ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Α) ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ :
Έχουν την συντακτική λειτουργία ενός ονόματος (δηλαδή: υποκείμενο, αντικείμενο, επεξήγηση, προσδιορισμός). Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις είναι οι : ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές, πλάγιες ερωτηματικές και κάποιες από τις αναφορικές .
Β) ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ :
Μας δίνουν μια πληροφορία σχετικά με τον χρόνο, την αιτία, το σκοπό, το αποτέλεσμα, την αναφορά .Επιρρηματικές προτάσεις είναι οι : αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, υποθετικές, συμπερασματικές- αποτελεσματικές, εναντιωματικές- παραχωρητικές και κάποιες από τις αναφορικές προτάσεις .
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Ειδικές
Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που - με το να, όταν το ρήμα εξάρτησης εκφράζει αμφιβολία - με το και, όταν το ρήμα εξάρτησης έχει τη σημασία του αισθάνομαι ή νομίζω
Εξαρτώνται από
α) ρήματα: δεικτικά, αισθητικά, δοξαστικά, γνωστικά,
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
α) ρήματα: δεικτικά, αισθητικά, δοξαστικά, γνωστικά,
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
Χρησιμοποιούνται ως
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ.: Διαδόθηκε ότι θα φτάσει απόψε.
β) αντικείμενο: Ομολόγησε πως έκανε λάθος.
γ) επεξήγηση: Ένα μόνο με πονούσε, που ήμουν μικρός.
δ) κατηγορούμενο: Φαίνεται ότι είναι βαριά άρρωστος.
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ.: Διαδόθηκε ότι θα φτάσει απόψε.
β) αντικείμενο: Ομολόγησε πως έκανε λάθος.
γ) επεξήγηση: Ένα μόνο με πονούσε, που ήμουν μικρός.
δ) κατηγορούμενο: Φαίνεται ότι είναι βαριά άρρωστος.
Bουλητικές
Εισάγονται με το μόριο να
Εξαρτώνται από
α) ρήματα: βουλητικά, κελευστικά, απαγορευτικά, αισθητικά, διάφορα
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά ή επίθετα
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
ε) μετά από τις προθέσεις αντί, δίχως, χωρίς, ίσαμε και τις προθέσεις από, με, σε με το άρθρο (από το, με το, στο)
α) ρήματα: βουλητικά, κελευστικά, απαγορευτικά, αισθητικά, διάφορα
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά ή επίθετα
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
ε) μετά από τις προθέσεις αντί, δίχως, χωρίς, ίσαμε και τις προθέσεις από, με, σε με το άρθρο (από το, με το, στο)
Χρησιμοποιούνται ως
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ.: Χρειάστηκε να αλλάξω μερικά πράγματα.
β) αντικείμενο: Θέλω να φάω.
γ) επεξήγηση: Μια απαίτηση είχε, να τον αγαπούν όλοι.
δ) προσδιορισμός: Τον χαρακτήριζε το πάθος να ταξιδεύει στις θάλασσες.
ε) επιρρηματικός προσδιορισμός μετά από προθέσεις: Φύγαμε χωρίς να χαιρετήσει ο ένας τον άλλον.
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ.: Χρειάστηκε να αλλάξω μερικά πράγματα.
β) αντικείμενο: Θέλω να φάω.
γ) επεξήγηση: Μια απαίτηση είχε, να τον αγαπούν όλοι.
δ) προσδιορισμός: Τον χαρακτήριζε το πάθος να ταξιδεύει στις θάλασσες.
ε) επιρρηματικός προσδιορισμός μετά από προθέσεις: Φύγαμε χωρίς να χαιρετήσει ο ένας τον άλλον.
Ενδοιαστικές
Εισάγονται με τους συνδέσμους:
μη(ν), μήπως
μη(ν), μήπως
Εξαρτώνται από
α) ρήματα: που εκφράζουν φόβο ή ανησυχία, υποψία ή προφύλαξη
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
α) ρήματα: που εκφράζουν φόβο ή ανησυχία, υποψία ή προφύλαξη
β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις,
γ) συγγενικά ουσιαστικά
δ) αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους
Χρησιμοποιούνται ως
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ. (σπάνια): Με ανησυχεί πολύ μήπως δεν προλάβει το τελευταίο τρένο.
β) αντικείμενο: Φοβάμαι μήπως αρρωστήσεις.
γ) επεξήγηση: Αυτό τον βασάνιζε, μην κάνει λάθος.
α) υπκ. των απρ. ρ. ή εκφρ. (σπάνια): Με ανησυχεί πολύ μήπως δεν προλάβει το τελευταίο τρένο.
