Ο θυμός στην εφηβεία και πώς να τον αντιμετωπίσετε

Η εφηβεία είναι από τις πιο δύσκολες περιόδους που περνάει τόσο το παιδί, όσο και οι γονείς. Πρόκειται για μία σημαντική φάση στην ανάπτυξη του παιδιού, κατά την οποία ανακαλύπτει τον εαυτό του, και αποζητεί την ανεξαρτησία. Συνήθως επαναστατεί κατά των γονέων και όλα του τα συναισθήματα μεγενθύνονται λόγω των ορμονών.

Οι γονείς λοιπόν καλούνται ξαφνικά να αντιμετωπίσουν τα ξεσπάσματα αυτά του παιδιού, τον θυμό και τα νεύρα, να βάλουν όρια και να διαχειριστούν με τρόπο παιδαγωγικό και εποικοδομητικό τα συναισθήματά του. Πως θα το κάνουν όμως αυτό; Πως μπορούν να σταθούν δίπλα στο παιδί, να το συμβουλεύσουν και να του δείξουν ότι είναι δίπλα του και όχι απέναντι του;

Γράφει η Συμβουλευτική Ψυχολόγος Μίνα Μπρούμου

Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΥΜΩΣΕΙ – ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ.
ΑΛΛΑ ΤΟ ΝΑ ΘΥΜΩΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΑΤΟΜΟ, ΣΤΟ ΣΩΣΤΟ ΒΑΘΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΣΤΙΓΜΗ, ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΤΡΟΠΟ – ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ

Τι είναι ο θυμός;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA, 2011), όλοι γνωρίζουμε τι είναι ο θυμός και όλοι τον έχουμε νιώσει, είτε ως παροδικό εκνευρισμό είτε ως έντονη οργή. Ο θυμός αποτελεί ένα φυσιολογικό, συνήθως υγιές, ανθρώπινο συναίσθημα. Όταν, όμως, ξεφεύγει από τον έλεγχό μας και γίνεται καταστροφικός, μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα –στον εργασιακό χώρο, ή στις προσωπικές μας σχέσεις, και γενικώς, σε επιβάρυνση της συνολικής ποιότητας της ζωής μας. Επιπλέον, μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε ότι βρισκόμαστε στο έλεος ενός απρόβλεπτου και ισχυρού συναισθήματος.

Σύμφωνα με τον Charles Spielberger, έναν ψυχολόγο που ειδικεύεται στη μελέτη του θυμού, ο θυμός είναι μια «συναισθηματική κατάσταση που ποικίλλει σε ένταση από τον ήπιο εκνευρισμό ως την έντονη οργή και μανία». Όπως και άλλα συναισθήματα, συνοδεύεται από φυσιολογικές και σωματικές αλλαγές: Όταν θυμώνουμε, η καρδιά μας χτυπά πιο δυνατά και η πίεση του αίματός μας αυξάνεται, όπως αυξάνονται και τα επίπεδα των ορμονών αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη.

Ο θυμός γεννιέται από εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά και από ανησυχία ή από συνεχή ενασχόληση με τα προσωπικά μας προβλήματα. Κάποιες μνήμες τραυματικών ή εξοργιστικών γεγονότων μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν συναισθήματα θυμού.

Στην εφηβεία, ο επικεντρωμένος και ο διάχυτος θυμός των εφήβων δυσκολεύει πολύ τους γονείς. Οι έφηβοι αγωνίζονται να βγάλουν κάποιο νόημα από τις αλλαγές που συμβαί­νουν στο σώμα τους και στα συναισθήματά τους αυτή την περίοδο και μερι­κές φορές η κατήφεια, η σεξουαλική έλξη ή η επιθυμία να έχουν κάποιο είδος ελέγχου μπορεί να αναμιχθούν και να τους κάνουν έξαλλους. Όπως και κάθε άλλη έντονη συγκίνηση, ο θυμός είναι ένα φυσικό συναίσθημα που έχουμε και δεν είναι ούτε σωστό, ούτε λάθος. Αλλά το πώς χρησιμοποιούμε τον θυμό μας – ή τον αφήνουμε να μας χρησιμοποιεί – και το πώς αυτός εκδηλώνεται μπο­ρεί να τον καταστήσει επώδυνο, φοβερό κι εντελώς καταστροφικό. Ο θυμός από μόνος του μπορεί να έχει μια σημαντική λειτουργία. Όπως ο πόνος σάς λέει να μην ακουμπάτε σε μια καυτή εστία, έτσι κι ο θυμός σάς λέει ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι αποδεκτό και σας ενοχλεί κι ότι κάτι χρειάζεται να αλλάξει. Ο θυμός μπορεί να είναι:

Μια προειδοποιητική ένδειξη ότι δεν ικανοποιούνται σημαντικές ανάγκες
Μια ώθηση για να κάνετε κάποιες αλλαγές
Ένας τρόπος να δείξουμε στους άλλους πώς νιώθουμε και τι χρειαζόμαστε. Όλοι έχουν συναισθήματα κι ανάγκες. Δεν είναι σωστά ή λανθασμένα, απλώς υπάρχουν.
Και οι ενήλικες και οι έφηβοι μπορεί συχνά να θυμώνουν και να δυσκολεύο­νται να διαχειριστούν έντονες συγκινήσεις και συναισθήματα. Όταν νιώθουμε θυμό και δεν τον εκφράζουμε:

Μας κάνει να νιώθουμε ανίσχυροι και αβοήθητοι
Σημαίνει ότι οι ανάγκες μας δεν ικανοποιούνται
Μας αρρωσταίνει – κατάθλιψη, πονοκέφαλοι, στομαχόπονος, πόνος στη μέση
Διαχέεται ως περιφρόνηση, διαβρώνοντας και καταστρέφοντας τις σχέσεις
Μετατρέπεται και εκρήγνυται ως καταστροφικός θυμός.
Είναι κάποιος θυμός πιο καταστροφικός από άλλους;
Όταν ο θυμός γίνεται καταστροφικός είναι εύκολο να γίνει κατανοητός. Ο καταστροφικός θυμός εμφανίζεται όταν ο θυμός ξεχύνεται με ανεξέλεγκτες και επώδυνες πράξεις ή λέξεις, πληγώνοντας και το άτομο που είναι θυμωμένο και όλους όσοι είναι γύρω του. Ο καταστροφικός θυμός συνίσταται:

Σε κατηγορίες, προσβολές, χτυπήματα ή άσχημες λέξεις.
Στο να «βγάζουμε δηλητήριο» – να αδικούμε ανθρώπους εκφράζοντας άσχημα συναισθήματα.
Σε αναδρομή σε παλιές αδικίες.
Ο καταστροφικός θυμός δεν κάνει καθόλου καλό ούτε σε μας ούτε στους εφήβους μας. Κάνει το άτομο που τον εκδηλώνει ντροπιασμένο κι ένοχο χωρίς να έχει το αποτέλεσμα που θέλει. Το να αφήνετε τον εαυτό σας ή τον έφηβο σας να καταφεύγει στην οργή βλάπτει τη σχέση σας μαζί του και καταστρέφει την αυτοεκτίμησή του.

Αντιμετωπίζοντας την «έκρηξη θυμού» στην εφηβεία

Μερικές φορές οι έφηβοι σάς πιέζουν πάρα πολύ κι οι διαμάχες κι η σύγκρουση αρχίζουν να μοιάζουν με τις εκρήξεις οργής της παιδικής ηλικίας. Όταν οι νέοι καταλαμβάνονται από έντονα συναισθήματα δεν μπορούν να σκεφτούν καθαρά ή να ακούσουν τη λογική. Ο νέος «κατακλύζεται συναισθηματικά». Αυτό που ίσως χρειάζεται εκείνη τη στιγμή είναι να εκφράσει τα συναισθήματα με ασφαλή τρόπο και να ηρεμήσει ώστε να επιλύσει το πρόβλημα. Φανταστείτε τον έφηβο σας ως ένα σκεύος – ένα φλιτζάνι, ένα ποτήρι ή ένα δοχείο. Φυσιολογικά, είναι κατά το ήμισυ γεμάτος με σκέψεις και κατά το ήμισυ με συναισθήματα. Και τα δύο ισορροπούν το ένα το άλλο έτσι ώστε να μπορεί να σκέφτεται και να νιώθει διατηρώντας τα σε μια σταθερή αναλογία. Όταν αναστατώνεται, τα συναισθήματά του αυξάνονται και τον κατακλύζουν. Το ποτήρι είναι τώρα κατά τρία τέταρτα ή περισσότερο γεμάτο από συναισθή­ματα, κι οι λογικές του σκέψεις καταπνίγονται. Σ’ αυτή την κατάσταση δεν μπορεί να σκεφτεί για τον εαυτό του ή να σας ακούσει. Στην περίπτωση μιας «έκρηξης θυμού»:

