Ιστορία Α' Γυμνασίου - Διαγώνισμα προσομοίωσης των τελικών εξετάσεων με απαντήσεις

 

ΟΜΑΔΑ Α΄

Από την ομάδα Α’ επιλέγετε τρία (3) θέματα από τα πέντε (5). Κάθε θέμα βαθμολογείται με 4 μονάδες.

1.      Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της στήλης Α με τα δεδομένα της στήλης Β.

α. Είλωτες

β. Σεισάχθεια

γ. Βουλή των Πεντακοσίων

δ. Μέγας Αλέξανδρος

ε. Άναξ

i.   βασιλιάς Μυκηναίων

ii.  δούλοι

iii.   Σόλωνας

iv.   συγκεντρωτικό πολίτευμα

v.  Κλεισθένης

2.       Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ). Α. Ο Ερρίκος Σλήμαν αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική Β΄.

Β. Οι μόνοι πολεμιστές που «έπεσαν» στις Θερμοπύλες ήταν οι 300 Σπαρτιάτες.

Γ. Ο ελληνικός τρόπος ζωή διαδόθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο στην Ασία και την Αίγυπτο.

Δ. Το 429 π.Χ. ο Περικλής χάνει τη ζωή του από τη μολυσματική ασθένεια που έπληξε την Αθήνα.

Ε. Η Σπάρτη είχε δύο βασιλείς, χωρίς μεγάλη εξουσία.

3.      Ποια ήταν τα αίτια που πυροδότησαν τον Πελοποννησιακό πόλεμο;

4.      Ποιες καινοτομίες έφερε ο Κλεισθένης στο αθηναϊκό πολίτευμα και τι αποτελέσματα είχαν αυτές;

5.      Ποια ήταν η ιεραρχία της Μυκηναϊκής κοινωνίας;

 

ΟΜΑΔΑ Β΄

Από την ομάδα αυτή να επιλέξετε δύο (2) θέματα από τα τέσσερα (4). Κάθε θέμα βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες.

1.       Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις αλλά και τις πληροφορίες που αντλείτε από την παρακάτω πηγή, να αναφέρετε ποιος ήταν ο στόχος των μεικτών γάμων που εφάρμοσε ο Αλέξανδρος.

Η ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΙΑ

[…] Με μεγάλη μου χαρά έγινα θεατής εκείνης της γαμήλιας τελετής, όταν παρέλαβε σε μια χρυσοσκέπαστη σκηνή εκατό περσίδες νύφες και εκατό γαμβρούς Μακεδόνες και Έλληνες, και ο ίδιος στεφανωμένος έψαλε πρώτος τον υμέναιο*, σα να έψαλλε τον ύμνο της αληθινής φιλίας στην ένωση των μεγαλύτερων και ισχυρότερων γενών, όντας εκείνος γαμβρός μιας νύφης και προξενητής όλων των υπολοίπων και συνάμα πατέρας και προστάτης τους, συνδέοντάς τους με τα δεσμά του γάμου.

Πλούταρχος, Ηθικά, 329 D.E. (Μετ. Φιλολογική ομάδα εκδόσεων «Κάκτος») (σχολικό βιβλίο Ιστορίας Α΄)

*υμέναιος: γαμήλιο αρχαιοελληνικό τραγούδι

 

2.      Να αναφέρετε σε ποιους τομείς στηρίχθηκε η μυκηναϊκή οικονομία, λαμβάνοντας υπόψη σας παράλληλα και το ακόλουθο παράθεμα.

Η οργάνωση της αγροτικής παραγωγής

Η αγροτική παραγωγή είναι διαρθρωμένη κατά το κλασικό πρότυπο, δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι), λάδι ελιάς για διατροφή, αλλά και σουσαμόλαδο και λιναρόλαδο για την παρασκευή αρωματικών ουσιών και αμπέλια που παράγουν τρια τυποποιημένα είδη κρασιού. […] Η κτηνοτροφία είναι ιδιαίτερα σημαντική πλουτοπαραγωγική πηγή, λιγότερο φαίνεται για το κρέας […] και πιο πολύ για το δέρμα και το μαλλί στην περίπτωση των προβάτων.

