Επιμέλεια: Νικόλαος Σφυρής, https://www.arxaiagumnasiou.net
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Ά Γυμνασίου - Ενότητα 8η
"Ένα μοιραίο λάθος"
Από σελίδα 60 έως σελίδα 67 στο σχολικό βιβλίο
Λουκιανός, Νεκρικοί Διάλογοι 17 (διασκευή)
ΖΗΝ.: Εσύ, όμως, Καλλιδημίδη, με ποιο τρόπο πέθανες; Γιατί εγώ πέθανα όσο ήμουν παράσιτος του Δεινίου, επειδή έφαγα περισσότερο απ’ όσο έπρεπε, και έτσι έσκασα.
ΚΑΛ.: Η δική μου περίπτωση, όμως, υπήρξε κάπως περίεργη. Ίσως γνωρίζεις κι εσύ τον Πτοιόδωρο, το γέρο;
ΖΗΝ.: Αυτόν τον άτεκνο, τον πλούσιο;
ΚΑΛ.: Εκείνον λοιπόν συνεχώς περιποιούμουν επειδή υποσχόταν ότι μετά το θάνατο του θα τον κληρονομούσα. Επειδή όμως ο γέρος ζούσε πιο πολύ κι από τον Τιθωνό , βρήκα κάποιο πιο σύντομο δρόμο για να τον κληρονομήσω˙ αφού, δηλαδή, αγόρασα δηλητήριο έπεισα το δούλο του κεραστή, αμέσως μόλις ο Πτοιόδωρος ζητήσει να πιεί, αφού το βάλει (το δηλητήριο) σε ποτήρι κρασιού να το έχει έτοιμο και να του το δώσει· εάν θα το κάνει αυτό, του υποσχέθηκα με όρκο ότι θα τον αφήσω ελεύθερο.
ΖΗΝ.: Τι λοιπόν έγινε; Γιατί μοιάζεις ότι θα πεις κάτι παράξενο.
ΚΑΛ.: Αφού λοιπόν μετά το λουτρό μας ήρθαμε στο σπίτι, κι ενώ ο υπερέτης είχε τα δύο ποτήρια έτοιμα, δεν ξέρω πως σε μένα έδωσε το ποτήρι με το δηλητήριο και στον Πτοιόδωρο έδωσε αυτό που δεν είχε δηλητήριο· Ενώ εκείνος έπινε, εγώ αμέσως την ίδια στιγμή βρισκόμουν κάτω ξαπλωμένος νεκρός, παίρνοντας τη θέση του αντί για εκείνον. Γιατί γελάς μ’ αυτό Ζηνόφαντε; Δεν έπρεπε βέβαια να γελάς εις βάρος ενός φίλου σου.
Νόημα
Ο Λουκιανός στο κείμενο της Ενότητας που μελετάμε περιγράφει ένα αστείο νεκρικό διάλογο (διάλογος μεταξύ νεκρών προσώπων) μεταξύ δύο δούλων, του Ζηνόφαντου και του Καλληδημίδη, οι οποίοι συζητούν για τον τρόπο που έφυγαν από τη ζωή. Ο Ζηνόφαντος έχοντας πρώτος τον λόγο μας αναφέρει πως πέθανε από το πολύ φαΐ εξαιτίας της βουλιμίας του ενώ στη συνέχεια ρωτά τον συνομιλητή του για να μάθει το δικό του τραγικό τέλος. Ο Καλληδημίδης παίρνει τότε το λόγο για να μας περιγράψει την δική του ξεκαρδιστική ιστορία. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ήταν δούλος κάποιου με το όνομα Πτοιόδωρος, ο οποίος ήταν άκληρος και μεγάλος σε ηλικία και του είχε υποσχεθεί πως, όταν πεθάνει, θα τον κληροδοτήσει. Επειδή όμως τα χρόνια περνούσαν και εκείνος αργούσε να φύγει από τη ζωή, ο Καλληδημίδης σκέφτηκε να τον θανατώσει δηλητηριάζοντάς τον ώστε να τον κληρονομήσει πιο γρήγορα. Αφού αγόρασε το δηλητήριο, παρακάλεσε τον νεαρό οινοχόο του γέροντα , όταν του ζητήσει να πιει κρασί, να του ρίξει το δηλητήριο στο ποτήρι του. Εκείνος δέχτηκε αφού, όντας δούλος, ως αντάλλαγμα θα εξασφάλιζε την ελευθερία του. Μια μέρα, λοιπόν, που γύρισαν από το μπάνιο τους ο Πτοιόδωρος και ο Καλληδημίδης, ο πρώτος ζήτησε να πιουν κρασί και ο οινοχόος εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία ρίχνοντας το δηλητήριο στο ένα από τα ποτήρια. Για άγνωστο λόγο τα ποτήρια μπερδεύτηκαν μεταξύ τους με αποτέλεσμα ο Καλληδημίδης να πιει το δηλητηριασμένο κρασί και να πέσει νεκρός από το ίδιο του το τέχνασμα.
