Η σημασία του βιβλίου - Κριτήριο αξιολόγησης στα Νέα Ελληνικά Β' Λυκείου με απαντήσεις

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Μόνο λίγα χιλιόμετρα - Ιστορίες για την Ιστορία

Εισαγωγικό σημείωμα: Η Μαρία Ευθυμίου διδάσκει Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά και σε ανοιχτά, σε όλη την Ελλάδα, δωρεάν ακαδημαϊκά μαθήματα παγκόσμιας - και ελληνικής ιστορίας. Το κείμενο που ακολουθεί προέρχεται από συνομιλία της με τον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά, η οποία περιέχεται στο βιβλίο Μόνο λίγα χιλιόμετρα - Ιστορίες για την Ιστορία (2017).

ΜΑΚΗΣ ΠΡΟΒΑΤΑΣ: Κυρία Ευθυμίου, παρότι η αφοσίωση δεν έχει πάντα εξήγηση, υπήρξε κάτι στη ζωή σας που να καταλαβαίνετε ότι σας ώθησε να αφιερωθείτε στη διδασκαλία και τη μελέτη της ιστορίας;

ΜΑΡΙΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ: Η ερώτησή σας με ωθεί σε ενδοσκόπηση. Δεν είναι κάτι που έχω σκεφτεί, μέχρι τώρα, συντεταγμένα. Οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι στο σπίτι μας, στα παιδικά μου χρόνια, υπήρχε μια αξιόλογη βιβλιοθήκη. [...]

   Ο πατέρας μου, Δημήτριος Ευθυμίου, άνθρωπος πολυμαθής και λόγιος, αγόραζε βιβλία λογοτεχνίας, φιλοσοφίας και ιστορίας, τα οποία η μητέρα μου Χριστίνα, άνθρωπος ικανός και δραστήριος, βιβλιοδετούσε μόνη της στην αυλή του σπιτιού μας στη Λάρισα. Με διηνεκή αποτελέσματα, καθώς έργα των χειρών της μητέρας μας δια τηρούνται ακόμα στα ράφια της βιβλιοθήκης τόσο του αδερφού μου Πέτρου, όσο και της δικής μου.

   Το βιβλίο δηλαδή έπαιζε ρόλο σιωπηλό, αλλά κυρίως στην καθημερινότητα της οικογένειάς μας. Έτσι είχα την ευκαιρία να διαβάσω, σε ηλικία δημοτικού και γυμνασίου, βιβλία ιστορίας και φιλοσοφίας, αλλά και βιβλία ξένης και ελληνικής λογοτεχνίας που με καθόρισαν. Τότε άρχισε η αγάπη μου για τον Τσέχοφ και τον Παπαδιαμάντη -αγάπη αναλλοίωτη μέχρι σήμερα, αλλά και η επαφή μου με έργα θεωρητικά της ιστορίας, όπως το Περί ιστορικού υλισμού και φιλοσοφίας της ιστορίας έργο του Πλεχάνοφ, που είχαν βαρύνοντα ρόλο, μετέπειτα, όταν άρχισα να στοχάζομαι περί την ιστορία των ανθρώπων. Θα έλεγα ότι όλα αυτά με ώθησαν, με αόρατα νήματα, προς το ενδιαφέρον που απέκτησα για την ιστορία […]

   Θα ήταν παράλειψη μου, ωστόσο, εάν δεν ανέφερα τη συμμετοχή του Τύπου στη διαμόρφωση του ενδιαφέροντός μου για την κοινωνία και τον άνθρωπο και, εξ αυτού, για την ιστορία. Στο σπίτι μας, στις δεκαετίες του 1950 και 1960 -τόσο στη Λάρισα, όσο και στην Αθήνα, όπου εγκατασταθήκαμε οικογενειακώς το 1962, κάθε μέρα, όταν ανοίγαμε την εξώπορτα το πρωί, βρίσκαμε τη γυάλινη φιάλη με το γάλα (αποτεθειμένη εκεί από τον γαλατά, ώστε να το βράσεις πρώτα και έπειτα να το πιείς), καθώς και τις εφημερίδες. «Το Βήμα» και «Η Ελευθερία», που ο πατέρας μας διάβαζε καθημερινά και ενδελεχώς.

