H σειρά κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1951 από τις Εκδόσεις Πεχλιβανίδη, βασισμένη στην αντίστοιχη αμερικανική, και από τότε κάνει συνεχείς ανατυπώσεις.
Χαρακτηριστικό της ελληνικής έκδοσης ήταν ο εμπλουτισμός της με θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, για την απόδοση των οποίων δούλεψαν γνωστοί Έλληνες εικαστικοί και λογοτέχνες.
Η αρχική ιδέα για το εγχείρημα της διασκευής κλασσικών έργων της λογοτεχνίας σε κόμικς ανήκε στον Άλμπερτ Κάντερ (Albert Lewis Kanter).
Τα αμερικανικά Κλασσικά κυκλοφόρησαν με πρώτο τεύχος τους Τρεις Σωματοφύλακες, τον Οκτώβριο του 1941, στον εκδοτικό οίκο Elliot, και με την αρχική ονομασία Classic Comics.
Με το τέταρτο τεύχος, τον Τελευταίο των Μοϊκανών, ο Κάντερ μετέφερε την έκδοση σε δική του εκδοτική εταιρία, με την επωνυμία Gilberton Publishing Co.
Το 1947, κι ενώ η σειρά είχε φτάσει τα 34 τεύχη, η ονομασία άλλαξε σε Classics Illustrated, ενώ τον επόμενο χρόνο μειώθηκαν και οι σελίδες σε 48 από 56 (64 πριν τον πόλεμο).
Εκδόθηκε επίσης και το Classics Illustrated Junior, με παραμύθια και ιστορίες για μικρότερα παιδιά.
Γνωστοί εικονογράφοι και σχεδιαστές από το χώρο των κόμικς όπως οι Λου Κάμερον, Τζακ Κέρμπυ, Άλεξ Μπλουμ, Νόρμαν Νόντελ, Τζακ Άμπελ και άλλοι ήταν οι υπεύθυνοι για την οπτική απόδοση των μυθιστορημάτων.
Το κόμικ συνέχισε να εκδίδεται μέχρι το 1962, οπότε και σταμάτησε μετά από 169 τεύχη (167 του Κάντερ και 2 από άλλο εκδότη) και 200 εκατομμύρια συνολικές πωλήσεις στις ΗΠΑ.
Συνέχισε να ανατυπώνεται, και τις επόμενες δεκαετίες έγιναν κάποιες -όχι επιτυχημένες- προσπάθειες να συνεχιστεί η σειρά. Τα αμερικανικά κλασσικά μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων, αρχής γενομένης το 1951, ήταν και η Ελλάδα.
Αδελφοί Πεχλιβανίδη
Οι Μικρασιάτες αδελφοί Πεχλιβανίδη (Μιχάλης, Κώστας και Γιώργος) είχαν μακρά θητεία, από τα μέσα της δεκαετίας του ’20, στον τομέα των εκτυπώσεων (κυρίως των διαφημιστικών) αλλά και των παιδικών βιβλίων, που άρχισαν να εκδίδουν μετά και τις σπουδές, το 1936, του Κώστα Πεχλιβανίδη στη Λειψία πάνω στις σύγχρονες -τότε- τεχνικές εκτύπωσης.
Έχοντας κληρονομήσει το τυπογραφείο αλλά και την εμπειρία του Βαυαρού λιθογράφου Γκρούντμαν, και έχοντας δουλέψει για χρόνια την τεχνική του όφσετ, οι αδελφοί Πεχλιβανίδη, ήδη υπολογίσιμο όνομα στο χώρο των εκτυπώσεων, ίδρυσαν μετά τον πόλεμο τις «εκδόσεις Ατλαντίς» με σκοπό να επανέλθουν στο παιδικό βιβλίο.
Στα Classics Illustrated του Κάντερ, με τα οποία γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Αμερική, αναγνώρισαν μια γνήσια ευκαιρία, και αποφάσισαν να τα τυπώσουν και στην Ελλάδα.
Οι Άθλιοι από την Αμερική και το πρώτο τεύχος με 4000 δραχμές
Το πρώτο τεύχος των «Κλασσικών» κυκλοφόρησε στις 1 Μαρτίου του 1951.
Ήταν η διασκευή των Αθλίων του Βίκτωρα Ουγκώ, και προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα, τόσο θετικές όσο και αρνητικές.
Ήταν το πρώτο κόμικ «αμερικάνικου» τύπου που έφτανε στη χώρα (που εκείνη την περίοδο περνούσε μια φάση γενικότερης «εισβολής» αμερικανικών καταναλωτικών αγαθών), όπως και το πρώτο που έβγαινε σε τετραχρωμία όφσετ («με 336 πολύχρωμες εικόνες», όπως έγραφε το εξώφυλλο).
Κόστιζε 4.000 δραχμές της τότε εποχής και η πρώτη έκδοση (90.000 αντίτυπα), που εξαντλήθηκε σε ελάχιστο χρόνο, ανατυπώθηκε δυο φορές τις επόμενες μέρες (σύμφωνα με την «Ατλαντίδα», πούλησε γύρω στο ένα εκατομμύριο αντίτυπα).
Η πολύ προσεγμένη τους εκτύπωση, η τετραχρωμία, αλλά και το πρωτοφανές για την Ελλάδα ενός αναγνώσματος όπου η κυρίαρχη εικονογράφηση συνδυαζόταν με λεζάντα για τα λόγια (αιχμή) ή τις σκέψεις (σειρά μικρών κύκλων) των ηρώων (κατά τις «οδηγίες χρήσης» των πρώτων τευχών), καθιέρωσαν σχεδόν αμέσως το περιοδικό στο νεανικό αλλά και μεγαλύτερο κοινό.
Η κυκλοφορία των «Κλασσικών» στην Ελλάδα, παρά την επιτυχία της, προκάλεσε και αντιδράσεις από ανθρώπους της τέχνης και της πολιτικής.
Πολλοί θεώρησαν «ευτελισμό» των κλασσικών έργων την ανατύπωσή τους σε κόμικς, άλλοι φοβούνταν την «αμερικανοποίηση» της παιδείας των νέων, και το θέμα προκάλεσε συζητήσεις ακόμη και μέσα στη Βουλή.
Παρόλα αυτά, το κοινό αγκάλιασε την έκδοση, που έγινε μια από τις πιο επιτυχημένες στα μεταπολεμικά χρόνια.
Η επιτυχία και χιλιάδες πωλήσεις
Η έκδοση των «Κλασσικών» συνεχίστηκε για περίπου δέκα χρόνια, σε σταθερούς ρυθμούς.
Κυκλοφόρησαν, στα πλαίσια της πρώτης σειράς, γύρω στους 180 τίτλοι, από τους οποίους περίπου εξήντα ήταν με ελληνικά θέματα.
Το περιοδικό κυκλοφορούσε αρχικά κάθε δύο εβδομάδες, την 1η και 15η, του μήνα σε χιλιάδες αντίτυπα σε όλη την Ελλάδα (με μέσο όρο 200.000-300.000 πωλήσεις σε κάθε τεύχος, σύμφωνα με δηλώσεις των εκδοτών).
Σαρώνοντας την αγορά, τα Κλασσικά υποχρέωσαν άλλα περιοδικά για παιδιά (όπως ο Θησαυρός των Παιδιών) να κλείσουν.
Παράλληλα με τα Κλασσικά Εικονογραφημένα, κυκλοφόρησαν και τα Μικρά Κλασσικά Εικονογραφημένα (κατά τα πρότυπα των Classics Illustrated Junior για τους μικρότερους.
Η θεματολογία της πρώτης έκδοσης, ακολουθώντας αναγκαστικά αυτή της αμερικάνικης, περιελάμβανε κυρίως μυθιστορήματα με κοινωνικό-διδακτικό χαρακτήρα (όπως Όλιβερ Τουίστ, Ο Δρ.Τζέκυλ και ο κ.Χάιντ, Μεγάλες Προσδοκίες), ρομαντικά-ιπποτικά μυθιστορήματα, αρκετά έργα του Βίκτωρα Ουγκώ και του Ιουλίου Βερν αλλά και βιογραφίες μεγάλων ανδρών (Καίσαρ, Αβραάμ Λίνκολν κ.α.).
Ο υπότιτλος «Από τα Αριστουργήματα των Μεγαλύτερων Συγγραφέων του Κόσμου» μάλλον ήταν λίγο γενικός, μια και η σειρά έδειχνε προτίμηση σε Γάλλους και Άγγλους συγγραφείς του 19ου αιώνα.
Το περιοδικό, εκτός από τα κυρίως έργα, περιελάμβανε και κάποιες σελίδες στο τέλος με την βιογραφία του συγγραφέα, βιογραφίες ιστορικών προσώπων (ακόμη και υπό την μορφήν σύντομων κόμικς), καλλιτεχνών και εφευρετών, υποθέσεις έργων όπερας, επετειακά και διδακτικά θέματα, διαφημίσεις της Ατλαντίδας αλλά και στήλη αναγνωστών για κάποιο διάστημα.
Η αμφισβήτηση από το κοινό και η μετέπειτα πορεία μέχρι σήμερα
Αν και πολύ δημοφιλή στις δεκαετίες 1950-1960, άρχισαν στα επόμενα χρόνια να χάνουν σταδιακά το κοινό τους, λόγω της ολοένα μεγαλύτερης απήχησης άλλων αμερικάνικων κόμικς -των οποίων υπήρξαν προπομπός στην Ελλάδα- αλλά και της εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας.
Συνεχίζουν πάντως να υφίστανται και να πωλούνται ακόμη και σήμερα, περισσότερο από μισό αιώνα μετά την πρώτη τους έκδοση, τα τεύχη της οποίας έχουν γίνει συλλεκτικά αντικείμενα.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 κυκλοφόρησαν λίγοι ακόμη τίτλοι, και άλλη μια σειρά τυπώθηκε τη δεκαετία του ’70, ενώ οι προηγούμενοι τίτλοι συνεχώς ανατυπώνονταν όλα αυτά τα χρόνια.
Νέα ανατύπωση έγινε και στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ενώ το 2001 τα τεύχη ελληνικής θεματολογίας επανεκδόθηκαν σε θεματικούς τόμους.
Τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» επικρίθηκαν για την αμερικανική τους προέλευση και θεώρηση της κλασσικής λογοτεχνίας, αλλά και για την μονοκρατορία τους στο χώρο των ελληνικών κόμικς για περίπου είκοσι χρόνια.
Παρ’ όλα αυτά, αποτέλεσαν ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αντικείμενα μαζικής κουλτούρας στις δεκαετίες 1950-1960, μια από τις απαρχές της ελληνικής σκηνής των κόμικς, και συνεχίζουν να κρατούν μια καλή θέση στις αναμνήσεις αρκετών.