Claude Mosse-Annie Schnapp-Gourbeillon, Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (2.000 π.Χ.-31 π.Χ.), Παπαδήμα 2011, σ. 94

 

3.      Λαμβάνοντας υπόψη την ακόλουθη πηγή, να καταγράψετε ποιοι αποκρυπτογράφησαν τη γραμμική γραφή Β΄ καθώς και τι στοιχεία είναι γνωστά γι΄ αυτή.

Οι πινακίδες δεν περιλαμβάνουν φιλολογικά κείμενα αλλά καταλόγους ονομάτων (ανθρωπωνύμια,

τοπονύμια κ.λπ.) και πραγμάτων […]. Η γραμμική γραφή Β΄ είναι συλλαβογραφική γραφή με όλες τις ατέλειες του συστήματος αυτού. Κάθε γράμμα (γράφημα) αντιστοιχεί σε μια συλλαβή. Περιλαμβάνει περίπου 90 συλλαβογράμματα και 260 ιδεογράμματα, τα οποία και διευκόλυναν την ανάγνωση της

γραφής.

Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Συνοπτική ιστορία της ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 2002, σ. 84

4.      Λαμβάνοντας υπόψη την παρακάτω πηγή, να αναφερθείτε στα μέτρα που έλαβε ο Σόλωνας για να επιλυθούν τα προβλήματα της Αθήνας.

Ο ίδιος (ενν. ο Σόλωνας) καυχιέται ότι απάλλαξε τα κτήματα από τα ορόσημα που ανέγραφαν τις

δουλείες της γης, ότι απάλλαξε από τις ίδιες δουλείες όσους κατοίκους της Αττικής ζούσαν κάτω από ένα καθεστώς εξάρτησης, και έφερε πίσω όσους είχαν οδηγηθεί στην εξορία εξαιτίας της εξαθλίωσης, ή είχαν πουληθεί σαν δούλοι. Όμως δηλώνει επίσης ότι αντιτάχθηκε σ’ όσους ζητούσαν έναν ισομερή αναδασμό της γης και ότι για να διατηρήσει την ισορροπία ανάμεσα στο δήμο και τους ισχυρούς και για να δώσει

ένα τέλος στη στάση, φρόντισε να συντάξει νόμους που θα ήταν ίδιοι για όλους […].

Claude Mosse-Annie Schnapp-Gourbeillon, Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (2.000 π.Χ.-31 π.Χ.), Παπαδήμα

2011, σ. 217

 

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α' ΟΜΑΔΑ

1. α-ii, β-iii, γ.-v, δ.-iv, ε.-i

2. Α- Λ, Β.-Λ, Γ.-Σ, Δ.-Σ, Ε.-Σ 

3.      Τα βασικά αίτια του πολέμου είναι δύο. Αρχικά, η Αθήνα, ύστερα από την ολοκληρωτική της κυριαρχία στο Αιγαίο, στρέφεται προς τη Δύση, το Ιόνιο και την Αδριατική. Αυτό τη φέρνει σε σύγκρουση με την Κόρινθο, κύρια σύμμαχο της Σπάρτης, η οποία θεωρούσε ως χώρο επιρροής της τις δυτικές θάλασσες και βλέπει τώρα τα οικονομικά της συμφέροντα να απειλούνται. Ύστερα, η πολιτειακή διαφορά της Αθήνας με τη Σπάρτη, η οποία συνεπάγεται και μια μεγάλη διαφορά στην ανάπτυξη των νοοτροπιών, είναι η βαθύτερη και ουσιαστικότερη αιτία του χάσματος ανάμεσα στις δύο πόλεις. Η κλειστή και αριστοκρατική Σπάρτη ατιμετώπιζε καχύποπτα την τόσο μεγάλη δύναμη

της ανοικτής και δημοκρατικής Αθήνας. Με την Αθήνα και τη Σπάρτη βρίσκονται αντιμέτωπες δύο αντίπαλες και αντίθετες κοσμοθεωρίες.

4.      Ο Κλεισθένης εισηγήθηκε νέα μέτρα με στόχο να θεμελιωθεί το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αθήνα.

Ένα πρώτο μέτρο ήταν η δημιουργία δέκα φυλών, των οποίων τα μέλη προέρχονταν από

διαφορετικές περιοχές της Αττικής. Έτσι η συγγένεια και η καταγωγή σταμάτησαν να παίζουν ρόλο στα πολιτικά της Αθήνας. Ένα άλλο μέτρο ήταν η αύξηση της βουλής κατά 100 μέλη (Βουλή των Πεντακοσίων). Ύστερα, με στόχο να μειωθεί η δύναμη που είχε στα χέρια του ο πολέμαρχος

στρατηγός, ο Κλεισθένης αύξησε τον αριθμό των στρατηγών σε δέκα. Τέλος, κυρίαρχο σώμα έγινε πλέον η Εκκλησία του Δήμου, στην οποία λαμβάνονταν οι πιο σοβαρές αποφάσεις. Με τα παραπάνω μέτρα, ο Κλεισθένης κατάφερε να κάνει προσιτά στους πολίτες όλα τα αξιώματα και εξασφάλισε τη λαϊκή συνοχή, θεμελιώθηκε ο δημοκρατικό πολίτευμα και πυροδοτήθηκε το ενδιαφέρον του πολίτη για τα κοινά και επέφεραν σημαντική αλλαγή στον τρόπο ζωής της πόλης.

5.      Αυστηρά ιεραρχημένη η μυκηναϊκή κοινωνία θυμίζει μια πυραμίδα, στην κορυφή της οποίας

βρίσκεται ο άναξ. Αυτός, μαζί με την οικογένειά του, κατοικούσε στο ανάκτορο, το κέντρο εξουσίας της κάθε επικράτειας. Ακολουθούσαν στην ιεραρχία οι διάφοροι αυλικοί και το ιερατείο. Οι κάτοικοι της κάθε περιοχής αποτελούσαν τους δήμους. Οι δήμοι ήταν πολυάριθμοι, οργανωμένοι σε χωριά,

γύρω από το διοικητικό κέντρο, το ανάκτορο. Στην κατώτερη κοινωνική βαθμίδα βρίσκονται οι δούλοι.

Β' ΟΜΑΔΑ

1.      Ο Αλέξανδρος ποτέ δεν στόχευσε στο να μετατρέψει τους ασιατικούς λαούς του κράτους του σε Έλληνες. Στόχος του ήταν να μετατρέψει όλη την αυτοκρατορία σε ένα αρμονικό σύνολο. Για το λόγο αυτό εμπνεύστηκε το σχέδιο των μεικτών γάμων, με πρώτο τον ίδιο να δίνει το παράδειγμα μέσα από το δικό του γάμο με την κόρη ενός ευγενή από τη Βακτριανή, τη Ρωξάνη. Μάλιστα, μέσα σε μια ημέρα, όταν ο στρατός γύριζε από την Ινδία, οι περισσότεροι στρατηγοί του και 10.000 στρατιώτες παντρεύτηκαν Περσίδες σε μια λαμπρή τελετή. Η πηγή μαρτυρά μια τέτοια σκηνή, όταν ο ίδιος έψαλε τον υμέναιο, δηλαδή το αρχαιοελληνικό τραγούδι του γάμου, σε μια τελετή όπου παντρεύτηκαν εκατό νύφες από τη Περσία με εκατό Έλληνες και Μακεδόνες γαμπρούς σε μια στολισμένη σκηνή.

 

2.      Την βάση της οικονομίας των Μυκηναίων αποτελούσαν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Παράλληλα, από πολύ νωρίς αναπτύχθηκαν διάφοροι βιοτεχνικοί κλάδοι, όπως η ελεφαντουργία, η λιθοτεχνία, η μεταλλουργία. Όμως, μεγάλη ανάπτυξη γνώρισαν το εμπόριο και η ναυτιλία, κάτι που μαρτυρείται και από την εξάπλωση του ελληνικού μυκηναϊκού στοιχείου στη Μεσόγειο θάλασσα, μετά και την κατάληψη της Κνωσού τον 15^ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την πηγή, ιδιαίτερα για την αγροτική παραγωγή βλέπουμε πως αυτή αφορούσε δημητριακά, όπως το σιτάρι και το κριθάρι, λάδι ελιάς προς κατανάλωση, αλλά και σουσαμόλαδο και λιναρόλαδο για την παρασκευή αρωματικών ουσιών. Επίσης, αναφέρονται αμπέλια, από τα οποία φαίνεται να παράγονται τρια διαφορετικά είδη κρασιού. Τέλος, σε ότι αφορά την κτηνοτροφία, ήταν σημαντική πηγή εσόδων, όχι όμως για την κατανάλωση του κρέατος αλλά για την αξιοποίηση του δέρματος των ζώων και του μαλλιού των προβάτων.

 

3.      Μέσα από πινακίδες που βρέθηκαν στην Κνωσό, το 1952 οι Βρετανοί Μάικλ Βέντρις και Τζον Τσάντγουικ αποκρυπτογράφησαν τη γραφή των πινακίδων, τη Γραμμική Β. Τότε διαπιστώθηκε ότι η γλώσσα των πινακίδων ήταν ελληνική. Συγκεκριμένα, η γραφή των πινακίδων είναι συλλαβική, δηλαδή κάθε σύμβολο αποδίδει μια συλλαβή. Η πηγή τρια επιβεβαιώνει τα παραπάνω, πληροφορώντας μας επίσης πως η γραμμική Β΄ περιλαμβάνει περίπου 90 συλλαβογράμματα και 260 ιδεογράμματα, τα οποία και διευκόλυναν την ανάγνωση της γραφής. Τέλος, η προέλευση της Γραμμικής γραφής Β αποτέλεσε αντικείμενο πολλών συζητήσεων, καθώς διαμορφώνονται δύο αντίθετες απόψεις: είτε η Γραμμική Β γεννήθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα και μεταφέρθηκε στην Κρήτη, είτε προήλθε από τη Γραμμική Α στην Κρήτη και αργότερα πέρασε στην Ελλάδα. Η εξαφάνιση της γραφή αυτής έρχεται γύρω στο 1200, μετά την πτώση των ανακτόρων.

4.       Ο Σόλων αρχικά απελευθέρωσε αυτούς που είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών, απαγόρευσε στο εξής να δανείζεται κάποιος με εγγύηση την προσωπική του ελευθερία, και, σύμφωνα με την πηγή, έφερε πίσω όσους είχαν εξοριστεί λόγω της εξαθλίωσης τους. Αυτή είναι η διάταξη της νομοθεσίας του Σόλωνα, γνωστή ως σεισάχθεια, με την οποία λυτρώθηκε η αγροτική τάξη, και για την οποία, όπως φανερώνει η πηγή, ο ίδιος ο Σόλωνας ήταν περήφανος, όμως δεν προχώρησε σε ανακατανομή της γης, προσπαθώντας να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ λαού και ισχυρών με τη θέσπιση νόμων που θα ήταν ίδιοι για όλους. Ένα άλλο μέτρο, ήταν η διαίρεση των πολιτών σε τέσσερις τάξεις με το εισόδημα και όχι την καταγωγή. Ανάλογα όρισε και τα αξιώματα. Παράλληλα, διεύρυνε τον πολιτικό ρόλο της Εκκλησίας του Δήμου, στην οποία έπαιρναν μέρος όσοι είχαν συμπληρώσει το εικοστό έτος της ηλικίας τους. Τα θέματα που συζητούνταν στη συνέλευση του λαού, τα προετοίμαζε η Βουλή των Τετρακοσίων. Η δημιουργία της Ηλιαίας, ενός δικαστηρίου στο οποίο συμμετείχαν με κλήρωση άτομα από όλες τις τάξεις, ήταν μέτρο που στόχευε στην καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης και την εξάλειψη των ανισοτήτων. Για να πετύχει, εξάλλου, ο Σόλωνας την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, ψήφισε νόμο με τον οποίο στερούσε τα πολιτικά δικαιώματα από όσους δεν έπαιρναν σαφή θέση πάνω στα κοινωνικά και πολιτικά θέματα.

Αναζήτησε εύκολα το υλικό που ψάχνεις, πατώντας κλικ εδώ.