β) αντικείμενο: Φοβάμαι μήπως αρρωστήσεις.
γ) επεξήγηση: Αυτό τον βασάνιζε, μην κάνει λάθος.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να βρεθούν οι σύνδεσμοι ή τα μόρια που εισάγουν δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις.
1. Μου ανακοίνωσε ότι πρέπει να φύγει.
2. Δεν παίζουμε μπάλα στο διάλειμμα μήπως χτυπήσουμε κάποιο συμμαθητή μας.
3. Δε σε πιστεύω πως δεν άκουσες πού έβαλα τα κλειδιά.
4. Έκανε μια βλακεία και τώρα τρέμει μην το μάθει η μάνα του.
3. Δε σε πιστεύω πως δεν άκουσες πού έβαλα τα κλειδιά.
4. Έκανε μια βλακεία και τώρα τρέμει μην το μάθει η μάνα του.
2. Να βρείτε τις ειδικές, βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο
1. Υποθέτω ότι θα έρθει σε μια ώρα.
2. Ήθελε να του πάω το φαγητό στο κρεβάτι.
3. Φοβάμαι μήπως δεν έρθει το βράδυ στην παράσταση.
4. Διαδίδεται ότι η διευθύντρια του σχολείου παραιτήθηκε.
5. Είναι φανερό ότι δε σε συμπαθεί.
6. Αυτό ακριβώς σκέφτεται συνέχεια, μήπως δεν τον συμπαθούν οι φίλοι του.
7. Δυστυχώς πρέπει να φύγεις.
8. Του ανακοίνωσαν ότι από αύριο θα λειτουργεί κανονικά το τηλέφωνο.
9. Ζούσε πάντα με τον ίδιο φόβο, μήπως καταλάβουν την πραγματική ταυτότητά του.
10. Είναι απαραίτητο να καθαρίζεις τακτικά το δωμάτιό σου.
3. Στο παρακάτω κείμενο να βρείτε τις ειδικές προτάσεις και το συντακτικό τους ρόλο:
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο άνθρωπος μαθαίνει τη γλώσσα κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του, δηλαδή πολύ πριν έρθει σε επαφή με την οργανωμένη διδασκαλία του Συντακτικού και της Γραμματικής. Έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πρωτογενής αυτή εκμάθηση της γλώσσας στηρίζεται στο γεγονός ότι οι γλωσσικοί μηχανισμοί του αντιδρούν σε κάθε είδους γλωσσικό ερέθισμα, ακόμη και σ’ εκείνο που δέχεται πρώτη φορά.
4. Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις βουλητικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο .
1. Θέλω να ξεκουραστώ
2. Πρέπει να πάρω άδεια για μια εβδομάδα .
3. Αυτό θέλω, να κάνετε ησυχία.
4. Μπορώ να σε βοηθήσω .
5. Απαγορεύεται να κάνετε θόρυβο σε ώρες κοινής ησυχίας .
5. Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις ενδοιαστικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο.
1. Φοβάμαι μήπως αρρωστήσω
2. Πρόσεξε μη σε κλέψουν .
3. Κάθε φορά στις εξετάσεις έχω αυτή την αγωνία , μήπως δεν πετύχω.
4. Τούτο τον τρόμαζε , μήπως δεν τα καταφέρει .
5. Ανησυχούσε μήπως χάσει τα χρήματά του.
6. Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις ειδικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο.
1. Έμαθα ότι παντρεύτηκε .
2. Λέγεται ότι έχουν πολλά χρήματα .
3. Παραδέχτηκε πως ήταν ένοχος .
4. Ένα είναι βέβαιο ,ότι ο Γιώργος θα έρθει στο πάρτι του σχολείου .
5. Είναι κρίμα που δεν σε κάλεσαν .
7 Να βρείτε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το είδος και τον συντακτικό τους ρόλο .
1. Διαδίδεται ότι θα εγκαταλείψει σύντομα τη χώρα .
2. Ήξερε κατά βάθος πως οι φίλοι του τον είχαν προδώσει.
3.Για ένα μόνο ανησυχεί, μήπως δεν ξαναδεί το παιδί της .
4. Με τέτοιο καιρό είναι αδύνατο να φύγετε σήμερα .
5. Θυμάσαι που είχαμε συναντηθεί στο αεροδρόμιο ;
6. Θέλω να φύγεις τώρα .
7. Φοβόμουν μήπως φανερώσει το μυστικό μας .
8. Πρέπει να φύγω .
9. Είναι ψέμα ότι αυτός του επιτέθηκε πρώτος .
10. Αυτό φοβάται, μην επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας του .
.png){kind=link}