ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ ἔνθεν ὁρμηθεὶς ἐπέρασεν τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος. Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς νίκης
τῆς κατ’ Ἰνδῶν ἐπώνυμον ὠνόμασε, τὴν δὲ
Βουκεφάλαν ἐς τοῦ ἵππου τοῦ Βουκεφάλα
τὴν μνήμην, ὃς ἀπέθανεν αὐτοῦ ὑπὸ καύματός τε καὶ ἡλικίας καματηρὸς γενόμενος, πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμών τε καὶ συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ, ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου, ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας ἀπηξίου ἀμβάτας, καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος. Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοὸς κεφαλὴ ἐγκεχαραγμένη, ἐφ’
ὅτῳ καὶ τὸ ὄνομα τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν· οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, μέλας ὢν αὐτός, ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα εἰκασμένον. Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρᾳ ἀφανὴς ἐγένετο Ἀλεξάνδρῳ, καὶ Ἀλέξανδρος προεκήρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους, εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον. Τοσήδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν.
Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 5.19.4-6 (διασκευή)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Για ποιο λόγο κατηγόρησε ο Μ. Αλέξανδρος τους Ουξίους και τι φανερώνει αυτό το περιστατικό για το
χαρακτήρα του και τη σχέση του με το άλογό του;
(μονάδες: 5)
Β1. Να σχηματίσετε δύο σύνθετες λέξεις στη νέα
ελληνική από τη λέξη πόλις.
Στη μία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί ως α΄ συνθετικό και στην άλλη ως β΄ συνθετικό. Στη συνέχεια να σχηματίσετε
από μία πρόταση με την καθεμία λέξη.
(μονάδες: 4)
Β2. Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα της αρχαίας ελληνικής που δίνονται στην Α΄ στήλη
με τις λέξεις της νέας ελληνικής στη Β΄ στήλη, με τις οποίες παρουσιάζουν ετυμολογική συγγένεια.
Στήλη Α΄ |
Στήλη Β΄ |
1. λέγουσι |
Α. άμαξα |
2. ἐγένετο |
Β. διάλογος |
3. ἀποκτενεῖν |
Γ. απόγονος |
4. ἀπάξουσι |
Δ. αυτοκτονία |
(μονάδες: 2)
Γ1. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με
τα ουσιαστικά στις πτώσεις που ζητούνται:
Ουσιαστικό |
Ενικός αριθμός |
Πληθυντικός αριθμός |
πόλεις |
Δοτ. |
Δοτ. |
τῆς νίκης |
Δοτ. |
Γεν. |
τοῦ
ἵππου |
Κλητ. |
Γεν. |
σημεῖον |
Γεν. |
Ονομ. |
τὸ ὄνομα |
Δοτ. |
Αιτ. |
τὴν χώραν |
Γεν. |
Γεν. |
(μονάδες: 3)
|
Γ2. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με τα ρήματα
στους
υπόλοιπους χρόνους στο πρόσωπο που βρίσκονται.
(μονάδες: 2)
Γ3. ὠνόμασε: να γράψετε τα απαρέμφατα του ρήματος σε
όλους τους χρόνους της ενεργητικής φωνής.
(μονάδες: 1)
Δ. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως προς τους όρους τους και στη συνέχεια να βρείτε τα υποκείμενα, τα αντικείμενα ή τα κατηγορούμενα που υπάρχουν σε αυτές.
α) ῾Ο φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις καὶ κινδύνοις οὐ λείπει.
β) Τὸ ἔθνος εὐγενὲς καὶ φιλοπόλεμον ἦν.
(μονάδες: 3)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ ἔνθεν ὁρμηθεὶς ἐπέρασεν τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος. Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς νίκης
τῆς κατ’ Ἰνδῶν ἐπώνυμον ὠνόμασε, τὴν δὲ Βουκεφάλαν ἐς τοῦ ἵππου τοῦ Βουκεφάλα τὴν μνήμην, ὃς
ἀπέθανεν αὐτοῦ ὑπὸ καύματός τε καὶ ἡλικίας καματηρὸς γενόμενος, πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμών τε καὶ συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ, ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου, ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας ἀπηξίου ἀμβάτας, καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος. Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοὸς κεφαλὴ ἐγκεχαραγμένη, ἐφ’ ὅτῳ καὶ τὸ ὄνομα
τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν· οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, μέλας ὢν αὐτός, ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα εἰκασμένο ν. Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρᾳ ἀφανὴς ἐγένετο Ἀλεξάνδρῳ, καὶ Ἀλέξανδρος
προεκή ρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους, εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον. Τοσήδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν.
Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 5.19.4-6 (διασκευή)
Α. Για ποιο λόγο κατηγόρησε ο Μ.