Μην το παίρνετε προσωπικά

Ο έφηβος σας μπορεί να κατευθύνει τον θυμό του σε σας και μπορεί πράγματι να θέλει να τον ακούσετε και να κάνετε κάτι. Αλλά τις περισσότερες φορές νιώθει αναστατωμένος για ζητήματα που έχουν μικρή σχέση με σας, ή απλώς εμπλέκεστε με έμμεσο τρόπο. Για παράδειγμα, μπορεί να είχε μία διαφωνία με έναν φίλο στο σχολείο και μετά να τα βάλει μαζί σας «γιατί συνεχώς παρεμβαίνετε». Ακούστε και αναλάβετε την ευθύνη για πράγματα που ίσως θα ήθελε να αλλάξετε, αλλά μην ταράζεστε και μη θυμώνετε κι εσείς μαζί του. Είναι σημαντικό ως γονείς να θυμάστε ότι τα έντονα συναισθήματα είναι μεταδοτικά. Ένα από τα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για τον έφηβο σας είναι να αναγνωρίσετε πότε ο θυμός ή η σύγχυση τους θα μπορούσε να σας κάνει να νιώσετε το ίδιο. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τον θυμό τους είναι να τον επιστρέψετε και να μην τον οικειοποιηθείτε να μην ταυτιστείτε μαζί του.

Ακούστε προσεκτικά

Ξεκινήστε από την επιθυμία να καταλάβετε κι όχι από την ανάγκη να κερδίσετε τη διαμάχη ή να τους κάνετε να συμπεριφέρονται σωστά. Ακούστε τον τόνο, όχι τις λέξεις, έτσι αντί «Σε μισώ! Δεν είσαι το αφεντικό μου! Γιατί δεν με παρατάς!» να ακούτε «Είμαι πραγματικά αναστατωμένος! Προσπαθώ να τα καταφέρω μόνος μου και νιώθω να μη με εμπιστεύεσαι! Μακάρι να με βοηθούσες όπως εγώ θέλω!». Αν εμβαθύνετε στις λέξεις για ν’ ανακαλύψετε το πραγματικό νόημα, μπορείτε να τους βοηθήσετε να επεξεργαστούν αυτό που νιώθουν πραγματικά κι αυτό που έχουν ανάγκη. Και θυμηθείτε, το να τους ακούσετε τους βοηθά στη μείωση της συναισθηματικής έντασης και τους επαναφέρει στην ισορροπία σκέψης/συναισθήματος όπου μπορούν να επεξεργα­στούν αυτό που χρειάζονται να κάνουν. Βοηθά επίσης το να κατονομάσετε και να «καθρεφτίσετε» αυτό που νομίζετε ότι αισθάνεται το παιδί σας, για παράδειγμα, στην περίπτωση προφανούς βροντερού θυμού, να πείτε, «Ακούγεσαι πραγματικά αναστατωμένος» ή «Ακούγεσαι σαν να φοβάσαι».

Βοηθήστε το παιδί σας να βρει τα αίτια των συναισθημάτων του

Με τη λεκτικοποίηση συναισθήματος, δηλαδή κατονομάζοντας το συναίσθημα, μπορείτε να βοηθήσετε τον έφηβο σας να βρει αυτό που θέλει ή χρειάζεται. Ο θυμός ή η αναστάτωση που εκφράζονται εναντίον σας, η πόρτα που χτυπά ή η οργή, μπορεί να πηγάζουν από την ανάγκη του για το συνανήκειν: «Φαίνεται ότι οι φίλοι σου δεν σε κάνουν παρέα τώρα. Θα ήθελες πραγματικά να μπορούσες να είσαι μαζί τους».

