Το 1956, ένας σεισμός 7,5 Ρίχτερ συγκλόνισε τη Σαντορίνη, αφήνοντας πίσω του δεκάδες νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και ανυπολόγιστες καταστροφές. Ο ισχυρός μετασεισμός που ακολούθησε ολοκλήρωσε το χτύπημα, καταστρέφοντας σχεδόν ολοκληρωτικά ολόκληρες περιοχές του νησιού.
Οι πρώτοι που αντίκρισαν το χάος ήταν Αμερικανοί αεροπόροι, παρόντες λόγω στρατιωτικής άσκησης. «Παντού υπήρχε πυκνή σκόνη. Η πόλη είχε καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά», ανέφεραν. Οι επιχειρήσεις διάσωσης διήρκεσαν μέρες, καθώς οι στρατιώτες αναζητούσαν επιζώντες στα συντρίμμια. Ο σεισμός ήταν τόσο ισχυρός, που προκάλεσε παλίρροια και άμπωτη μέχρι την Κρήτη.
Η βασιλική επίσκεψη και το «θαύμα»
Λίγο μετά την καταστροφή, η βασιλική οικογένεια –ο βασιλιάς Παύλος, η βασίλισσα Φρειδερίκη και η πριγκίπισσα Σοφία– επισκέφθηκαν τη Σαντορίνη. Η εικόνα της απόλυτης ερήμωσης έκανε τη Φρειδερίκη να ξεσπάσει σε κλάματα. Ο Τύπος της εποχής αποθέωσε την επίσκεψή τους, περιγράφοντας τους βασιλείς ως ήρωες που έδωσαν θάρρος στους σεισμόπληκτους.
Η αφήγηση, όμως, δεν σταμάτησε εκεί. Σύμφωνα με εφημερίδες της εποχής, τα λόγια του βασιλιά Παύλου προς μια τραυματισμένη γυναίκα –«Όλα θα περάσουν, θα γίνεις καλά»– φέρεται να έφεραν «θαυματουργή» ανάρρωση!
Η ιστορική ατάκα του Καραμανλή: «Σεισμός θα πει σωσμός!»
Στο νησί έφτασε και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής. Μια ηλικιωμένη τον πλησίασε απογοητευμένη:
— Εσύ είσαι ο Καραμανλής;
— Ναι.
— Καταστραφήκαμε!
— Όχι. Σωθήκατε! Σεισμός θα πει σωσμός. Τώρα θα δεις!
Η απάντησή του προκάλεσε έκπληξη, αλλά έμελλε να επιβεβαιωθεί με την αναγέννηση της Σαντορίνης τα επόμενα χρόνια.
Από τα ερείπια στον τουριστικό παράδεισο
Μετά τον σεισμό, το νησί ανοικοδομήθηκε. Οι εργασίες έφεραν δουλειές, και μέσα στη δεκαετία του ’60, τα πρώτα κρουαζιερόπλοια έφτασαν, αν και οι υποδομές ήταν ανύπαρκτες. Οι τουρίστες δεν αναζητούσαν παραλίες – πήγαιναν για το ηφαίστειο, τις ανασκαφές και να δουν πώς «αναγεννιόταν» η Σαντορίνη.
Το ταξίδι ήταν περιπετειώδες: τέσσερις μέρες με καράβι, ελάχιστα καταλύματα, καμία ηλεκτροδότηση. Για να κλείσουν οι πόρτες των σπιτιών, χρησιμοποιούσαν... πέτρες! Κάποιοι κοιμόντουσαν στις ταράτσες ή στην παραλία.
Ο Κώστας Ιωακειμίδης ήταν από τους πρώτους που δημιούργησαν καταλύματα, προσφέροντας βασικές υπηρεσίες. «Το 1965-66 φιλοξενήσαμε περίπου 1.000 τουρίστες», ανέφερε αργότερα.
Και όμως, η Σαντορίνη άνθισε
Από τις στάχτες της καταστροφής, η Σαντορίνη έγινε ένα από τα πιο περιζήτητα τουριστικά μέρη στον κόσμο. Ο σεισμός του 1956 δεν ήταν απλώς μια τραγωδία – ήταν το σημείο μηδέν για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Και όπως είχε πει ο Καραμανλής: «Σεισμός θα πει σωσμός».