Αλέξανδρος τους Ουξίους και τι
φανερώνει αυτό το περιστατικό για το
χαρακτήρα του και τη σχέση του με το άλογό του;
(μονάδες: 5)
Απάντηση
Ο Μ. Αλέξανδρος όταν βρέθηκε στη χώρα των
Ουξίων, την οποία υπέταξε το
331π.Χ., έχασε το άλογό του. Δε
δίστασε τότε να απειλήσει δημόσια
τους Ουξίους, ότι δηλαδή θα τους
εκτελούσε όλους αν δε του επέστρεφαν τον πολυαγαπημένο του Βουκεφάλα. Από τη μία πλευρά αυτή η ενέργεια δηλώνει πως
ο δεινός αυτός κατακτητής δεν είχε ηθικούς φραγμούς, ήταν εγωιστής, σκληρός και απόλυτος, αφού θα τολμούσε να φτάσει σε ακρότητες
για ό,τι του ανήκε. Από την άλλη, το γεγονός αυτό καταδεικνύει την υπέρμετρη αγάπη του Αλέξανδρου για το άλογο του
και το αξιοθαύμαστο δέσιμό τους
που μάλιστα έμεινε στην ιστορία.
Β1. Να σχηματίσετε δύο σύνθετες λέξεις στη νέα
ελληνική από τη λέξη πόλις.
Στη μία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί ως α΄ συνθετικό και στην άλλη ως β΄ συνθετικό. Στη συνέχεια να σχηματίσετε
από μία πρόταση με την καθεμία λέξη.
(μονάδες: 4)
ακρόπολη, πολιούχος
Στην ακρόπολη των Αθηνών δεσπόζει
το μνημείο του Παρθενώνα.
Ο πολιούχος άγιος της Θεσσαλονίκης είναι ο άγιος Δημήτριος.
Β2. Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα της αρχαίας ελληνικής που δίνονται στην Α΄ στήλη
με τις λέξεις της νέας ελληνικής στη Β΄ στήλη, με τις οποίες παρουσιάζουν ετυμολογική συγγένεια.
Στήλη Α΄ |
Στήλη Β΄ |
1. λέγουσι |
Β. διάλογος |
2. ἐγένετο |
Γ. απόγονος |
3. ἀποκτενεῖν |
Δ. αυτοκτονία |
4. ἀπάξουσι |
Α. άμαξα |
(μονάδες: 2)
Γ1. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με
τα ουσιαστικά στις πτώσεις που ζητούνται:
Ουσιαστικό |
Ενικός αριθμός |
Πληθυντικός αριθμός |
πόλεις |
Δοτ. πόλει |
Δοτ. πόλεσι(ν) |
τῆς νίκης |
Δοτ. νίκῃ |
Γεν. νικῶν |
τοῦ
ἵππου |
Κλητ. ἵππε |
Γεν. ἵππων |
σημεῖον |
Γεν. σημείου |
Ονομ. σημεῖα |
τὸ ὄνομα |
Δοτ. ὀνόματι |
Αιτ. ὀνόματα |
τὴν χώραν |
Γεν. χώρας |
Γεν. χωρῶν |
(μονάδες: 3)
Γ2. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με τα ρήματα στους υπόλοιπους χρόνους στο πρόσωπο που βρίσκονται.
|
(μονάδες: 2)
Γ3. ὠνόμασε: να γράψετε τα απαρέμφατα του ρήματος σε όλους τους χρόνους της ενεργητικής φωνής.
(μονάδες: 1)
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
ΕΝΕΣΤ. ὀνομάζειν ΜΕΛΛ. ὀνομάσειν ΑΟΡ.
ὀνομάσαι ΠΑΡΑΚ
ὠνομακ.έναι
Δ. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω
προτάσεις ως προς τους όρους τους και στη συνέχεια να βρείτε τα υποκείμενα, τα αντικείμενα ή τα κατηγορούμενα που υπάρχουν σε αυτές.
α) ῾Ο φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις καὶ κινδύνοις οὐ λείπει.
Επαυξημένη πρόταση
῾Ο φίλος: υποκείμενο του ρήματος οὐ λείπει τὸν φίλον: αντικείμενο του ρήματος οὐ λείπει
β) Τὸ ἔθνος εὐγενὲς καὶ φιλοπόλεμον ἦν.
Σύνθετη πρόταση
Τὸ ἔθνος: υποκείμενο του ρήματος ἦν
εὐγενές, φιλοπόλεμον: κατηγορούμενα στο υποκείμενο ἔθνος, μέσω του συνδετικού ρήματος ἦν (συνδέονται παρατακτικά με το
σύνδεσμο καὶ).
(μονάδες: 3)