Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Στον σημερινό κόσμο, τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που βίωσαν οι γονείς και οι παππούδες τους. Με την άνοδο της τεχνολογίας και των ψηφιακών μέσων, τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε έναν άνευ προηγουμένου όγκο πληροφοριών και ψυχαγωγίας στα χέρια τους. Ενώ αυτό έχει αναμφίβολα επιφέρει πολλά οφέλη, έχει επίσης οδηγήσει σε ανησυχίες ότι τα παιδιά γίνονται όλο και πιο επιρρεπή στην πλήξη.
Ένας παράγοντας που μπορεί να συμβάλλει στην πλήξη των παιδιών είναι η υπερδιέγερση που βιώνουν καθημερινά. Με τόσα πολλά ψηφιακά μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας διαθέσιμα, τα παιδιά βομβαρδίζονται συνεχώς με νέα και συναρπαστικά ερεθίσματα. Απόρροια αυτού, μπορεί να είναι η απευαισθητοποίηση σε αυτές τις εμπειρίες και η αποζήτηση ακόμη περισσότερων ερεθισμάτων για να την προσέλκυση του ενδιαφέροντός τους. Αυτό μπορεί να τα δυσκολέψει να ασχοληθούν με πιο παραδοσιακές δραστηριότητες που μπορεί να είναι λιγότερο άμεσα ικανοποιητικές, όπως το να διαβάσουν ένα βιβλίο ή να παίξουν ένα παιχνίδι χωρίς οθόνες.
Ένας άλλος παράγοντας είναι η κουλτούρα της άμεσης ικανοποίησης που έχει αναπτυχθεί στην κοινωνία μας. Με την άνοδο των υπηρεσιών κατά παραγγελία και της ταχύτατης τεχνολογίας, τα παιδιά έχουν συνηθίσει να παίρνουν αυτό που θέλουν όποτε το θέλουν. Αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολη την ενασχόλησή τους με δραστηριότητες που απαιτούν υπομονή ή προσπάθεια, καθώς μπορεί να χάσουν γρήγορα το ενδιαφέρον τους, αν δεν δουν άμεσα αποτελέσματα. Επιπλέον, η επικράτηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της διαδικτυακής επικοινωνίας έχει δημιουργήσει μια συνεχή ανάγκη για διέγερση και ανατροφοδότηση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα ανησυχίας και δυσαρέσκειας.
Αξίζει επίσης να εξεταστεί ο αντίκτυπος των αλλαγών στις μορφές ανατροφής των γονέων και στις δυναμικές της οικογένειας. Πολλά παιδιά σήμερα έχουν λιγότερο ελεύθερο χρόνο από ό,τι στο παρελθόν, καθώς οι γονείς μπορεί να αισθάνονται πίεση να τα εγγράψουν σε πολυάριθμες εξωσχολικές δραστηριότητες. Ενώ αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να είναι πολύτιμες, μπορεί επίσης να αφήνουν στα παιδιά ελάχιστο χρόνο για να εξερευνήσουν τα δικά τους ενδιαφέροντα ή να ασχοληθούν με το ευφάνταστο παιχνίδι. Επιπλέον, η αυξημένη χρήση των οθονών και των ψηφιακών μέσων από τους γονείς μπορεί να διαμορφώνει συμπεριφορές που συμβάλλουν στην πλήξη των παιδιών και στην έλλειψη ενασχόλησης με τον κόσμο γύρω τους.
Τι μπορεί λοιπόν να γίνει για να ανακουφιστούν τα παιδιά από την πλήξη; Μια πιθανή λύση είναι να ενθαρρύνουμε περισσότερο το ελεύθερο παιχνίδι και την εξερεύνηση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον περιορισμό του χρόνου στην οθόνη και την παροχή ευκαιριών στα παιδιά να ασχοληθούν με το φανταστικό παιχνίδι ή με υπαίθριες δραστηριότητες. Επιπλέον, μπορεί να είναι χρήσιμο να ενθαρρύνετε τα παιδιά να εξασκούν την υπομονή και την επιμονή. Αυτό μπορείτε να το πετύχετε παίζοντας διάφορα παιχνίδια, όπως παζλ ή jenga, αλλά και θέτοντας στόχους βραχυπρόθεσμούς ή και μακροπρόθεσμους. Μάλιστα, είναι σημαντικό να επιβραβεύετε τα παιδιά και για τις προσπάθειές τους και όχι μόνο για τα επιτεύγματά τους. Τέλος, είναι χρήσιμο οι γονείς να διαμορφώνουν συμπεριφορές που προωθούν την ενασχόληση με τον κόσμο γύρω τους, όπως το διάβασμα, η ενασχόληση με δημιουργικά χόμπι ή η παραμονή στην ύπαιθρο.
Συμπερασματικά, τα παιδιά σήμερα φαίνεται ότι βαριούνται πιο εύκολα από ό,τι στο παρελθόν και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο. Αναγνωρίζοντας αυτούς τους παράγοντες και προσπαθώντας να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τη δέσμευση και την εξερεύνηση, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν μια δια βίου αγάπη για τη μάθηση και τη δημιουργικότητα.
* Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος - M.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός.