Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Εισαγωγή:
Το φάντασμα του φασισμού έχει εμφανιστεί απειλητικά στο πολιτικό σύστημα της Ευρώπης, απειλώντας την ίδια την ουσία της ελευθερίας και της ισότητας. Εάν δε δράσουμε αποφασιστικά και έγκαιρα, οι ολέθριες δυνάμεις του φασισμού θα γίνουν ακαταμάχητες. Είναι χρέος και συνάμα υποχρέωσή μας να αντλήσουμε δυνάμεις από τις αιώνιες αξίες της ανθρωπότητας, το πνεύμα της αδελφοσύνης, τη λογική, τη συμπόνια και με ακλόνητη αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσουμε το νεοφασισμό.
I. Κατανόηση της φύσης του φασισμού:
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση οποιασδήποτε πρόκλησης, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την ουσία της. Ο φασισμός, γεννημένος από τις πιο σκοτεινές εσχατιές του φόβου και της προκατάληψης, επιδιώκει να υποτάξει το άτομο, να καταπνίξει τη διαφωνία και να διαβρώσει τα θεμέλια της δημοκρατίας. Ευδοκιμεί στη χειραγώγηση του συλλογικού αισθήματος, εκμεταλλευόμενος συχνά την οικονομική αβεβαιότητα και τις κοινωνικές διαιρέσεις, για να σπείρει σπόρους μίσους και δυσαρέσκειας. Κατανοώντας τις τακτικές που χρησιμοποιεί ο φασισμός, ενδυναμώνουμε τους εαυτούς μας για να διαλύσουμε τις μηχανορραφίες του και να διαφυλάξουμε τις αρχές της δικαιοσύνης.
II. Εκπαίδευση και διαφώτιση των μαζών:
Η εκπαίδευση, με την πραγματική της έννοια, αποτελεί το θεμέλιο μιας ανθεκτικής και δίκαιης κοινωνίας. Μέσω της γνώσης και της διαφώτισης μπορούμε να προστατευτούμε ενάντια στη χειραγώηγηση των φασιστικών ιδεολογιών. Πρέπει να προωθήσουμε την κριτική σκέψη, να ενισχύσουμε την πολιτιστική και ιστορική συνείδηση και να ενσταλάξουμε αξίες ανεκτικότητας και ενσυναίσθησης. Η εκπαίδευση χρησιμεύει ως ένα ισχυρό όπλο για την καταπολέμηση της άγνοιας και των διακρίσεων, καλλιεργώντας ένα σύνολο πολιτών προετοιμασμένων να αμφισβητήσουν τις διαστρεβλώσεις της αλήθειας που προπαγανδίζουν τα φασιστικά καθεστώτα.
III. Προώθηση της ενότητας και της αλληλεγγύης:
Οι διαιρέσεις μέσα στην κοινωνία συχνά ανοίγουν το δρόμο για την άνοδο των φασιστικών ιδεολογιών. Για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες απειλές, πρέπει να προωθήσουμε την ενότητα και την αλληλεγγύη, δίνοντας έμφαση στη θεμελιώδη αλληλεξάρτηση όλων των ανθρώπων. Με την προώθηση μιας κουλτούρας συμμετοχικότητας και την ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ διαφορετικών υποβάθρων, μπορούμε να χτίσουμε γέφυρες που ξεπερνούν τα εμπόδια που κατασκευάζει η φασιστική ρητορική. Η αλληλεγγύη παρέχει τη συλλογική δύναμη που είναι απαραίτητη για να αντέξουμε τις θύελλες της καταπίεσης και να διασφαλίσουμε ότι καμία φωνή δε θα φιμωθεί.
IV. Ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών:
Η δημοκρατία, αν και ατελής, χρησιμεύει ως προπύργιο κατά του φασισμού. Για να αντιμετωπίσουμε την επίθεσή του, πρέπει να καλλιεργήσουμε και να ενισχύσουμε τους ίδιους τους θεσμούς που υποστηρίζουν τις αρχές της δικαιοσύνης και της ισότητας. Ο ελεύθερος Τύπος, η ανεξάρτητη δικαιοσύνη και η διαφανής διακυβέρνηση αποτελούν τους πυλώνες μιας λειτουργικής δημοκρατίας. Διασφαλίζοντας αυτούς τους θεσμούς από την καταπάτηση και τη διαφθορά, δημιουργούμε μια ασπίδα που προφυλάσσει από τη διάβρωση των πολιτικών ελευθεριών και την υπονόμευση των δημοκρατικών αξιών.
V. Άσκηση πολιτικής ανυπακοής:
Μπροστά στην τυραννία, το αδάμαστο πνεύμα της πολιτικής ανυπακοής μπορεί να χρησιμεύσει ως ισχυρή δύναμη για την αλλαγή. Η ιστορία έχει γίνει μάρτυρας της μεταμορφωτικής δύναμης της μη βίαιης αντίστασης, όπως παραδειγματίζουν οι αγώνες του Μαχάτμα Γκάντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ. Αρνούμενοι να συνεργαστούμε με καταπιεστικά συστήματα, αμφισβητούμε τη νομιμότητα της φασιστικής εξουσίας και εκθέτουμε τις εγγενείς αδυναμίες της. Η πολιτική ανυπακοή όχι μόνο υπονομεύει το καταπιεστικό καθεστώς, αλλά επίσης προάγει μια συλλογική συνείδηση της δικαιοσύνης και ενδυναμώνει τους καταπιεσμένους.
VI. Διεθνής αλληλεγγύη και συνεργασία:
Ο αγώνας κατά του φασισμού υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο, η διεθνής αλληλεγγύη και συνεργασία αποκτούν ύψιστη σημασία. Τα έθνη πρέπει να ενωθούν, παραμερίζοντας τις διαφορές τους, για να καταδικάσουν απερίφραστα και να απομονώσουν τα φασιστικά καθεστώτα. Μέσω οικονομικών κυρώσεων, διπλωματικών πιέσεων και συνεργατικών προσπαθειών, η παγκόσμια κοινότητα μπορεί να εκδηλώσει τη συλλογική της βούληση για την προστασία των αξιών που κατοχυρώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μαζί, σχηματίζουμε ένα ανυποχώρητο μέτωπο ενάντια στην επέλαση του φασισμού.
Συμπέρασμα:
Η αντιμετώπιση του φασισμού απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που θα έχει τις ρίζες της στις αιώνιες αξίες της δικαιοσύνης, της συμπόνιας και της αλληλεγγύης. Η εκπαίδευση και ο διαφωτισμός, η προώθηση της ενότητας, η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, η άσκηση πολιτικής ανυπακοής και η διεθνής συνεργασία αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της αντίστασής μας. Καθώς αντιμετωπίζουμε τη διαφαινόμενη απειλή του φασισμού, ας θυμηθούμε τις λέξεις που αντηχούν στα χρονικά της ιστορίας: "Όταν η δικτατορία είναι γεγονός, η επανάσταση γίνεται δικαίωμα". Στο πνεύμα αυτό, πρέπει να σταθούμε αποφασισμένοι, γιατί η αιώνια μάχη για την ελευθερία ανήκει στον καθένα από εμάς.
* Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος - M.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός - Συγγραφέας - Δημιουργός του e-didaskalia.blogspot.gr.