγκριτικός βαθμός)

στ)Άνθρωπός εστιν................. των άλλων όντων (σοφός,
συγκριτικός βαθμός)

Άσκηση 4

Να βρείτε και να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων του παρακάτω
κειμένου

Εἰ δέ σύ οἴει ὡς πλείω ἔχων τῶν ἰδιωτῶν κτήματα ὁ
τύρρανος δία τοῦτο καί πλείω ἀπ'αὑτῶν εὐφραίνεται. Οὐδέ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ
Σιμωνίδῃ, ὥσπερ οἱ ἀθληταί οὐχ ὅταν τῶν ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες, τοῦτ'αὐτούς
εὐφραίνει, ἀλλ'ὅταν τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους, τοῦτ'αὑτούς ἀνιᾷ, οὕτω καί ὁ
τύραννος οὐχ ὅταν τῶν ἰδιωτῶν πλείω φαίνηται ἔχων, τοτ'εὐφραίνεται, ἀλλ'ὅταν ἑτέρων
τυράννων ἐλάττω ἔχῃ, τούτῳ λυπεῖται. Τούτους γάρ ἀνταγωνιστάς ἡγεῖται αὑτῷ του
πλούτου εἶναι. Οὐδέ γε θάττονι γίγνεται τῳ τυράννῳ ἡ τῳ ἰδιώτῃ ὧν ἐπιθυμεῖ.  Ὁ μέν γάρ ἰδιώτης οἰκίας ἡ ἀγροῦ ἡ οἰκέτου ἐπιθυμεῖ,
ὁ δέ τύραννος ἡ πόλεων ἡ χώρας πολλῆς ἡ λιμένων ἡ ἀκροπόλεων ἰσχυρῶν...Ἀλλά
μέντοι καί πένητας ὄψει οὐχ οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν ὡς πολλούς τῶν τυράννων..

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 3-6

ΘΕΜΑΤΑ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἤν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα, […] μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν, ἀπαλλαγέντες πολέμων καὶ κινδύνων καὶ ταραχῆς, […] καθ’ ἑκάστην δὲ τὴν ἡμέραν πρὸς εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, […]καὶ ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις ἐπιχειροῦντες αἳ νῦν διὰ τὸν πόλεμον ἐκλελοίπασιν. Ὀψόμεθα δὲ τὴν πόλιν διπλασίας μὲν ἢ νῦν τὰς προσόδους λαμβάνουσαν, μεστὴν δὲ γιγνομένην ἐμπόρων καὶ ξένων καὶ μετοίκων, ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν. Τὸ δὲ μέγιστον∙ συμμάχους ἕξομεν ἅπαντας ἀνθρώπους, οὐ βεβιασμένους, ἀλλὰ πεπεισμένους. […]Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν οὐ τρυφῆς καὶ περιουσίας χάριν, ἀλλὰ θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν, ἥτις αὐτοῖς παρέπεται διὰ τὴν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα καὶ στυγνότητα τὴν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις ὑπάρχουσαν.

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφραστεί το αρχαίο κείμενο στην νέα ελληνική .

2. α. «συμμάχους ἕξομεν ἅπαντας ἀνθρώπους, οὐ βεβιασμένους,  ἀλλά πεπεισμένους»: Πώς συμβάλλει η ελεύθερη βούληση στο σχηματισμό και στη λειτουργία μιας συμμαχίας, σύμφωνα με τον Ισοκράτη;

   β. Τι ήθελαν οι Αρκάδες καθιερώνοντας την καλλιέργεια της μουσικής και του τραγουδιού ;

3.  α. Να βρείτε τη σημασία των επιθέτων σε -τός και -τέος που συναντήσατε στον παρακάτω πίνακα::

 

βατός:

θαυμαστός:

επαινετός:

απτός:

εισακτέος:

 β. Να βρείτε ένα ομόρριζο για την κάθε λέξη:  γιγνομένην,  λαμβάνουσαν, βεβιασμένους

4. Να βρείτε σε ποιο ρήμα ανήκει κάθε ρηματικός τύπος του αορίστου β’:

α. ᾔσθοντο                                      β. ἔπεσε                                     γ. ἐγένετο

παράβαλε                                            τυχεῖν                                        πάθε

λαβέ                                                    μαθών                                       ἔδραμε

ἁμάρτοι                                               εὑρεῖν                                       βαλέσθαι

5. ἐκλελοίπασιν (αόριστος εγκλιτική αντικατάσταση γ ενικό)

θεωροῦντες (ενεστώτας εγκλιτική αντικατάσταση γ ενικό)

λαμβάνουσαν ( αόριστος εγκλιτική αντικατάσταση β ενικό )

δηλοῡμαι ( γ ενικό εγκλιτική αντικατάσταση )

τιμῶ ( απαρέμφατο και μετοχή ενεστώτα ενεργητικής και μέσης )

6. Να γραφεί η πτώση του αντίθετου αριθμού

πόλεμον, ἀπαλλαγέντες, αὐτοῖς, περιέχοντος ( δοτική πληθυντικού )

7. Να γραφούν τα παραθετικά των επιθέτων και τα αντίστοιχα επιρρήματά τους

ἐρήμη, σκληρόν, μεστὴν, μέγιστον.