   Τα νέα των εφημερίδων αποτελούσαν, εξάλλου, τη βάση για τις καυτές συζητήσεις που αναπτύσσονταν περί τα τρέχοντα πολιτικά πράγματα του τόπου, όταν φίλοι και συγγενείς επισκέπτονταν το σπίτι μας. Τις οποίες εμείς, τα παιδιά, ακούγαμε σιωπηλά, στη γωνιά μας. Τούτο έκανε, τόσο τον αδερφό μου όσο κι εμένα, να θεωρούμε την εφημερίδα αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής μας ζωής και να την διαβάζουμε εξίσου ενδελεχώς, παρά το νεαρό της ηλικίας μας. Πιστεύω ότι ο σοβαρός Τύπος που έμπαινε στο σπίτι μας, τα άρθρα για τα τεκταινόμενα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έστρεφαν και τον Πέτρο κι εμένα προς το ενδιαφέρον για τον κόσμο και την κοινωνία μας, κάνοντάς με εμένα ιστορικό και εκπαιδευτικό και εκείνον δημοσιογράφο, εκπαιδευτικό και πολιτικό.

Μαρία Ευθυμίου, Μόνο λίγα χιλιόμετρα - Ιστορίες για την Ιστορία, εκδ. Πατάκη, 2018, σελ. 19

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Το όνομα του ρόδου (Το «απαγορευμένο» βιβλίο)

Εισαγωγικό σημείωμα: Ο Ουμπέρτο Έκο (Umberto Eco) ήταν Ιταλός σημειολόγος, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας και μυθιστοριογράφος. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημά του Το όνομα του ρόδου (1980).

   «Βένσιο», τον ρώτησε ο Γουλιέλμος, «πού είναι το βιβλίο;».

   «Ποιο βιβλίο;».

   «Βένσιο, κανείς από τους δυο μας δεν είναι ηλίθιος. Μιλώ για το βιβλίο που ψάχναμε σήμερα στου Σεβερίνου και που εγώ δεν αναγνώρισα ενώ εσύ το αναγνώρισες πολύ καλά και ξαναπήγες για να το πάρεις...».

   «Τι σας κάνει να σκέπτεστε ότι το πήρα;».

   «Το σκέπτομαι, και το σκέπτεσαι κι εσύ. Πού είναι;».

   «Δεν μπορώ να το πω».

   «Βένσιο, αν δεν μου το πεις, θα μιλήσω στον ηγούμενο».

   «Δεν μπορώ να το πω μετά από διαταγή του ηγουμένου», είπε ο Βένσιος με ενάρετο ύφος. «Σήμερα, αφού ειδωθήκαμε, συνέβη κάτι που πρέπει να μάθετε. Με το θάνατο του Βερεγγάριου εξέλιπε ο βοηθός βιβλιοθηκάριος. Σήμερα το απόγευμα ο Μαλαχίας μου πρότεινε να πάρω τη θέση του. Πριν από μισή ώρα ακριβώς ο ηγούμενος συναίνεσε, και από αύριο το πρωί ελπίζω ότι θα μυηθώ στα μυστικά της βιβλιοθήκης. Είναι αλήθεια, σήμερα το πρωί πήρα το βιβλίο και το έκρυψα στο αχυρόστρωμα του κελιού μου, χωρίς καν να το κοιτάξω, γιατί ήξερα ότι ο Μαλαχίας με παρακολουθούσε. Και κάποια στιγμή ο Μαλαχίας μου πρότεινε αυτό που σας είπα. Και τότε έκανα αυτό που θα 'πρεπε να κάνει ένα βοηθός βιβλιοθηκάριος: του παρέδωσα το βιβλίο».

   Δεν μπόρεσα να συγκρατηθώ και να μην επέμβω, και μάλιστα βίαια.

   «Μα, Βένσιο, χτες και προχτές εσύ... εσείς λέγατε ότι φλεγόσασταν από την περιέργεια να μάθετε, ότι δεν θέλατε να κρύβει μυστήρια η βιβλιοθήκη, ότι ένας λόγιος θα πρέπει να γνωρίζει...».