Βάλτε όρια στη συμπεριφορά

Το να κατανοείτε τα συναισθήματα και τις ανάγκες του εφήβου σας καθώς και τα αίτια της συμπεριφοράς του δεν είναι το ίδιο με το να παραβλέπετε ή να αποδέχεστε αυτή τη συμπεριφορά. Αφού τον ηρεμήσετε ακούγοντάς τον κι έχει επανακτήσει την ισορροπία σκέψης/συναισθήματος, μπορείτε στη συνέχεια να θέσετε όρια στη συμπεριφορά του ενώ τον βοηθάτε να βρει τρόπους να λύσει το πρόβλημα. Έτσι θα μπορούσατε να πείτε: «Θα ήθελα να βρεις έναν τρόπο να το αντιμετωπίσεις αυτό χωρίς να μου βάζεις τις φωνές, να χτυπάς τις πόρτες ή να εξοργίζεσαι. Τι νομίζεις ότι θα σε βοηθούσε;»

Περιμένετε να περάσει η μπόρα

Όταν ανακτηθεί η ηρεμία, χρειάζεται να κατανοήσετε τα επώδυνα κι έντονα συναισθήματα που ο έφηβος σας έχει βιώσει. Βοηθήστε τον να καταλάβει πώς νιώθει, τι χρειάζεται, τι μπορεί να κάνει για να εκφράζει τέτοιου είδους συναισθήματα στο μέλλον και να παίρνει αυτό που χρειάζεται χωρίς να πληγώνει τον εαυτό του και τους άλλους. Πείτε: «Καταλαβαίνω απόλυτα πόσο άσχημα ένιωσες και λυπάμαι γι’ αυτό. Έχεις κάθε δικαίωμα να νιώθεις τόσο αναστατωμένος. Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να είμαστε σίγουροι ότι την επόμενη φορά θα το αντιμετωπίσουμε με διαφορετικό τρόπο έτσι ώστε να μπορείς να μου μιλάς και να μην πληγώνεις τον εαυτό σου ή οποιονδήποτε άλλον;». Μερικές φορές αρκεί να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τα συναισθή­ματα και τις ανάγκες του. Άλλες φορές μπορεί να χρειάζεται να βοηθήσετε τον έφηβο σας να ψάξει να βρει αυτό που πρόκειται να κάνει. Το να κινητο­ποιηθείτε μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχτείτε ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε για να αλλάξει η κατάσταση, αλλά μπορείτε πάντοτε να αλλάξετε τη συμπεριφορά σας ή το πώς νιώθετε γι’ αυτό. Πρώτα, μπορεί να χρειάζεται να αφήσετε το αρχικό ξέσπασμα των συναισθημάτων να ξεθωριάσει. Αυτό που συχνά μπλοκάρει κάθε κίνηση προς τα μπρος είναι ο θυμός που είναι διάχυτος.

Τι γίνεται όταν οι διαμάχες μοιάζουν να είναι εκτός ελέγχου;

Μερικές φορές η εφηβική συμπεριφορά μπορεί να υποδεικνύει κάποια πραγματική διαταραχή ή δυστυχία: Οι ενδείξεις θα μπορούσαν να είναι:

Ασυνήθιστα ξεσπάσματα επιθετικότητας

Όλοι οι έφηβοι μπορεί να έχουν στιγμές που «χάνονται» – όπως κι εμείς. Αλλά γνωρίζετε τον έφηβο σας, ακόμη κι αν πράγματι μοιάζει να έχει αλλάξει πολύ. Αν νιώθετε ότι ο θυμός του είναι περισσότερο απρόβλεπτος κι εκρηκτικός κι η αντίδρασή του περισσότερο βίαιη απ’ ό,τι θα περιμένατε, ίσως θα πρέπει να ζητήσετε βοήθεια. Ενώ δεν θα έπρεπε να κατηγορείτε τους εφήβους επειδή βιώνουν έντονα συναισθήματα, δεν τους βοηθά αν τους προστατεύετε από τις συνέπειες των πράξεών τους. Αν τα χτυπήματα της πόρτας ή οι παρεκτροπές καταλήγουν σε καταστροφές, περιμένετε μέχρι να καθαρίσουν και να επανορθώσουν μόλις βρουν την ευκαιρία να ηρεμήσουν, και μην αντικαθιστάτε δικά τους αντικείμενα που έχουν καταστρέψει, αφιλοκερδώς.

Η απομόνωση κι η έλλειψη ενδιαφέροντος για τις φυσιολογικές τους δραστηριότητες

Όλοι οι έφηβοι μπορούν ν’ αλλάξουν τις συνήθειές τους, παραμερίζοντας τα τρενάκια και τις κούκλες για μια εμμονή με τους ανθρώπους που θαυμάζουν. Θα μπορούσαν να σταματήσουν να είναι κοινωνικοί και να τρυπώσουν στο δωμάτιο τους, γράφοντας ποίηση ή ψάχνοντας ιστότοπους κοινωνικής δικτύ­ωσης. Αλλά, και πάλι, γνωρίζετε τον έφηβό σας. Αν τον ακούτε, τον νοιάζε­στε και τον σκέφτεστε, θα ξέρετε αν η απομόνωση από την οικογένεια είναι και απομόνωση από τη ζωή.