Απάντηση: Σύμφωνα με όσα μας αποκαλύπτουν τα λόγια του Καλληδημίδη, επειδή ο γέρο-Πτοιόδωρος αργούσε να πεθάνει ώστε να τον κληρονομήσει, αποφάσισε να τον θανατώσει ο ίδιος δηλητηριάζοντας τον. Αγόρασε το δηλητήριο και έπεισε τον οινοχόο-δούλο να το βάλει στο κρασί του γέρου με την πρώτη ευκαιρία, υποσχόμενος πως αν τα καταφέρει θα τον ελευθερώσει. Τελικά το σχέδιο που πήγε στράφι καθότι δηλητηριάστηκε ο ίδιος.
2) Ποια ήταν η κατάληξη του σχεδίου του Καλλιδημίδη;
Απάντηση: Ο Καλληδημίδη ενώ σχεδίαζε την θανάτωση του Πτοιόδωρου με δηλητηρίαση, τελικά κατέληξε ο ίδιος νεκρός. Αυτό συνέβη επειδή ο οινοχόος μπέρδεψε τα ποτήρια με αποτέλεσμα ο δούλος να πιει από το ποτήρι με το δηλητήριο.
3) Ποια παροιμία σας θυμίζει το πάθημα του Καλλιδημίδη;
Απάντηση: Η αστεία αλλά συνάμα και δραματική ιστορία του Καλληδημίδη μας θυμίζει την εξής παροιμία που συνηθίζει να λέει ο λαός μας: "Αν σκάβεις το λάκκο του άλλου, θα πέσεις ο ίδιος μέσα". Αυτό έπαθε και ο δούλος της ιστορίας που διαβάζουμε, ο οποίος σχεδιάζοντας τον άδικο θάνατο κάποιου, τελικά κατέληξε ο ίδιος στο τραγικό τέλος.
2.α) Να συνδυάσετε σε φράσεις το επίθετο "ελεύθερος" με τα ουσιαστικά "ζώνη", "σκοπευτής", "χρόνος" και να γράψετε τη σημασία των φράσεων που θα σχηματίσετε
β) να γράψετε προτάσεις με τις φράσεις: "προσωπική ελευθερία, "ελευθερία του λόγου", "ελευθερία του Τύπου".
Απάντηση στο ερώτημα α:
ελεύθερη ζώνη: περιοχή αεροδρομίων ή λιμανιών στην οποία φυλάσσονται προϊόντα που έχουν έρθει από το εξωτερικό και προορίζονται για το εξωτερικό με αποτέλεσμα να μην υπόκεινται στους κανόνες της τελωνειακής φορολογίας της χώρας.
ελεύθερος σκοπευτής: πολεμιστής με άριστη σκοποβολή ο οποίος κινείται ατομικά και κρύβεται σε σημεία με σκοπό να χτυπήσει τον αντίπαλο με όπλο μακρινής βολής χωρίς εκείνος να τον αντιληφθεί.
