Το βράδυ της 12ης Οκτωβρίου 1856, το ανατολικό Αιγαίο σείεται. Ένας πρωτοφανής σεισμός ταρακουνάει τη Ρόδο, την Κρήτη, την Κω, τη Χάλκη, την Κάρπαθο, την Τήλο, το Καστελόριζο. Η ισχύς του είναι τόσο μεγάλη που θεωρήθηκε από τους σεισμολόγους «παγκόσμιος» καθώς έγινε αισθητός σε συνολικά δέκα γειτονικές χώρες της Ελλάδας. Χιλιάδες σπίτια καταστρέφονται με μιας, και εκατοντάδες άνθρωποι καταπλακώνονται στον ύπνο τους από τα ντουβάρια.
Σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές που γίνονται το επόμενο πρωινό, ο σεισμός προέρχεται από το ρήγμα της Χάλκης και φτάνει τα 8,2 Ρίχτερ. Μέχρι σήμερα, αποτελεί τον πιο ισχυρό σεισμό που έχει χτυπήσει ποτέ τη χώρα.
Ο ισχυρότερος σεισμός που έχει συμβεί στην Ελλάδα
APΗ εικόνα που αντικρίζουν οι νησιώτες το επόμενο πρωινό είναι τρομακτική. Ο σεισμός που έχει επίκεντρο μεταξύ της Ρόδου και της Κω καταστρέφει 3.200 σπίτια, τα 600 εκ των οποίων στο χωριό Αρχάγγελος, που βρίσκεται στα βορειοανατολικά του νησιού, ενώ άλλα 500 παθαίνουν πολύ μεγάλες ζημιές.
Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή, ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους από τον εγκέλαδο φτάνει τους 618. Όπως σημειώνεται στις τοπικές εφημερίδες της εποχής, το νούμερο θα μπορούσε να ήταν πολύ μεγαλύτερο, ωστόσο, αρκετοί ντόπιοι, εξαιτίας των μικροσεισμών που είχαν συμβεί τις προηγούμενες μέρες, είχαν οδηγηθεί μακριά από τα σπίτια τους. Άλλωστε γνώριζαν πως το ρήγμα της Χάλκης ήταν ακόμη ενεργό και κατά καιρούς «έδινε» μεγάλες σεισμικές δονήσεις.
Οι τεράστιες καταστροφές στην Κρήτη
APΑπό τις συνέπειες του καταστροφικού σεισμού, δε θα μπορούσε να ξεφύγει η Κρήτη. Σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, το μεγαλύτερο πλήγμα συνέβη στα χώρια γύρω από το Ηράκλειο, πολλά εκ των οποίων έγιναν συντρίμμια. Από τον εγκέλαδο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, χωρίς να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό, ενώ χιλιάδες έμειναν άστεγοι.
Συγκεκριμένα, στην πόλη του Ηρακλείου, από τα 3620 σπίτια, μόνο 18 κρίθηκαν κατάλληλα για κατοίκηση, ενώ στο Ρέθυμνο όλα σχεδόν τα σπίτια έπαθαν βλάβες. Εξαιτίας της τεράστιας ισχύος του, κατά τις μαρτυρίες των ντόπιων, οι παραλιακές γραμμές ανασηκώθηκαν τμηματικά έως και τριάντα εκατοστά, ενώ παράλληλα προκλήθηκε διαπλάτυνση της ακτής για μερικά δεκάδες μέτρα.
Η τοπική κρητική εφημερίδα Νέα Εφημερίς έγραψε την επόμενη μέρα: «Από του Άδου εις την ζωήν, ενώ το μισοφέγγαρο εσφάδαζε – Η πένθιμος κίνησης της πόλεως – Ζημίαι και καταστροφαί – Τα μέχρι τούδε γνωσθέντα θύματα: Η πόλις μας χθες επλησίασε στα μελανότερα δώματα του Άδου σεισθείσα απ’ άκρου εις άκρον μετά τοσαύτης ορμής και σφοδρότητος ώστε εάν η σεισμική δόνησις, ήτις ήρξατο την 9.40 περίπου εσπερινήν, διήρκει ολίγα εισέτι δευτερόλεπτα αι κατακόμβαι του Άδου στέλλουσαι τους μελανοχίτωνας φρουρούς των θα παρελάμβαναν τα θύματά των, χωρίς ούτε καν το προς τον Ύψιστον στερνό της μεταλήψεως καθήκον να εκτελέσωσι».
Μεγάλες ζημιές σημειώθηκαν επίσης σε αρκετά νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ενώ έκτοτε έχουν συμβεί δεκάδες ισχυροί σεισμοί στην περιοχή. Μεταξύ αυτών και ένας σεισμός 5,5 Ρίχτερ που συνέβη βόρεια της Κρήτης και ταρακούνησε τους ντόπιους. Ωστόσο, πρόκειται για ένα απόλυτα φυσικό φαινόμενο καθώς υπολογίζεται πως ετησίως συμβαίνουν στη χώρα μας 1.500 έως 2.000 σεισμικές δονήσεις.