Όταν κλαίνε υπερβολικά και/ή είναι μονίμως λυπημένοι

Οι ορμονικές ανακατατάξεις που προκαλούν κατήφεια και κλάμα, κι η συνεχής ενασχόληση των εφήβων με τις αδικίες στον κόσμο μπορεί να τους κάνουν λυπημένους. Αλλά η μόνιμη στενοχώρια είναι μία ένδειξη για κάτι περισσότερο από εφηβική μελαγχολία και χρειάζεται βοήθεια.

Όταν δεν βλέπουν φίλους και αποξενώνονται

Οι έφηβοι μπορεί ν’ αλλάζουν φίλους, και ν’ αντικαθιστούν τις βασικές πρόσωπο με πρόσωπο επαφές τους με αντίστοιχες διαδικτυακές. Αλλά ο έφηβος που δεν έχει πραγματικούς φίλους, ή αποφεύγει αυτούς που είχε, θα πρέπει να σας ανησυχήσει και χρειάζεται επιπλέον βοήθεια.

Όταν δεν τρώνε σωστά ή δεν κοιμούνται καλά

Οι έφηβοι συχνά περνούν διατροφικούς πανικούς και αλλάζουν τη διατροφή τους για ν’ αδυνατίσουν. Μπορεί να γίνουν πλάσματα της νύχτας, προτιμώντας να μένουν ξύπνιοι ως αργά ακόμη κι αν πρέπει να ξυπνήσουν νωρίς. Αλλά θα πρέπει να μπορείτε να ξεχωρίζετε αν ο έφηβος σας τρώει και κοιμάται αρκετά – η υγεία τους θα πληγεί αν δεν το κάνουν, κι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Εμπιστευτείτε το ένστικτο σας, κι αν ανησυχείτε, μιλήστε μαζί τους.

Όταν δυσκολεύονται να σας μιλήσουν ή να σας εξηγήσουν τα συναισθήματά τους

Όλοι οι έφηβοι μπορεί να περνούν περιόδους που δεν θέλουν να μιλούν στους γονείς τους και παλεύουν με συναισθήματα που δυσκολεύονται να τα εκφράσουν. Αλλά σε ποιον βαθμό; Και πάλι, μπορεί να χρειάζεται να εμπιστευτείτε τον εαυτό σας αν νιώθετε ότι ο έφηβος σας δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα συναισθήματά του.

Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά

Κατά την εφηβεία οι νέοι τείνουν να πειραματίζονται με το ποτό, τα ναρκωτικά, το σεξ και με άλλες συμπεριφορές που προσεγγίζουν την αυτοκαταστρο­φή, όπως το να μπλέκουν σε καβγάδες και να οδηγούν με μεγάλη ταχύτητα. Αλλά άλλο πράγμα τα πειράματα, άλλο το να διακινδυνεύουν να βλάψουν τον εαυτό τους. Εμπιστευτείτε τον εαυτό σας κι αν νιώθετε ότι η συμπεριφορά του παιδιού σας είναι πέρα από τον φυσιολογικό πειραματισμό ζητήστε βοήθεια.

Οι υπερβολικές αντιδράσεις

Αν πράγματι νιώθετε ότι ο έφηβος σας αντιδρά υπερβολικά, η πρώτη κίνηση είναι να βρείτε τη ρίζα των προβλημάτων του. Συνηθισμένες καταστάσεις που προκαλούν ασυνήθιστες συμπεριφορές είναι:

Ο εκφοβισμός ή η πίεση από τους συνομηλίκους

Οι δυσκολίες στο σχολείο κι οι υπερβολικές προσδοκίες
Οι μαθησιακές δυσκολίες όπως η μη διαγνωσμένη δυσλεξία
Τα προβλήματα με τον φίλο/τη φίλη τους
Οι ανησυχίες για την εμφάνιση τους
Οι γονείς που δεν είναι επιδεκτικοί οικογενειακών αλλαγών
Ο θάνατος ή η ασθένεια στην οικογένεια ή σε φίλους.
Ίσως χρειάζεται να ζητήσετε βοήθεια κι υποστήριξη οι ίδιοι πριν μπορέσετε να βοηθήσετε τον έφηβο σας, είτε από το σχολείο του εφήβου σας ή τις συμβουλευτικές υπηρεσίες ειδικών.