ελεύθερος χρόνος: ονομάζεται ο χρόνος κατά τον οποίο το άτομο δεν εργάζεται αλλά τον αφιερώνει σε ευχάριστες ασχολίες.
Απάντηση στο ερώτημα β:
- Το δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας δίνει στον κάθε άνθρωπο την δυνατότητα να πράττει οτιδήποτε επιθυμεί αρκεί να μην παραβιάζει την εκάστοτε νομοθεσία.
- Χάρη στην ελευθερία του λόγου μπορεί ο καθένας να λέει ελεύθερα την άποψη του χωρίς να φοβάται τη λογοκρισία.
- Η ελευθερία του Τύπου είναι ένα από τα βασικά δημοκρατικά δικαιώματα που δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να ενημερώνεται πολύπλευρα για όλα τα επίκαιρα ζητήματα.
3. Να αποδώσετε τη σημασία των υπογραμμισμένων φράσεων:
Απάντηση:
α. αφήνω το πεδίο ελεύθερο: σταματώ να διεκδικώ κάτι διευκολύνοντας κάποιον να πετύχει τον στόχο του
β. "καλή λευτεριά": καλό τοκετό, καλή και εύκολη γέννα
γ. αφήνω τον εαυτό μου ελεύθερο: αποδεσμεύω τον εαυτό μου από τυποποιημένες- αγχωτικές συμπεριφορές και συμπεριφέρομαι φυσικά.
δ. αφέθηκε ελεύθερος: έπαψε πια να είναι δέσμιος της φυλακής και ζει ελεύθερα εκτός αυτής
4. Να βρείτε από τον Λεξιλογικό Πίνακα ν.ε. αντώνυμα των παρακάτω λέξεων:
Απάντηση:
υποδουλώνω: ελευθερώνω κατακτητής: απελευθερωτής
εξαρτημένος, δεσμευμένος: ελεύθερος εξάρτηση, δέσμευση: απελευθέρωση
1) Ποια ήταν η "σύντομη οδός" που ανακάλυψε ο Καλληδημίδης για την κληρονομιά του Πτοιοδώρου;Απαντήσεις στις ερωτήσεις της σελίδας 62 του σχολικού βιβλίου:
Απάντηση: Σύμφωνα με όσα μας αποκαλύπτουν τα λόγια του Καλληδημίδη, επειδή ο γέρο-Πτοιόδωρος αργούσε να πεθάνει ώστε να τον κληρονομήσει, αποφάσισε να τον θανατώσει ο ίδιος δηλητηριάζοντας τον. Αγόρασε το δηλητήριο και έπεισε τον οινοχόο-δούλο να το βάλει στο κρασί του γέρου με την πρώτη ευκαιρία, υποσχόμενος πως αν τα καταφέρει θα τον ελευθερώσει. Τελικά το σχέδιο που πήγε στράφι καθότι δηλητηριάστηκε ο ίδιος.
2) Ποια ήταν η κατάληξη του σχεδίου του Καλλιδημίδη;
Απάντηση: Ο Καλληδημίδη ενώ σχεδίαζε την θανάτωση του Πτοιόδωρου με δηλητηρίαση, τελικά κατέληξε ο ίδιος νεκρός. Αυτό συνέβη επειδή ο οινοχόος μπέρδεψε τα ποτήρια με αποτέλεσμα ο δούλος να πιει από το ποτήρι με το δηλητήριο.
3) Ποια παροιμία σας θυμίζει το πάθημα του Καλλιδημίδη;
Απάντηση: Η αστεία αλλά συνάμα και δραματική ιστορία του Καλληδημίδη μας θυμίζει την εξής παροιμία που συνηθίζει να λέει ο λαός μας: "Αν σκάβεις το λάκκο του άλλου, θα πέσεις ο ίδιος μέσα". Αυτό έπαθε και ο δούλος της ιστορίας που διαβάζουμε, ο οποίος σχεδιάζοντας τον άδικο θάνατο κάποιου, τελικά κατέληξε ο ίδιος στο τραγικό τέλος.
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
ἐλευθεροποιός: αυτός που κάνει κάποιον ελεύθερο
ἡ ἐλευθέρωσις: η απελευθέρωση κάποιου
ὁ ἐλευθερωτής: αυτός που ελευθερώνεις κάποιος
ἐλευθεριάζω: μιλώ και συμπεριφέρομαι ελεύθερα
ἡ ἐλευθεροστομία: η ελεύθερη έκφραση, αυθάδεια
ἀπελεύθερος: αυτός που έμεινε ελεύθερος από κατάσταση υποδούλωσης ή φυλάκισης
φιλελεύθερος: αυτός που αγαπάει την ελευθερία
ελευθεροτυπία: η ελεύθερη έκφραση μέσω του τύπου
φιλελευθεροποιώ: κάνω κάποιον φιλελεύθερο
φιλελευθερισμός: η πίστη στις ιδέες του φιλελευθερισμού
Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελίδα 63):
1) Να γράψετε τι δηλώνουν τα παράγωγα ουσιαστικά ἐλευθέρωσις και ἐλευθερωτἠς, σε σχέση με όσα διδάχτηκε στις προηγούμενες Ενότητες (πρόσωπο που ενεργεί, κατάσταση κτλ.).
Απάντηση:
ἐλευθέρωσις: δηλώνει ενέργεια
ἐλευθερωτής: δηλώνει το πρόσωπο που ενεργεί
ἐλευθερωτής: δηλώνει το πρόσωπο που ενεργεί
2.α) Να συνδυάσετε σε φράσεις το επίθετο "ελεύθερος" με τα ουσιαστικά "ζώνη", "σκοπευτής", "χρόνος" και να γράψετε τη σημασία των φράσεων που θα σχηματίσετε
β) να γράψετε προτάσεις με τις φράσεις: "προσωπική ελευθερία, "ελευθερία του λόγου", "ελευθερία του Τύπου".
Απάντηση στο ερώτημα α:
ελεύθερη ζώνη: περιοχή αεροδρομίων ή λιμανιών στην οποία φυλάσσονται προϊόντα που έχουν έρθει από το εξωτερικό και προορίζονται για το εξωτερικό με αποτέλεσμα να μην υπόκεινται στους κανόνες της τελωνειακής φορολογίας της χώρας.
ελεύθερος σκοπευτής: πολεμιστής με άριστη σκοποβολή ο οποίος κινείται ατομικά και κρύβεται σε σημεία με σκοπό να χτυπήσει τον αντίπαλο με όπλο μακρινής βολής χωρίς εκείνος να τον αντιληφθεί.
ελεύθερος χρόνος: ονομάζεται ο χρόνος κατά τον οποίο το άτομο δεν εργάζεται αλλά τον αφιερώνει σε ευχάριστες ασχολίες.
Απάντηση στο ερώτημα β:
- Το δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας δίνει στον κάθε άνθρωπο την δυνατότητα να πράττει οτιδήποτε επιθυμεί αρκεί να μην παραβιάζει την εκάστοτε νομοθεσία.
- Χάρη στην ελευθερία του λόγου μπορεί ο καθένας να λέει ελεύθερα την άποψη του χωρίς να φοβάται τη λογοκρισία.
- Η ελευθερία του Τύπου είναι ένα από τα βασικά δημοκρατικά δικαιώματα που δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να ενημερώνεται πολύπλευρα για όλα τα επίκαιρα ζητήματα.
3. Να αποδώσετε τη σημασία των υπογραμμισμένων φράσεων:
Απάντηση:
α. αφήνω το πεδίο ελεύθερο: σταματώ να διεκδικώ κάτι διευκολύνοντας κάποιον να πετύχει τον στόχο του
β. "καλή λευτεριά": καλό τοκετό, καλή και εύκολη γέννα
γ. αφήνω τον εαυτό μου ελεύθερο: αποδεσμεύω τον εαυτό μου από τυποποιημένες- αγχωτικές συμπεριφορές και συμπεριφέρομαι φυσικά.
δ. αφέθηκε ελεύθερος: έπαψε πια να είναι δέσμιος της φυλακής και ζει ελεύθερα εκτός αυτής
4. Να βρείτε από τον Λεξιλογικό Πίνακα ν.ε. αντώνυμα των παρακάτω λέξεων:
Απάντηση:
υποδουλώνω: ελευθερώνω κατακτητής: απελευθερωτής
εξαρτημένος, δεσμευμένος: ελεύθερος εξάρτηση, δέσμευση: απελευθέρωση
Β2. Ετυμολογικά
Δείτε θεωρία από το βιβλίο (σελίδα 64)
Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελίδα 64):
1) Να γράψετε ουσιαστικά παράγωγα των παρακάτω επιθέτων:
Απάντηση:
σοφός → σοφία εὐγενής → εὐγένεια
δοῦλος → δουλοσύνη ἀγαθός → ἀγαθότης
σώφρων → σωφροσύνη γενναῖος → γενναιότης
δριμύς → δριμύτης
2. Να βρείτε από ποια επίθετα προέρχονται τα παρακάτω ουσιαστικά:
Απάντηση:
ἀβρότης (=τρυφερότητα) → ἁβρός
εὖρος → εὐρύς
βραδυτής → βραδύς
ἀπείθεια → ἀπειθής
ἀπειρία → ἄπειρος
αὐθάδεια → αὐθάδης
ὡραιότης → ὡραῖος
3. Να συμπληρώσετε στα τετραγωνίδια παράγωγα ουσιαστικά των επιθέτων που δίνονται. Στην έγχρωμη στήλη σχηματίζεται παράγωγο του επιθέτου λαμπρός.
Απάντηση:
α. λεπτός → λεπτότης
β. αἴτιος → αἰτία
γ. ἀμελής → ἀμέλεια
δ. ἄπνους → ἄπνοια
ε. ἀκριβής → ἀκρίβεια
στ. πρᾶος → πραότης
ζ. ἄτακτος → ἀταξία
η. κύριος → κυριότης
θ. θρασύς → θρασύτης
Τα δευτερόκλιτα επίθετα κλίνονται σύμφωνα με την Β΄ Κλίση στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος ενώ σύμφωνα με την Α΄ Κλίση στο θηλυκό γένος.
Διαβάστε τη δεικτική αντωνυμία από το σχολικό βιβλίο (σελίδα 66)
ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
γ. ἀμελής → ἀμέλεια
δ. ἄπνους → ἄπνοια
ε. ἀκριβής → ἀκρίβεια
στ. πρᾶος → πραότης
ζ. ἄτακτος → ἀταξία
η. κύριος → κυριότης
θ. θρασύς → θρασύτης
Γ1. Δευτερόκλιτα επίθετα
Τα δευτερόκλιτα επίθετα κλίνονται σύμφωνα με την Β΄ Κλίση στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος ενώ σύμφωνα με την Α΄ Κλίση στο θηλυκό γένος.
Διαβάστε τη θεωρία από το σχολικό βιβλίο (σελίδα 65 -66)
Γ2. Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο
Διαβάστε τη δεικτική αντωνυμία από το σχολικό βιβλίο (σελίδα 66)
Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελίδα 67)
1) Να κλίνετε τα ονοματικά σύνολα: ἡ ὡραία νῆσος, ὁ καλὸς μαθητής, τὸ γνήσιον τέκνον.
