Το στέλεχος του υπουργείου που διέρρεε τα θέματα έναντι αμοιβής...
Τον Ιούνιο του 1979, εν μέσω Πανελληνίων εξετάσεων, ξέσπασε ένα πρωτόγνωρο σκάνδαλο στα ελληνικά εκπαιδευτικά χρονικά.
Ήταν η πρώτη φορά που η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στον «αδιάβλητο θεσμό» κλονιζόταν.Παραμονές της εξέτασης των αρχαίων ελληνικών και των μαθηματικών, στις αστυνομικές αρχές έφτασε η πληροφορία ότι κάποια φροντιστήρια μοίραζαν στους μαθητές τους τα θέματα που θα έπεφταν. Μέχρι οι αστυνομικοί να ελέγξουν την εγκυρότητα της φήμης, οι μαθητές εξετάστηκαν.
Λίγες ώρες αργότερα, οι αρχές προχωρούσαν σε συλλήψεις. Διαπίστωσαν ότι πράγματι πριν από την εξέταση κάποια παιδιά έδειχναν σε φίλους τους τα θέματα, βέβαιοι ότι επρόκειτο για αυτά που θα έμπαιναν στις εξετάσεις. Η έρευνα γρήγορα οδήγησε στις εστίες της διαρροής: συγκεκριμένα φροντιστήρια σε Αθήνα, Τρίκαλα, Ιωάννινα και Θεσσαλονίκη. Εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης για τους ιδιοκτήτες, καθώς και για αρκετούς καθηγητές.
Ωστόσο, έμενε να εντοπιστεί η αρχική πηγή. Οι αστυνομικοί έπρεπε να ψάξουν στα κλιμάκια του υπουργείου παιδείας.
Το ευφάνταστο τέχνασμα της διαρροής
Ύστερα από ανακρίσεις και έρευνες τεσσάρων ημερών και αφού εξετάστηκαν πάνω από 50 μαθητές, καθηγητές και φροντιστές, η Ασφάλεια Προαστίων Πρωτευούσης έφτασε σε ένα όνομα. Όλα τα στοιχεία οδηγούσαν στον Γ.Ρ έναν 48χρονο γυμνασιάρχη. Ο υπουργός Παιδείας Ιωάννης Βαρβιτσιώτης είχε τοποθετήσει τον Γ.Ρ στη θέση του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής Πανελληνίων Εξετάσεων για το 1979. Αυτό σήμαινε ότι ο 48χρονος εκπαιδευτικός ήταν παρών σε όλες τις συνεδριάσεις της επιτροπής και κρατούσε τα πρακτικά.
Όπως προέκυψε από τις ανακρίσεις, με παρότρυνση ενός φίλου του, οικοδόμου στο επάγγελμα, και τριών φροντιστηριακών, κοινών γνωστών των δύο, ο Γ.Ρ βρήκε τρόπο να κρατάει τα θέματα που υπαγόρευαν οι υπεύθυνοι καθηγητές, να τα βγάζει από την αίθουσα και έπειτα να τα προωθεί σε καθηγητές και ιδιοκτήτες φροντιστηρίων με το αζημίωτο.
Κατά την διάρκεια της ανακοίνωσης των θεμάτων, ο Γ.Ρ πίεζε περισσότερο το μολύβι, έτσι ώστε ό,τι έγραφε να χαράζεται στη λευκή κόλλα που είχε τοποθετήσει επί τούτου κάτω από το φύλλο των πρακτικών.
Στο τέλος των συνεδριάσεων, όταν οι αστυνομικοί έκαναν κατάσχεση όλων των γραπτών που υπήρχαν στην αίθουσα, ο Γ.Ρ μπορούσε να κρατά τις λευκές κόλλες χωρίς να κινεί υποψίες.
Με τον τρόπο αυτό, διακίνησε τα θέματα των μαθηματικών, της χημείας, της φυσικής και των αρχαίων ελληνικών. Αρχικά, προσπάθησαν να τα πουλήσουν έναντι 1.200.000 δραχμών. Ωστόσο, η τιμή εν τέλει έπεσε στις 150.000.
Η εξάρθρωση του κυκλώματος
Το σκάνδαλο που ξέσπασε ήταν πρωτόγνωρο. Οι φωνές διαμαρτυρίας δεν προέρχονταν μόνο από τη μαθητική κοινότητα. Η αντιπολίτευση έκανε λόγο για πολιτική ευθύνη, απαιτούσε την παραίτηση του υπουργού παιδείας και την παραπομπή σε δίκη τόσο του ίδιου, όσο και όλων των άμεσα εμπλεκόμενων.
Από την άλλη, γονείς και μαθητές διαμαρτύρονταν για την έλλειψη σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπιζόταν ένα ζήτημα που θα καθόριζε το μέλλον των παιδιών.
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, ο υπουργός Βαρβιτσιώτης πράγματι υπέβαλε την παραίτησή του, όμως ο Καραμανλής δεν την έκανε δεκτή.
«Δια την κυβέρνησιν δεν υπάρχει θέμα παραιτήσεων υπουργών. Το γεγονός ότι ένας εκπαιδευτικός παρέβη το καθήκον του δεν μπορεί να λάβει πολιτικάς προεκτάσεις», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Εν τω μεταξύ, προγραμματίστηκε η επανεξέταση των μαθημάτων που είχαν γίνει οι διαρροές. Η σύσταση της Κεντρικής Επιτροπής άλλαξε πλήρως, ενώ πάρθηκαν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.
Ο Γ.Ρ οδηγήθηκε στον εισαγγελέα με τις κατηγορίες της παραβίασης υπηρεσιακού απορρήτου, δωροληψίας κατά συρροή και συνέργειας σε απόπειρα υφαρπαγής ψευδούς βεβαιώσεως.
Οι τρεις βασικοί συνεργοί κατηγορήθηκαν για ηθική αυτουργία σε παραβίαση υπηρεσιακού απορρήτου και για δωροδοκία.
Οι υπόλοιποι 20 ιδιοκτήτες φροντιστηρίων και καθηγητές που παραπέμφθηκαν, κατηγορούνταν για ηθική αυτουργία και αποδοχή προϊόντων εγκλήματος εξ ιδιοτέλειας.
Η φωτογραφία είναι από τη δίκη που απασχόλησε έντονα την κοινή γνώμη
Τελικές ποινές
Πριν τη διεξαγωγή της δίκης, η υπόθεση στάθηκε αφορμή για να τροποποιηθεί ο ποινικός κώδικας της χώρας. Η διαρροή των θεμάτων των Πανελληνίων ήταν το αποκορύφωμα μιας σειράς αλλεπάλληλων κρουσμάτων δωροδοκίας που είχαν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1979, το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε επίσημη πρόταση τροποποίησης, προκειμένου το αδίκημα της δωροληψίας να τιμωρείται σαν κακούργημα.
Το Φεβρουάριο του 1980, το Εφετείο Αθηνών αθώωσε τους 21 από τους 24 κατηγορούμενους. Στον Γ.Ρ επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 5,5 χρόνων, ενώ στους δύο βασικούς συνεργούς του, 3 και 4 χρόνια αντίστοιχα. Ωστόσο, ένα χρόνο μετά, ο Άρειος Πάγος ακύρωσε την καταδικαστική απόφαση και η δίκη του πρωτεργάτη του σκανδάλου επαναλήφθηκε. Η τελική του ποινή ανήλθε σε 4 χρόνια και 4 μήνες.