Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει μια άνοδο του λαϊκισμού και του μεσσιανισμού σε όλο τον κόσμο. Οι πολιτικοί έδωσαν μεγάλες υποσχέσεις κατά τη διάρκεια των προεκλογικών τους εκστρατειών, μόνο και μόνο για να αποτύχουν να υλοποιήσουν αυτές τις υποσχέσεις μόλις βρεθούν στην εξουσία. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στους πολιτικούς και σε μια αίσθηση απογοήτευσης μεταξύ του εκλογικού σώματος. Τι θα γινόταν όμως αν υπήρχε ένας τρόπος να λογοδοτήσουν οι πολιτικοί για τις πράξεις τους; Τι θα γινόταν αν υπήρχε μια διάταξη στο σύνταγμα της χώρας που θα υποχρέωνε το κυβερνών κόμμα να εφαρμόζει τουλάχιστον το 80% των όσων αναγράφονται στο κυβερνητικό του πρόγραμμα; Τι θα γινόταν αν το κυβερνών κόμμα αποδεικνυόταν ότι εξαπάτησε τον λαό και δεν είχε δικαίωμα να κατέβει στις επόμενες εκλογές, είτε ως σύνολο είτε μεμονωμένα, τα πρόσωπα που το απάρτιζαν;
Κατ' αρχάς, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί μια τέτοια διάταξη είναι απαραίτητη. Πολλοί πολιτικοί δίνουν μεγάλες υποσχέσεις κατά τη διάρκεια των προεκλογικών τους εκστρατειών, αλλά μόλις βρεθούν στην εξουσία, αποτυγχάνουν να τηρήσουν αυτές τις υποσχέσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε ένα αίσθημα απογοήτευσης του εκλογικού σώματος, σε μια αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στους πολιτικούς και σε μια απαξίωση της ίδιας της δημοκρατίας. Μια διάταξη που υποχρεώνει το κυβερνών κόμμα να εφαρμόζει τουλάχιστον το 80% των όσων αναγράφονται στο κυβερνητικό του πρόγραμμα θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.
Ένα από τα οφέλη αυτής της διάταξης είναι ότι θα ανάγκαζε τους πολιτικούς να είναι πιο ειλικρινείς σχετικά με το τι μπορούν ρεαλιστικά να επιτύχουν. Αντί να δίνουν μεγαλόστομες υποσχέσεις που δεν έχουν καμία πρόθεση να τηρήσουν, θα αναγκάζονταν να επικεντρωθούν σε ό,τι είναι εφικτό εντός της θητείας τους. Αυτό θα βοηθούσε στον τερματισμό του λαϊκισμού και θα εξασφάλιζε ότι οι πολιτικοί θα λογοδοτούσαν για τις πράξεις τους.
Ένα άλλο πλεονέκτημα αυτής της διάταξης είναι ότι θα καθιστούσε τα κόμματα και τους πολίτες πολύ πιο υπεύθυνους. Τα πολιτικά κόμματα θα έπρεπε να ήταν πιο προσεκτικά όσον αφορά τις υποσχέσεις που δίνουν κατά τη διάρκεια των προεκλογικών εκστρατειών τους, καθώς η μη τήρηση των υποσχέσεων αυτών θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να χάσουν το δικαίωμα να κατέβουν στις επόμενες εκλογές. Αυτό θα ενθάρρυνε τα κόμματα να είναι πιο υπεύθυνα στις πολιτικές τους και να επικεντρώνονται σε μακροπρόθεσμους στόχους και όχι σε βραχυπρόθεσμα κέρδη.
Ομοίως, οι πολίτες θα γίνονταν επίσης πιο υπεύθυνοι και ενεργοί, καθώς θα ήταν πιο πιθανό να θέσουν τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους προ των ευθυνών τους. Με μια διάταξη που υποχρεώνει το κυβερνών κόμμα να εφαρμόζει τουλάχιστον το 80% των όσων αναγράφονται στο κυβερνητικό τους πρόγραμμα, οι πολίτες θα είχαν ένα σαφές σημείο αναφοράς, με το οποίο θα μπορούσαν να μετρήσουν τις επιδόσεις των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους. Αυτό θα ενθάρρυνε τους πολίτες να συμμετέχουν περισσότερο στην πολιτική διαδικασία, να ψηφίζουν μελετώντας τα προγράμματα των κομμάτων και να θεωρούν τους εκπροσώπους τους υπόλογους για τις πράξεις τους. Ακόμα, θα σταματούσαν να περιμένουν τον "Μεσσία", που θα έρθει να τους σώσει, και θα έπαιρναν την κατάσταση με ρεαλισμό στα χέρια τους.
Εν κατακλείδι, μια διάταξη στο σύνταγμα της χώρας που θα υποχρεώνει το κυβερνών κόμμα να εφαρμόζει τουλάχιστον το 80% των όσων αναγράφονται στο κυβερνητικό του πρόγραμμα θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό του λαϊκισμού και του μεσιανισμού και θα καθιστούσε τα κόμματα και τους πολίτες πολύ πιο υπεύθυνους. Αναγκάζοντας τους πολιτικούς να είναι πιο ειλικρινείς σχετικά με το τι μπορούν ρεαλιστικά να επιτύχουν και καθιστώντας τους υπόλογους για τις πράξεις τους, η διάταξη αυτή θα βοηθούσε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην πολιτική διαδικασία και θα εξασφάλιζε ότι οι πολιτικοί εργάζονται προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον των ψηφοφόρων τους.