8.  α. Να γραφεί ο συντακτικός ρόλος των υπογραμμισμένων λέξεων .

     β. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου .

ΕΝΟΤΗΤΑ 8

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ (εἰ γάρ καί μυθωδέστερόν ἐστίν, ἀλλ' ἁρμόσει καί ὑμῖν  ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι) ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρός γενέσθαι· τοῦτον δέ ῥεῖν φασιν ἐπί τε τήν ἄλλην χώραν, καί δή καί πρός πόλιν τινά τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων. Τούς μέν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρός φυγήν, τήν αὐτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας, ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καί οὐχί δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλά ἐγκαταλαμβανόμενον, ἀράμενον φέρειν. Φορτίου δ' οἶμαι, προσγενομένου και αὐτὸς ἐγκατελήφθη. Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιον θεωρῆσαι τὸ θεῖον, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει. Λέγεται γὰρ κύκλω τόν τόπον ἐκεῖνον περιρρεῦσαι το πῦρ καί σωθῆναι τούτους μόνους, ἀφ' ὧν καί τό χωρίον ἔτι καί νῦν προσαγορεύεσθαι τῶν ευσεβῶν χῶρον· τούς δέ ταχεῖαν τήν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καί τούς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας ἀπολέσθαι.

                                                        Λυκοῦργος, Κατά Λεωκράτους 95-96

 

Β. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Τούς μέν οὖν ἄλλους … και αὐτὸς ἐγκατελήφθη.                                                                                                             (4 μονάδες)

2. α) Ποια ήταν η στάση του γιου μπροστά στον πατέρα που κινδύνευε;

    β) Ποια ήταν η τύχη όσων εγκατέλειψαν τους γονείς τους;

(4 μονάδες)

3. Να βρείτε τα συνθετικά μέρη των λέξεων που δίνονται και να δηλώσετε το είδος του α΄ συνθετικού

 

λέξη	α΄ συνθετικό	β΄ συνθετικό	είδος α΄συνθετ.
σωματοφύλαξ
θανατηφόρος
οξύθυμος
ἀγγελιοφόρος

 (3 μονάδες)

4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους των ρημάτων στις παρενθέσεις:

  α)Ὁ λέων δίκαια …………..(φεύγω, αόριστος β΄)

  β)……………(μανθάνω, προστακτική αορίστ. β΄) ὡς ἄφρων εἶ.

  γ)Οἱ προδόται ………………(κολάζομαι, οριστικ. παθητικού μέλλοντα)   ὑπό τῶν πολεμίων.

  δ) Εὐλογία Κυρίου καί ἔλεος………….ἐφ’ ἡμᾶς.(ἔρχομαι, ορ. β΄αορ)

  ε)Μένων………..τοξότας καί πελταστάς. (ἄγω, ορισ. β’αορ)

  στ) ……………τό φῶς τό ἀληθνόν. (ὁρῶ, υποτ. αορ. β΄)

(3 μονάδες)

5. Να αναγνωρίσετε και να προσδιορίσετε το ποιητικό αίτιο στις παρακάτω προτάσεις:

  α)Ἐπέμφη παρά στρατηγοῦ.

  β)Ὁ φύλακας ὑπό τοῦ νεανίου ἐξαπατηθήσεται.

(1μονάδες)

6. Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους υπογραμμισμένους τύπους στις παρακάτω προτάσεις και να τους μεταφέρετε στον άλλο αριθμό:

  α)Πρίν καταλῦσαι τό στράτευμα, βασιλεύς ἐσώθη.

  β)Οἱ παῖδες ὑπό Ξενοφῶντος ἀμειφθήσονται.

  γ) Τοσαῦτα εἰπών ὁ Ἀρχίδαμος διέλυσε τόν σύλλογον.

     δ) Εἰ μή ἡμεῖς ἤλθομεν, ἐπορευόμεθα ἄν ἐπί βασιλέα.

                                                                                                         (2 μονάδες)

 

 

  7. Συμπληρώστε τον πίνακα με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική
ἐφθάρησαν
		διωχθείη
	κολασθῶσι
			πεμφθέντων

 

  

(2 μονάδες)

8. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου: περιρρεῦσαι, ἀποχώρησιν.                                                          (1μονάδες)

 

 

 

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ (εἰ γάρ καί μυθωδέστερόν ἐστίν, ἀλλ' ἁρμόσει καί ὑμῖν  ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι) ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρός γενέσθαι· τοῦτον δέ ῥεῖν φασιν ἐπί τε τήν ἄλλην χώραν, καί δή καί πρός πόλιν τινά τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων. Τούς μέν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρός φυγήν, τήν αὐτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας, ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καί οὐχί δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλά ἐγκαταλαμβανόμενον, ἀράμενον φέρειν. Φορτίου δ' οἶμαι, προσγενομένου και αὐτὸς ἐγκατελήφθη. Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιον θεωρῆσαι τὸ θεῖον, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει. Λέγεται γὰρ κύκλω τόν τόπον ἐκεῖνον περιρρεῦσαι το πῦρ καί σωθῆναι τούτους μόνους, ἀφ' ὧν καί τό χωρίον ἔτι καί νῦν προσαγορεύεσθαι τῶν ευσεβῶν χῶρον· τούς δέ ταχεῖαν τήν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καί τούς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας ἀπολέσθαι.

                                                        Λυκοῦργος, Κατά Λεωκράτους 95-96

 

Β. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: Τούς μέν οὖν ἄλλους … και αὐτὸς ἐγκατελήφθη.                                                                                                             (4 μονάδες)

2. α) Ποια ήταν η στάση του γιου μπροστά στον πατέρα που κινδύνευε;

    β) Ποια ήταν η τύχη όσων εγκατέλειψαν τους γονείς τους;

(4 μονάδες)

3. Να βρείτε τα συνθετικά μέρη των λέξεων που δίνονται και να δηλώσετε το είδος του α΄ συνθετικού

 

λέξη	α΄ συνθετικό	β΄ συνθετικό	είδος α΄συνθετ.
σωματοφύλαξ
θανατηφόρος
οξύθυμος
ἀγγελιοφόρος

 (3 μονάδες)

4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους των ρημάτων στις παρενθέσεις:

  α)Ὁ λέων δίκαια …………..(φεύγω, αόριστος β΄)

  β)……………(μανθάνω, προστακτική αορίστ. β΄) ὡς ἄφρων εἶ.

  γ)Οἱ προδόται ………………(κολάζομαι, οριστικ. παθητικού μέλλοντα)   ὑπό τῶν πολεμίων.

  δ) Εὐλογία Κυρίου καί ἔλεος………….ἐφ’ ἡμᾶς.(ἔρχομαι, ορ. β΄αορ)

  ε)Μένων………..τοξότας καί πελταστάς. (ἄγω, ορισ. β’αορ)

  στ) ……………τό φῶς τό ἀληθνόν. (ὁρῶ, υποτ. αορ. β΄)

(3 μονάδες)

5. Να αναγνωρίσετε και να προσδιορίσετε το ποιητικό αίτιο στις παρακάτω προτάσεις:

  α)Περσεφόνη ὑπό Πλούτωνος εἰς Ἄδου  ἤχθη.

  β)Θεμιστογένει ταῦτα γέγραπται.

(1μονάδες)

6. Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους υπογραμμισμένους τύπους στις παρακάτω προτάσεις και να τους μεταφέρετε στον άλλο αριθμό:

  α)Πρίν καταλῦσαι τό στράτευμα, βασιλεῖς ἐσώθησαν.

  β)Τοῦτο ὑπό Ξενοφῶντος γραφήσεται.

  γ) Τοσαῦτα εἰπών ὁ Ἀρχίδαμος διέλυσε τόν σύλλογον.

     δ) Εἰ μή ὑμεῖς ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἄν ἐπί βασιλέα.

                                                                                                         (2 μονάδες)

 

 

  7. Συμπληρώστε τον πίνακα με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική
ἐτράπησαν
		διωχθείης
	κολασθῆτε
			καλυφθέντων

 

  

(2 μονάδες) 

8. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου: γενέσθαι, σωτηρίαν. (1μονάδες)

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ-ΜΕΤΟΧΕΣ

Να υπογραμμίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς και να βρείτε τι δηλώνουν

1.     Κατέβην χθές εἰς Πειραιᾶ.

2.     Διώξομαί σε δειλίας.

3.     Πολλοῦ χρόνου αὐτούς οὐχ ἑόρακα.

4.     Κῦρος ὡρμᾶτο ἀπό Σάρδεως.

5.     Χαμαί κατακείμενοι ἀνέμενον.

6.     Λάθρᾳ μητρός καίι πατρός.

7.     Ὑποφέρω πλούτῳ.

8.     Δικαίως ἡμάρτηκεν ὁ στρατηγός.

 

Να  διακρίνετε τους υπογραμμισμένους ονοματικούς προσδιορισμούς σε  ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους και να τους χαρακτηρίσετε

 

1.     Κῦρος ἐστί ἀνδρειότατος τῶν Περσῶν.

2.     Ἡ ἀρετή τῶν Σπαρτιατῶν ὁμολογουμένη ἐστίν.

3.     Λύσανδρος τά ὑπάρχοντα χρήματα ἀπέδωκεν.

4.     Ἀνδρῶν ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος.

5.   Εἶς οἰωνός ἄριστος, ἀμύνεσθαι περί πάτρης.

6.   Οἱ Ἕλληνες ἀποπέμπουσι τόν ἡγεμόνα δῶρα, ἵππον καί φιάλην ἀργυρᾶν.

7.   Ἀγαθοί στρατιῶται ἦλθον.

8.   Οὗτος ὅλην ἀδικεῖ τήν πόλιν.

9.   Ὁ φόβος τῶν βαρβάρων ὁρατός ἐστιν.

10. Εἶς τῶν ἐχθρῶν ἐβρέθη ἐπιτιθέμενος.

11. Ὅμοιοι τοῖς ὁμοίοις ἀεί πελάζουσι.

12. Τυφλός τά τ' ὧτα τόν τε νοῦν τά τ' ὄμματ' εἶ.

 

Να βρείτε τι είδους είναι οι υπογραμμισμένες μετοχές και να δικαιολογήσετε το συντακτικό χαρακτηρισμό.

 

1.     Μένων ὁ Θετταλὸς δῆλος ἦν ἐπιθυμῶν πλουτεῖν ἰσχυρῶς.

2.     Ἤκουσα αὐτοῦ περὶ φίλων διαλεγομένου.

3.     Ἐγὼ ἀκούσας ἐξεπλάγην.

4.     Οἱ διώκοντες ἐπανέρχονται συχνάκις.

ΤΕΣΤ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

Α. Να διατυπώσετε τις παρακάτω προτάσεις αντικαθιστώντας τον παθητικό αόριστο με παθητικό μέλλοντα.

1. Αὕτη λαμπρῶς ὑπό τῆς  μητρός ἐπαιδεύθη και ἀνετράφη.
2. Θεμιστογένει ταῦτα γέγραπται.
3. Τισσαφέρνει αἱ πόλεις ἐκ βασιλέως ἐδόθησαν.
4. Κῦρος ἐθαυμάσθη ὑπό τῶν στρατιωτῶν.

 

Β. Να μετατρέψετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε παθητική.

1. Οἱ δυνατοί τούς ἀδυνάτους ἀδικοῦσι.
2. Ὁ βασιλεύς ἐκέλευσε τους Ἕλληνες παραδοῦναι τά ὅπλα.
3. Τοῖς Σπαρτιάταις Λυκοῦργος τούς νόμους ἔγραψεν.

 

Γ. Να προσδιορίσετε το ποιητικό αίτιο στις παρακάτω προτάσεις και να πείτε πώς εκφέρεται.

1. Περσεφόνης ὑπό Πλούτωνος εἰς Ἄδου ἤχθη.
2. Βοηθητέα σοι ἡ πατρίς ἐστίν.

 

Δ. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων.

 

                        Ενεστ.                  Μέλλοντ.              Αόριστ.

β ενικ. παύοιο                       ………….                   …………..

γ ενικ. ………..                      λύσεται                      …………..

α πληθ.λυώμεθα                  …………..                   …………..

β ενικ. ἐλπίζεις                      …………..                 …………..

 

Ε. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων που βρίσκονται σε παρένθεση.

1. Οὗτοι τῶν ὀρνίθων…………(ἀκούω, οριστ. παρατατικ.)
2. Ὁ βίος βραχύς……………(εἰμί, οριστ. ενεστώτας)
3. Οἱ Πλαταιεῖς τούς αἰχμαλώτους …………….(πείθω, οριστ. αόριστ.)
4. Χρή πάντας ἀπό θεοῦ…………..(ἄρχομαι, απαρέμφ. Ενεστ.)
5. Τίς οὐ νομίζει ταῦτα ὑπό Σωκράτους ἄριστα…………..(πράττομαι, απαρ. παρακ.)

Περισσότερο υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.