«Τα φαντάσματα» της Μαρίας Ιορδανίδου
Στοιχεία του κειμένου | Στοιχεία του κειμένου | Στοιχεία του κειμένου |
1) Υπόθεση του κειμένου: Κάποιο καλοκαίρι η Νέλλη, ο Γιάννης και η αφηγήτρια στο πλαίσιο μιας εκδρομής τους στο Άργος, βρέθηκαν σ’ ένα νεκροταφείο, όπου η αφηγήτρια νόμισε ότι άκουσε μια ανάσα, χωρίς όμως να υπάρχει κάποιος άνθρωπος κοντά. Δεν μίλησε στην παρέα της γι’ αυτό, αν και φοβήθηκε πολύ. Αρκετά χρόνια αργότερα η Νέλλη και η αφηγήτρια στην Ύδρα, με αφορμή μια κουβέντα για τις κουκουβάγιες της περιοχής, κατάλαβε την προέλευση της ανάσας στο νεκροταφείο. Ωστόσο η αφηγήτρια συνέχιζε να πιστεύει στις υπερφυσικές δυνάμεις και στις προλήψεις. Έτσι αιτιολογεί την απόφασή της ν’ ανοίξει νηπιαγωγείο στην αυλή της, για να εξαλείψει επτά χρόνια γρουσουζιάς από το σπάσιμο ενός καθρέφτη. 2) Ενότητες του κειμένου: α) Ενότ. 1η (Όταν σπάσεις…κάνω χάζι»): Η καλοτυχία από το νηπιαγωγείο της αυλής β) Ενότ. 2η (Θυμάμαι…αυτό για ύπνο;»): Φόβος για ύπαρξη φαντάσματος στο νεκροταφείο γ) («Τα χρόνια…απογοητεύτηκα»): Η απομυθοποίηση και η απογοήτευση 3) Πρόσωπα του κειμένου: Είναι η αφηγήτρια, η Νέλλη, η κυρία Μαρίκα. Αναφέρονται τα παιδιά του νηπιαγωγείου και οι μαμάδες τους, η Αννούλα και ο Γιάννης. | 4) Τίτλος: Φανερώνει την πίστη της αφηγήτριας στα φαντάσματα, στην προσπάθειά της να ερμηνεύσει την αναπνοή που άκουσε στο νεκροταφείο. 5) Λογοτεχνικό είδος: Το απόσπασμα είναι αυτοτελές επεισόδιο από το μυθιστόρημα «Η αυλή μας». 6) Ποιοι μιλούν στην αφήγηση: α) Η κύρια φωνή είναι της αφηγήτριας β) Η φωνή της Νέλλης γ) Η φωνή της κυρίας Μαρίκας. 7) Χρόνος: Υπάρχουν τρία επίπεδα χρόνου. Το πρώτο είναι το παρόν με αναφορά στο πρόσφατο παρελθόν («Κοντεύει χρόνος»). Το δεύτερο βρίσκεται στο μακρινό παρελθόν (εκδρομή στην Ύδρα). Το τρίτο μεταφέρεται μερικά χρόνια αργότερα, στην εποχή που ζευγαρώνουν οι κουκουβάγιες. 8) Τόπος: Αρχικά ο τόπος είναι η αυλή και το νηπιαγωγείο που λειτουργεί στο εσωτερικό της. Μετά είναι το Άργος και το νεκροταφείο. Στο τέλος είναι ο Βλυχός της Ύδρας και πιο ειδικά το σπίτι μιας γειτόνισσας. 9) Τεχνικές αφήγησης: α) Αφήγηση: Υπάρχει στο σύνολο σχεδόν του κειμένου. Στην πρώτη ενότητα υπάρχουν στην αφήγηση στοιχεία | 9) Τεχνικές αφήγησης (συνέχεια): θεατρικότητας που αισθητοποιούνται με το β΄ και το α΄πρόσωπο. Φαίνεται πως η αφήγηση απευθύνεται σε κάποιον αποδέκτη. β) Περιγραφή: Υπάρχει στα σημεία της νυχτερινής βόλτας στο νεκροταφείο και στην περιγραφή του σπιτιού στο Βλυχό. γ) Διάλογος: Υπάρχει στη συνομιλία των γυναικών. (Ευθύς πλάγιος λόγος: Στο σημείο όπου αποκαλύπτει η Νέλλη ότι και η ίδια είχε ακούσει την αναπνοή («Ντράπηκε, μου είπε…την ιδέα της»). δ) Μονόλογος: Στα σημεία όπου η αφηγήτρια διατυπώνει ανοιχτά τις σκέψεις της («Θυμάμαι…εκείνο το κακό») («Το μυστήριο λύθηκε, εγώ όμως απογοητεύτηκα). ε) Εσωτερικός μονόλογος: Υπάρχει στα σημεία όπου οι σκέψεις της αφηγήτριας δεν εξωτερικεύονται («Τι διάολο, μήπως έκανα λάθος», «Ακούσανε κι αυτά δεν ακούσανε;», «Τι μπορούσε να ανασαίνει…για ύπνο»). 10) Γλώσσα: Είναι απλή, καθημερινή με λαϊκά στοιχεία (στοιχειά, τι διάολο, κάνω χάζι, σκατζοχοίρια). 11) Ύφος: Είναι απλό, λιτό, ζωντανό, παραστατικό. Υπάρχει χιούμορ και λεπτή ειρωνεία. |
Στοιχεία του κειμένου |
12) Εκφραστικά μέσα: α) Εικόνες: Οπτικές, ηχητικές, οσφρητικές. Ηχητικές: Τα κλάματα των παιδιών που αντικαταστάθηκαν από τις φωνές τους. Οι φωνές των γρύλων και των σκύλων. Η αναπνοή. Τα γέλια της Νέλλης κ.ά. Οσφρητική: Οι μυρωδιές της φύσης. β) Επαναφορά: Όταν δυο ή περισσότερες προτάσεις αρχίζουν με την ίδια λέξη («Σταμάτησαν οι γρύλοι σταμάτησαν και τα σκυλιά»). γ) Αναδίπλωση: Όταν η τελευταία λέξη ή φράση της πρότασης επαναλαμβάνεται στην αρχή της επόμενης («Δεν είπα κουβέντα. Κουβέντα δεν είπαν ούτε τα παιδιά»). δ) Αποσιώπηση: Όταν ο λόγος σταματά επειδή ο ομιλητής δε θέλει να συνεχίσει και μπαίνουν αποσιωπητικά («Εισπνοή…εκπνοή…», «Κουκουβάγιες… στο νεκροταφείο»). |
Πηγή: Πυλαρινός, Θ., Χατζηδημητρίου, Σ. & Βαρελάς, Λ. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄Γυμνασίου. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
.png)