Ο Ρήγας Φεραίος θεωρείται από τους βασικούς εκπροσώπους του ελληνικού επαναστατικού διαφωτισμού.
Υπήρξε πρόδρομος της ελληνικής επανάστασης του 1821, ενώ είχε διοριστεί και έπαρχος της Κραϊόβας στη Βλαχία, από τον ηγεμόνα Νικόλαο Μαυρογένη.
Οι απόψεις του περί ανεξιθρησκείας, τον έφεραν σε σύγκρουση με την εκκλησία, η οποία τον χαρακτήρισε «εχθρό».
Όταν το πατριαρχείο, το 1797, ανακάλυψε το επαναστατικό σχέδιο του Φεραίου, καθώς και το έντυπο «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας», υπέγραψε την καταδίκη του.
Μέσω του εντύπου, καλούνταν προς ξεσηκωμό «όλοι, χριστιανοί και Τούρκοι χωρίς κανέναν διαχωρισμόν θρησκείας, που στενάζουν υπό τη δυσφορωτάτην τυραννία του Οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού».
Στη Βιέννη τυπώθηκαν 3.000 αντίτυπα, αλλά κυκλοφόρησαν ελάχιστα, αφού τα το μεγαλύτερο μέρος κατασχέθηκε στην Τεργέστη.
Ελληνικά: Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής υποβαστάζουν την Ελλάδα. Πίνακας του Θεόφιλου, 19ος αιώνας. Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Ο Ρήγας Φεραίος και οι σύντροφοί του συνελήφθησαν από την αυστριακή αστυνομία της Τεργέστης, το Δεκέμβριο του 1797. Ανακρίθηκαν και στάλθηκαν σιδηροδέσμιοι στις φυλακές της Βιέννης.
Ο Φεραίος, προβλέποντας τι επρόκειτο να του συμβεί, επιχείρησε να δώσει τέλος στη ζωή του, καρφώνοντας ένα μικρό μαχαίρι, που είχε κρύψει στα ρούχα του, στη κοιλιά του.
Ωστόσο, επειδή ήταν ευτραφής και το μήκος του μαχαιριδίου ήταν πολύ μικρό, το μόνο που κατάφερε ήταν να τραυματιστεί ελαφρά.
Τελικά παραδόθηκε στους Τούρκους με την προοπτική να μεταφερθεί μαζί με τα παλικάρια του στην Κωνσταντινούπολη.
Όταν όμως, οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν ότι ο ηγεμόνας του Βιδινιού Οσμάν Πασβάνογλου, προετοιμαζόταν να τους απελευθερώσει, έδωσαν εντολή να εκτελεστούν στο Βελιγράδι.
Οι σύντροφοι αποκεφαλίστηκαν και τα πτώματά τους ρίχτηκαν στον ποταμό Δούναβη. Όταν ήρθε η σειρά του Φεραίου, ο δεσμοφύλακας του έλυσε το ένα χέρι. Εκείνος βρήκε την ευκαιρία. Τον χτύπησε με τη γροθιά του τόσο δυνατά, που τον σκότωσε.
Τότε, οι στρατιώτες τον πυροβόλησαν. Λίγο πριν ξεψυχήσει ο Φεραίος φώναξε: «Έτσι πεθαίνουν οι γενναίοι. Εγώ έσπειρα, άλλοι έρχονται να θερίσουν».
Το πτώμα του έπεσε πάνω στο σώμα του Τούρκου που είχε σκοτώσει λίγο πριν, σχηματίζοντας σταυρό.
Οι Τούρκοι το θεώρησαν κακό οιωνό. Για να τον αποτρέψουν από το να βγει αληθινός, οργισμένοι έκοψαν το άψυχο σώμα του σε κομμάτια και στη συνέχεια τα πέταξαν στο Δούναβη.
Ο Ρήγας Φεραίος εκτελέστηκε στις 24 Ιουνίου του 1798.