Απάντηση:
ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
Ονομ.: ἡ ὡραία νῆσος | αἱ ὡραῖαι νῆσοι | ὁ καλὸς μαθητὴς | οἱ καλοὶ μαηταὶ
Γεν.: τῆς ὡραίας νήσου | τῶν ὡραίων νήσων | τοῦ καλοῦ μαθητοῦ | τῶν καλῶν μαθητῶν
Δοτ. τῇ ὡραίᾳ νήσῳ | ταῖς ὡραίαις νήσοις | τῷ καλῷ μαθητῇ | τοῖς καλοῖς μαθηταῖς
Αιτ.: τὴν ὡραίαν νῆσον | τὰς ὡραίας νήσους | τὸν καλὸν μαθητὴν | τοὺς καλοὺς μαθητὰς
Κλητ,: ὦ ὡραία νῆσε | ὦ ὡραῖαι νῆσοι | ὦ καλὲ μαθητὰ | ὦ καλοὶ μαθηταὶ
Ονομ.: τὸ γνήσιον τέκνον | τὰ γνήσια τέκνα
Γεν.: τοῦ γνησίου τέκνου | τῶν γνησίων τέκνων
Δοτ.: τῷ γνησίῳ τέκνῳ | τοῖς γνησίοις τέκνοις
Αιτ.: τὸ γνήσιον τέκνον | τὰ γνήσια τέκνα
Κλητ.: ὦ γνήσιον τέκνο | ὦ γνήσια τέκνα
2) Να γράψετε τα επίθετα που δίνονται στην παρένθεση στον κατάλληλο τύπο, ώστε να συμφωνούν με τα αντίστοιχα ουσιαστικά:
Απάντηση:
α. τὰς δεινὰς συμφορὰς δ. οἱ γενναῖοι στρατιῶται
β. τὴν δικαίαν πολιτείαν ε. τοῖς ἐντίμοις ἀνθρώποις
γ. τῶν ἀκάρπων δένδρων
3) Να μεταφέρετε τα παρακάτω επίθετα στα υπόλοιπα γένη διατηρώντας τον αριθμό και την πτώση:
Απάντηση:
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
α. τοὺς ἀρχαίους τὰς ἀρχαίας τὰ ἀρχαῖα
β. τῷ δεξιῷ τῇ δεξιᾷ τῷ δεξιῷ
γ. τῶν θείων τῶν θείων τῶν θείων
δ. οἱ ὠφέλιμοι αἱ ὠφέλιμοι τὰ ὠφέλιμα
ε. τῶν ὀλίγων τῶν ὀλίγων τῶν ὀλίγων
4)Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη, τοῦτο και, σε όσες περιπτώσεις είναι νοηματικά αποδεκτό, να μεταφέρετε τις προτάσεις στον άλλο αριθμό:
Απάντηση:
α. Οἱ τόποι οὗτοι χθαμαλοί εἰσίν. - Ὁ τόπος οὗτος χθαμαλός έστί.
β. Τὰ παιδία ταῡτα οὐκ ἐγίγνωσκον τοὺς κινδύνους - Τὸ παιδίον τοῦτο οὐκ ἐγίγνωσκε τὸν κίνδυνον.
γ. Τοῦτο τὸ ἀριστεῖον λαμβάνει. - Ταῦτα τὰ ἀριστεῖα λαμβάνουσι.
δ. Ἐκεῖνοι εἰς τοῦτον τὸν ἀγῶνα κατέστησαν ἡμᾶς - Ἐκεῖνος εἰς τούτους τοὺς ἀγῶνας κατέστησεν ἡμᾶς.
ε. Αὕτη ἡ ψήφος τοῦ δικαστοῦ ἐστιν. - Αὕται αἱ ψῆφοι τῶν δικαστῶν εἰσίν.
5) Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο (σελ. 67) τα δευτερόκλιτα επίθετα και να τα μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη:
Απάντηση:
πλούσιος → ὁ πλούσιος, ἡ πλουσία, τὸ πλούσιον
ἑτέρων → ὁ ἕτερος, ἡ ἑτέρα, τὸ ἕτερον
σφοδροῦ → σφοδρῶν, σφοδρῶν, σφοδρῶν
λοιποί → λοιπός, λοιπή, λοιπόν
ἕκαστα → ἕκαστον, ἑκάστην, ἕκαστον
μυρία → μυρίον, μυρίαν, μυρίον
Γεν.: τῆς ὡραίας νήσου | τῶν ὡραίων νήσων | τοῦ καλοῦ μαθητοῦ | τῶν καλῶν μαθητῶν
Δοτ. τῇ ὡραίᾳ νήσῳ | ταῖς ὡραίαις νήσοις | τῷ καλῷ μαθητῇ | τοῖς καλοῖς μαθηταῖς
Αιτ.: τὴν ὡραίαν νῆσον | τὰς ὡραίας νήσους | τὸν καλὸν μαθητὴν | τοὺς καλοὺς μαθητὰς
Κλητ,: ὦ ὡραία νῆσε | ὦ ὡραῖαι νῆσοι | ὦ καλὲ μαθητὰ | ὦ καλοὶ μαθηταὶ
Ονομ.: τὸ γνήσιον τέκνον | τὰ γνήσια τέκνα
Γεν.: τοῦ γνησίου τέκνου | τῶν γνησίων τέκνων
Δοτ.: τῷ γνησίῳ τέκνῳ | τοῖς γνησίοις τέκνοις
Αιτ.: τὸ γνήσιον τέκνον | τὰ γνήσια τέκνα
Κλητ.: ὦ γνήσιον τέκνο | ὦ γνήσια τέκνα
2) Να γράψετε τα επίθετα που δίνονται στην παρένθεση στον κατάλληλο τύπο, ώστε να συμφωνούν με τα αντίστοιχα ουσιαστικά:
Απάντηση:
α. τὰς δεινὰς συμφορὰς δ. οἱ γενναῖοι στρατιῶται
β. τὴν δικαίαν πολιτείαν ε. τοῖς ἐντίμοις ἀνθρώποις
γ. τῶν ἀκάρπων δένδρων
3) Να μεταφέρετε τα παρακάτω επίθετα στα υπόλοιπα γένη διατηρώντας τον αριθμό και την πτώση:
Απάντηση:
ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ
α. τοὺς ἀρχαίους τὰς ἀρχαίας τὰ ἀρχαῖα
β. τῷ δεξιῷ τῇ δεξιᾷ τῷ δεξιῷ
γ. τῶν θείων τῶν θείων τῶν θείων
δ. οἱ ὠφέλιμοι αἱ ὠφέλιμοι τὰ ὠφέλιμα
ε. τῶν ὀλίγων τῶν ὀλίγων τῶν ὀλίγων
4)Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη, τοῦτο και, σε όσες περιπτώσεις είναι νοηματικά αποδεκτό, να μεταφέρετε τις προτάσεις στον άλλο αριθμό:
Απάντηση:
α. Οἱ τόποι οὗτοι χθαμαλοί εἰσίν. - Ὁ τόπος οὗτος χθαμαλός έστί.
β. Τὰ παιδία ταῡτα οὐκ ἐγίγνωσκον τοὺς κινδύνους - Τὸ παιδίον τοῦτο οὐκ ἐγίγνωσκε τὸν κίνδυνον.
γ. Τοῦτο τὸ ἀριστεῖον λαμβάνει. - Ταῦτα τὰ ἀριστεῖα λαμβάνουσι.
δ. Ἐκεῖνοι εἰς τοῦτον τὸν ἀγῶνα κατέστησαν ἡμᾶς - Ἐκεῖνος εἰς τούτους τοὺς ἀγῶνας κατέστησεν ἡμᾶς.
ε. Αὕτη ἡ ψήφος τοῦ δικαστοῦ ἐστιν. - Αὕται αἱ ψῆφοι τῶν δικαστῶν εἰσίν.
5) Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο (σελ. 67) τα δευτερόκλιτα επίθετα και να τα μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη:
Απάντηση:
πλούσιος → ὁ πλούσιος, ἡ πλουσία, τὸ πλούσιον
ἑτέρων → ὁ ἕτερος, ἡ ἑτέρα, τὸ ἕτερον
σφοδροῦ → σφοδρῶν, σφοδρῶν, σφοδρῶν
λοιποί → λοιπός, λοιπή, λοιπόν
ἕκαστα → ἕκαστον, ἑκάστην, ἕκαστον
μυρία → μυρίον, μυρίαν, μυρίον