   Ο Βένσιος σώπαινε κοκκινίζοντας, μα ο Γουλιέλμος με σταμάτησε: «Άντσο, πάνε λίγες ώρες που ο Βένσιος πέρασε από την άλλη πλευρά. Τώρα είναι φρουρός των μυστικών που ήθελε να μάθει, και όσο τα φρουρεί, θα έχει όσον χρόνο θέλει για να τα γνωρίσει».

   «Μα οι άλλοι;», ρώτησα. «Ο Βένσιος μιλούσε στο όνομα όλων των λογίων!»

   «Στην αρχή», είπε ο Γουλιέλμος. Και με έσυρε μακριά, αφήνοντας τον Βένσιο έρμαιο της ταραχής του. [...]

   «Ο Βένσιος», μου είπε αργότερα ο Γουλιέλμος, «είναι θύμα μεγάλης λαγνείας που δεν είναι σαν αυτή του Βερεγγάριου, ούτε σαν αυτή του αποθηκάριου. Όπως πολλοί μελετητές, έχει τη λαγνεία της γνώσης. Της γνώσης για τη γνώση. Αποκλεισμένος από ένα τμήμα αυτής της γνώσης ήθελε να το αποκτήσει. Τώρα το απέκτησε. Ο Μαλαχίας γνώριζε τον άνθρωπό του και χρησιμοποίησε το καλύτερο μέσον για να ξαναποκτήσει το βιβλίο και να σφραγίσει τα χείλη του Βένσιου. Θα με ρωτήσεις τι τον εξυπηρετεί να ελέγχει τόσα αποθέματα γνώσης, αφού δέχτηκε να τα αποκλείσει από όλους τους άλλους. Μα για αυτό ακριβώς μίλησα για λαγνεία. Δεν ήταν λαγνεία η δίψα για μάθηση του Ρογήρου Βάκωνα, που ήθελε να χρησιμοποιήσει τη γνώση για να κάνει τον λαό του Θεού πιο ευτυχισμένο, κι επομένως δεν επιζητούσε τη γνώση για τη γνώση. Αυτή του Βένσιου είναι απλώς ακόρεστη περιέργεια, υπεροψία του νου, ένας τρόπος όπως όλοι για να μετασχηματίσει και να καθησυχάσει ο μοναχός τις επιθυμίες των λαγόνων του ή τη φλόγα που μεταμορφώνει άλλους σε μαχητές της πίστης ή της αίρεσης. [...] .

   «Μήπως ο Βένσιος θέλει το καλό των βιβλίων (που τώρα είναι και δικά του) και σκέτπτεται ότι είναι καλό να μείνουν μακριά από αρπακτικά χέρια;» ρώτησα.

   «Το καλό ενός βιβλίου είναι να διαβάζεται. Ένα βιβλίο είναι φτιαγμένο από σημεία που μιλούν για άλλα σημεία, τα οποία με τη σειρά τους μιλούν για τα πράγματα. Δίχως το μάτι που το διαβάζει, το βιβλίο περιέχει σημεία που δεν παράγουν ιδέες, κι είναι επομένως βουβό. Ίσως αυτή η βιβλιοθήκη να γεννήθηκε για να σώσει τα βιβλία που περιέχει, μα τώρα ζει για να τα θάβει. Για αυτό έγινε πηγή ασέβειας. Ο αποθηκάριος είπε ότι πρόδωσε. Το ίδιο έκανε και ο Βένσιος. Πρόδωσε. Ω! Τι απαίσια μέρα, καλέ μου Άντσο!».

Ουμπέρτο Έκο, Το όνομα του Ρόδου, εκδ. Γνώση, σελ. 520-522, απόσπασμα

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ 1^Ο

Ερώτημα 1^ο:

Να αποδώσετε περιληπτικά τις απόψεις της Μ. Ευθυμίου σχετικά με τους παράγοντες που παρακίνησαν το ενδιαφέρον της για τη μελέτη και τη διδασκαλία της Ιστορίας (60 – 70 λέξεις).

Μονάδες 10

Ερώτημα 2^ο:

α) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση συμφωνεί με το νόημα του Κειμένου 1, ή τη λέξη Λάθος, αν δεν συμφωνεί. Να σημειώσετε τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου που επιβεβαιώνουν τις απαντήσεις σας.

α. Η Μ. Ευθυμίου μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε πνευματικά και πολιτικά ερεθίσματα.

β. Η Μ. Ευθυμίου έχει κρατήσει μέχρι σήμερα στα ράφια της τα βιβλία που βιβλιοδετούσε ο πατέρας της.

γ. Οι ιστορικές αναζητήσεις της Μ. Ευθυμίου επηρεάστηκαν από το θεωρητικό έργο του Πλεχάνοφ.

δ. Οι ειδήσεις των εφημερίδων αποτελούσαν αφορμή για σχολιασμό των γεγονότων μέσα στην οικογένεια, στον οποίο συμμετείχαν και τα παιδιά.

ε. Η επαφή με τα νέα των εφημερίδων επηρέασε την επαγγελματική επιλογή των δύο παιδιών.

Μονάδες 10

β) Το κείμενο αποτελεί συνέντευξη της Μ. Ευθυμίου στον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά. Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στη συνέντευξη; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 5

Ερώτημα 3^ο:

α) Να εξηγήσετε τη λειτουργία της διπλής παύλας και των παρενθέσεων στην παρακάτω περίοδο του λόγου και να επισημάνετε τη διαφορά στη χρήση αυτών των δύο σημείων στίξης ως προς τη βαρύτητα των πληροφοριών που μεταφέρουν. «Στο σπίτι μας, στις δεκαετίες του 1950 και 1960 –τόσο στη Λάρισα, όσο και στην Αθήνα, όπου εγκατασταθήκαμε οικογενειακώς το 1962-, κάθε μέρα, όταν ανοίγαμε την εξώπορτα το πρωί, βρίσκαμε τη γυάλινη φιάλη με το γάλα (αποτεθειμένη εκεί από τον γαλατά, ώστε να το βράσεις πρώτα και έπειτα να το πιείς)...».

Μονάδες 5

β) - Κυρία Ευθυμίου, […] υπήρξε κάτι στη ζωή σας που να καταλαβαίνετε ότι σας ώθησε να αφιερωθείτε στη διδασκαλία και τη μελέτη της ιστορίας;

- Οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι στο σπίτι μας, στα παιδικά μου χρόνια, υπήρχε μια αξιόλογη βιβλιοθήκη (...).

Να μεταφέρετε σε μία περίοδο τα λόγια των δύο προσώπων σε πλάγιο λόγο για τις ανάγκες ενός άρθρου που θα συντάξετε για την εφημερίδα του σχολείου σας.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2^Ο

Η συγγραφέας υποστηρίζει στη συνέντευξη ότι η εξοικείωσή της με τα βιβλία ξεκίνησε από την οικογένειά της. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την Έκθεση Βιβλίου που διοργανώνεται από τις μαθητικές κοινότητες του σχολείου σας, αναλαμβάνετε να συντάξετε ένα άρθρο (350 – 400 λέξεις) στο οποίο θα αναφερθείτε στη σημασία που έχει το βιβλίο για την πνευματική συγκρότηση και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου και θα προτείνετε τρόπους με τους οποίους η οικογένεια και το σχολείο μπορούν να καλλιεργήσουν την αγάπη και το ενδιαφέρον του για το βιβλίο.

Μονάδες 30

ΘΕΜΑ 3^Ο

Βασικός αφηγηματικός τρόπος που αξιοποιείται στο Κείμενο 2 είναι ο διάλογος. Τι εξυπηρετεί αυτή η επιλογή γενικά στο κείμενο και ειδικότερα όσον αφορά:

1. τον διάλογο Γουλιέλμου – Βένσιου;
2. τον διάλογο Γουλιέλμου – Αφηγητή;

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ 4^Ο

Στο Κείμενο 2 ένα βιβλίο κρατιέται ως μυστικό μακριά από το κοινό, ενώ η βιβλιοθήκη που «γεννήθηκε για να σώσει τα βιβλία, […] τώρα ζει για να τα θάβει». Ποιες σκέψεις και συναισθήματα σας προκαλεί το γεγονός αυτό; Πιστεύετε ότι η απαγόρευση κάποιου βιβλίου θα μπορούσε να είναι ανεκτή στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής κοινωνίας; (100 – 200 λέξεις)

Μονάδες 15

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 1^Ο

Ερώτημα 1^ο:

Σύμφωνα με τη Μαρία Ευθυμίου, η αγάπη των γονιών της για τα βιβλία της έδωσε αρχικά την ευκαιρία να μελετήσει στα παιδικά και εφηβικά της χρόνια πολλά βιβλία λογοτεχνίας και θεωρίας της ιστορίας, τα οποία παρακίνησαν τα ιστορικά της ενδιαφέροντα. Σε αυτό συνέβαλε και η καθημερινή επαφή της με τα νέα των εφημερίδων που προκαλούσαν έντονες συζητήσεις για τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα στο οικογενειακό περιβάλλον και παρακινούσαν το ενδιαφέρον των παιδιών για τις εξελίξεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Ερώτημα 2^ο :

α)

α. Σωστό: «Έτσι είχα την ευκαιρία να διαβάσω, σε ηλικία δημοτικού και γυμνασίου, βιβλία ιστορίας και φιλοσοφίας, αλλά και βιβλία ξένης και ελληνικής λογοτεχνίας.», καθώς και τις εφημερίδες «Το Βήμα» και «Η Ελευθερία», που ο πατέρας μας διάβαζε καθημερινά και ενδελεχώς».

β. Λάθος: «...αγόραζε βιβλία λογοτεχνίας, φιλοσοφίας και ιστορίας, τα οποία η μητέρα μου Χριστίνα, άνθρωπος ικανός και δραστήριος, βιβλιοδετούσε μόνη της...».

γ. Σωστό: «...όπως το Περί ιστορικού υλισμού και φιλοσοφίας της Ιστορίας έργο του Πλεχάνοφ, που είχαν βαρύνοντα ρόλο, μετέπειτα, όταν άρχισα να στοχάζομαι περί την ιστορία των ανθρώπων».

δ. Λάθος: «...συζητήσεις περί τα τρέχοντα πολιτικά πράγματα του τόπου, που αναπτύσσονταν όταν φίλοι και συγγενείς επισκέπτονταν το σπίτι μας. Τις οποίες εμείς, τα παιδιά, ακούγαμε σιωπηλά, στη γωνιά μας» 

ε. Σωστό: «ότι ο σοβαρός Τύπος που έμπαινε στο σπίτι μας, τα άρθρα για τα τεκταινόμενα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έστρεφαν και τον Πέτρο κι εμένα προς το ενδιαφέρον για τον κόσμο και την κοινωνία μας, κάνοντάς με εμένα ιστορικό και εκπαιδευτικό και εκείνον δημοσιογράφο, εκπαιδευτικό και πολιτικό».

β) Στη συνέντευξη κυριαρχεί το α΄ ρηματικό πρόσωπο. Η Μ. Ευθυμίου, απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου Μ. Προβατά, παρουσιάζει προσωπικές μνήμες και οικογενειακά βιώματα που διαμόρφωσαν το πάθος της για τη μελέτη και τη διδασκαλία της Ιστορίας. Έτσι, το απόσπασμα της συνέντευξης αποκτά τον χαρακτήρα μιας αυτοβιογραφικής μαρτυρίας/κατάθεσης.

Ερώτημα 3^ο:

α) Με τη χρήση της διπλής παύλας διακόπτεται η φυσική ροή του λόγου, προκειμένου να προστεθούν απαραίτητες πληροφορίες. Στο απόσπασμα η Μ. Ευθυμίου προσθέτει πληροφορίες που θεωρεί απαραίτητες (χρονολογία εγκατάστασης της οικογένειάς της στην Αθήνα). Στις παρενθέσεις περιέχονται μη απαραίτητες, συμπληρωματικές πληροφορίες (για τη γυάλινη φιάλη γάλακτος και τον τρόπο διαχείρισής του).

Επομένως, η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο σημείων στίξης είναι ότι ανάμεσα στις δύο παύλες περιέχονται απαραίτητες πληροφορίες, ενώ ανάμεσα στις παρενθέσεις μη απαραίτητες κατά την κρίση του πομπού.

β) Μετατροπή ευθέος λόγου σε πλάγιο

Πλάγιος λόγος: Όταν ο δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς ρώτησε αν υπήρξε κάτι στη ζωή της που να καταλάβαινε ότι την ώθησε να αφιερωθεί στη διδασκαλία και τη μελέτη της Ιστορίας, η κ. Ευθυμίου απάντησε ότι οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι στο σπίτι της, στα παιδικά της χρόνια, υπήρχε μια αξιόλογη βιβλιοθήκη. 

ΘΕΜΑ 2^Ο

Άρθρο: Τίτλος, γ’ πρόσωπο

Πρόλογος: Αφόρμηση από επικαιρότητα/Έκθεση Βιβλίου

Κύριο Μέρος:

1^ο ζητούμενο: σημασία βιβλίου για την πνευματική συγκρότηση και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου:

• Διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του ατόμου. Αποτελεί «παράθυρο στον κόσμο» με τη βοήθεια του οποίου ο αναγνώστης γνωρίζει όλο το φάσμα των ιδεών και των επιτευγμάτων του ανθρώπου στον ρου της Ιστορίας.
• Εμπλουτίζει τον γνωστικό ορίζοντα του ατόμου παρουσιάζοντας ποικίλες όψεις της ζωής και διαφορετικές προσεγγίσεις της πραγματικότητας και καλλιεργεί την ανεκτικότητα και τον σεβασμό του διαφορετικού, Οξύνει τις διανοητικές ικανότητες.
• Ευνοεί την περισυλλογή και την αυτοσυγκέντρωση και καθιστά τον άνθρωπο ικανό να αντιλαμβάνεται και να παρακολουθεί ένα φαινόμενο/θέμα στην εξέλιξή του και, συνάμα, να εμβαθύνει στο περιεχόμενό του. Ενεργοποιεί τον γόνιμο προβληματισμό και παρωθεί το άτομο να διαμορφώνει προσωπική άποψη μελετώντας βιβλία που πραγματεύονται το ίδιο θέμα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Εξοικειώνει το άτομο με τη διαδικασία του διαλόγου, καθώς κάθε βιβλίο «διαλέγεται» με τα άλλα, ενισχύοντας, ανασκευάζοντας ή απορρίπτοντας θέσεις και απόψεις.
• Ψυχαγωγεί και εξευγενίζει τον άνθρωπο. Τον ανανεώνει ψυχικά γιατί επιτρέπει την «απόδραση» από την καθημερινότητα εμπλουτίζοντας τον ελεύθερο χρόνο του με έντονες συγκινήσεις και ενδιαφέροντα. Διευρύνει την εμπειρία του ατόμου, επειδή επιτρέπει να βιώνει με τρόπο έμμεσο αλλά ουσιαστικό καταστάσεις, διλήμματα και αγωνίες άλλων ανθρώπων. Αναδεικνύει –κυρίως το λογοτεχνικό βιβλίο- πρότυπα ήθους και συμπεριφοράς ανάγοντάς τα σε διαχρονικά σύμβολα αρετής.

2^ο ζητούμενο: τρόποι με τους οποίους η οικογένεια και το σχολείο μπορούν να καλλιεργήσουν την αγάπη και το ενδιαφέρον του για το βιβλίο:

• Ως θεμελιώδης φορέας κοινωνικοποίησης που επηρεάζει τη στάση του παιδιού απέναντι στο βιβλίο και τη γνώση, η οικογένεια μπορεί να αναπτύσσει το ενδιαφέρον και την αγάπη του νέου για τη γνώση και το βιβλίο μέσα από τα θετικά πρότυπα βιβλιοφιλίας των γονέων, τη γόνιμη καθημερινή συζήτηση για τα βιβλία και το περιεχόμενό τους κ.λπ. Εθίζει τα παιδιά από τη μικρή ηλικία στην απόλαυση της δημιουργικής ανάγνωσης και τη χαρά της μάθησης. Προσφέρει στα παιδιά ευκαιρίες και δυνατότητες για αγορά και μελέτη βιβλίων με επισκέψεις σε εκθέσεις βιβλίων, βιβλιοπωλεία και συμμετοχή σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες.

• Το σχολείο, ως οργανωμένος φορέας παροχής εκπαίδευσης, μπορεί να καλλιεργεί την αγάπη του μαθητή για την ανάγνωση, μέσα από τη δημιουργική διδασκαλία των μαθημάτων και την ένταξη σε αυτήν βιωματικών δράσεων. Ενθαρρύνει τους μαθητές να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τη διοργάνωση εκθέσεων βιβλίου και άλλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων με επίκεντρο το βιβλίο. Αναπτύσσει το ενδιαφέρον για το βιβλίο με τη λειτουργία μιας οργανωμένης σχολικής βιβλιοθήκης υπό την εποπτεία ενός υπεύθυνου εκπαιδευτικού. Προβλέπει στο πρόγραμμα σπουδών συγκεκριμένες ώρες επίσκεψης των μαθητών στη βιβλιοθήκη και συζήτησης για τα βιβλία.

Επίλογος: Ανακεφαλαιωτικός/Προτρεπτικός

ΘΕΜΑ 3^Ο

Γενικά, με τη χρήση του διαλόγου ο λόγος δίνεται στους ίδιους τους ήρωες, που αποκαλύπτουν σε ευθύ λόγο τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Παράλληλα, ο διάλογος προσδίδει θεατρικότητα, δραματικότητα και παραστατικότητα στην αφήγηση, προσφέροντας στο κείμενο τη ζωντάνια του προφορικού λόγου. Ειδικότερα:

1. Με τον διάλογο Γουλιέλμου και Βένσιου δραματοποιείται παραστατικά η σύγκρουση των δύο ηρώων για την τύχη του βιβλίου.
2. Με τον διάλογο Γουλιέλμου και αφηγητή σχολιάζεται από τα πρόσωπα η αντιφατική στάση του Βένσιου, ο οποίος από υπερασπιστής της ελευθερίας διάδοσης της γνώσης μετατρέπεται σε υπέρμαχο της απόκρυψής της.

ΘΕΜΑ 4^Ο

Ο ρόλος μιας βιβλιοθήκης είναι η συγκέντρωση και η προστασία των βιβλίων από ενδεχόμενη φθορά, απώλεια ή καταστροφή, ώστε αυτά -το περιεχόμενό τους δηλαδή- να είναι προσιτά στο κοινό που ενδιαφέρεται να τα μελετήσει. Η συγκεκριμένη βιβλιοθήκη του μοναστηριού της ιστορίας διασώζει τα βιβλία, ωστόσο «θάβει» το περιεχόμενό τους, κρατώντας τα μακριά από τα μάτια των ανθρώπων. Το συγκεκριμένο βιβλίο κρύβεται ως επτασφράγιστο μυστικό – ενδεχομένως επειδή το περιεχόμενό του θεωρείται από τον ηγούμενο «επικίνδυνο»-, με αποτέλεσμα να γίνεται ένα βιβλίο «βουβό». Το γεγονός αυτό είναι θλιβερό και εξοργιστικό, όχι μόνο για έναν λόγιο, όπως ο Γουλιέλμος, αλλά και για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο.

Στις μέρες μας η απαγόρευση ενός βιβλίου θεωρείται πράξη ασύμβατη με τις δημοκρατικές αρχές και γνώρισμα αυταρχικών κοινωνιών και καθεστώτων. Οι γνώσεις, οι απόψεις, οι καλλιτεχνικές δημιουργίες, οι νέες επιστημονικές θεωρίες πρέπει να διακινούνται ανεμπόδιστα. Η ελεύθερη διακίνηση των βιβλίων είναι σύμφυτη με την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, που αποτελεί πυλώνα της δημοκρατίας. Η τελευταία δεν έχει λόγο να φοβάται τη διαφορετική ή κάποτε «ακραία» άποψη και δέχεται ακόμη και βιβλία που ασκούν πολεμική στις αρχές της ως πολιτεύματος και προπαγανδίζουν την ανατροπή της. Και τούτο, γιατί η δημοκρατία στηρίζεται στο επιχείρημα, τον διάλογο και την πειθώ. Φυσικά, όταν ένα βιβλίο είναι προϊόν υποκλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας ή εμπεριέχει σχόλια προσβλητικά για άτομα ή κοινωνικές ομάδες ή παρωθεί σε πράξεις ρατσισμού και βίας σε βάρος ατόμων ή κοινωνικών ομάδων, τότε οι πολίτες μπορούν να προσφύγουν στον θεσμό της δικαιοσύνης, απαιτώντας την προστασία τους.

Αναζήτησε εύκολα το υλικό που ψάχνεις, πατώντας κλικ εδώ.