Με δυο λόγια:

Οι νέοι χρειάζονται αυτό που χρειάζονταν πάντοτε από τους γονείς τους: αγάπη, υποστήριξη, ενθάρρυνση, στοργή, αποδοχή και προσοχή.
Η συμπεριφορά είναι ένδειξη των συναισθημάτων μας. Τα συναισθήματα είναι ενδείξεις των αναγκών μας. Αν νιώθουμε χαρούμενοι, είναι γιατί οι ανάγκες μας ικανοποιούνται. Αν νιώθουμε αναστατωμένοι ή θυμωμένοι, είναι επειδή σημαντικές ανάγκες μας δεν ικανοποιούνται.
Όταν παρατηρείτε τα δικά σας συναισθήματα κι εκείνα του εφήβου σας παίρνετε σημαντικές πληροφορίες για το τι χρειάζεται να αλλάξετε κι οι δυο σας και σας βοηθά να δράσετε δημιουργικά και να μην κολλήσετε στην αντίδραση και τις κατηγορίες.
Σας βοηθά να βοηθήσετε τον έφηβο σας το να σκέφτεστε τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία, καθώς οι γονείς υπήρξαμε έφηβοι παλιότερα!
Θα μπορούσατε να στηρίξετε τον έφηβο σας στην επίλυση των δικών του προβλημάτων παρεμβαίνοντας μόνο όταν σας ζητείται από εκείνον.
«Κάνε ό,τι κάνω, όχι ό,τι λέω»: χρειάζεται να είστε θετικό πρότυπο για τον έφηβο σας και να μη λειτουργείτε με δύο μέτρα και δύο σταθμά, να συμπεριφέρεστε με έναν τρόπο εσείς και να περιμένετε απ’ αυτούς να συ­μπεριφέρονται διαφορετικά.
Φροντίστε και τον εαυτό σας και τον έφηβο σας. Όταν φροντίζετε τον εαυτό σας θα φροντίσετε καλύτερα και τον έφηβο σας.
Η συμπεριφορά των εφήβων μπορεί ν’ αντιμετωπίζεται ως προβληματική, δυσάρεστη και διασπαστική. Η κατανόηση των συναισθημάτων και των αναγκών που την προκαλούν μπορεί να σας βοηθήσει να ξεχωρίσετε το άτομο από τη συμπεριφορά.
Θυμηθείτε, το πρόβλημα είναι η συμπεριφορά, όχι ο έφηβος. Εκφράζει τις ανάγκες και τα συναισθήματά του μέσα από τη συμπεριφορά του και προσπαθώντας να κατανοήσετε αυτές τις ανάγκες και τα συναισθήμα­τα θα μπορέσετε να βρείτε αυτό που ο έφηβος σας πραγματικά προσπαθεί να σας πει.

«Η ζωή μπορεί να είναι γεμάτη από απογοητεύσεις, πόνο, απώλεια και από απροσδόκητες αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις. Εκείνο που μπορείς όμως να αλλάξεις είναι ο τρόπος με τον οποίο αφήνεις τέτοιου είδους γεγονότα να σε επηρεάζουν. Ελέγχοντας τις αντιδράσεις του θυμού σου μπορείς να προστατέψει τον εαυτό σου από το να γίνεις περισσότερο δυστυχισμένος μακροπρόθεσμα».

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

American Psychological Association (2011).Controlling anger before it controls you. Διαθέσιμο: https://www.apa.org/topics/anger/control.aspx#. Ανασύρθηκε: 10/03/2011.
Hayman, S. (2016). Μεγαλώνοντας χαρούμενους εφήβους (μτφρ.-επιστ. επιμ.: Β. Παππά). Αθήνα: Βήτα.
Μπρούμου, Μ. (2015). Θέματα Οικογενειακής Ψυχολογίας: Εγχειρίδιο για γονείς. Αθήνα: Bookstars.
Παππά, Β. (2013). Η λογική των συναισθημάτων. Συναισθηματική ανάπτυξη και συναισθηματική νοημοσύνη. Αθήνα: Οκτώ.

Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.