Κεφάλαιο 4 - Αγορά και σχηματισμός τιμών
Λύσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου
✅ Άσκηση 1 – Ορισμός της έννοιας «Αγορά»
Απάντηση:
Αγορά είναι ο θεσμός ή ο μηχανισμός μέσω του οποίου έρχονται σε επαφή οι καταναλωτές με τους παραγωγούς (ή προσφέροντες και ζητούντες) για να πραγματοποιηθεί αγοραπωλησία αγαθών και υπηρεσιών.
✅ Άσκηση 2 – Συμπλήρωση κενών
α) Στην αγορά συναντώνται οι πωλητές με τους αγοραστές.
β) Η τιμή κάθε αγαθού διαμορφώνεται στην αγορά από τον συσχετισμό μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
γ) Η πιο συνηθισμένη μορφή αγοράς είναι ο ανταγωνισμός.
δ) Η πιο ασύμφορη μορφή αγοράς για τους καταναλωτές είναι το μονοπώλιο.
✅ Άσκηση 3 – Σωστό / Λάθος
α) Σωστό ✅
β) Σωστό ✅
γ) Λάθος ❌ (σκοπός είναι η παροχή κοινωνικών αγαθών, όχι το κέρδος)
δ) Λάθος ❌ (η διαφήμιση δεν είναι απαραίτητη σε τέλειο ανταγωνισμό)
✅ Άσκηση 4 – Μορφές αγοράς και χαρακτηριστικά
| Μορφή αγοράς | Χαρακτηριστικά |
|---|---|
| Τέλειος ανταγωνισμός | Πολλοί αγοραστές & πωλητές, ομοιογενή προϊόντα, ελεύθερη είσοδος στην αγορά ✅ |
| Μονοπωλιακός ανταγωνισμός | Πολλές επιχειρήσεις με παρόμοια προϊόντα, ελαφρώς διαφοροποιημένα ✅ |
| Ολιγοπώλιο | Λίγες μεγάλες επιχειρήσεις, ισχυρός ανταγωνισμός ✅ |
| Μονοπώλιο | Μία μόνο επιχείρηση, χωρίς ανταγωνισμό, έλεγχος τιμών ✅ |
✅ Άσκηση 5 – Μορφή αγοράς ανά κλάδο
α) Παραγωγή αμυγδάλων → Τέλειος ανταγωνισμός
β) Παραγωγή ηλεκτρισμού → Μονοπώλιο (ή κρατικό μονοπώλιο)
γ) Εταιρείες εισαγωγής πετρελαίων → Ολιγοπώλιο
δ) Βιομηχανία έξυπνων τηλεφώνων → Ολιγοπώλιο
ε) Οινοποιία → Μονοπωλιακός ανταγωνισμός
στ) Βιομηχανία παπουτσιών → Μονοπωλιακός ανταγωνισμός
ζ) Παραγωγή πατατών → Τέλειος ανταγωνισμός
η) Ταχυδρομικές υπηρεσίες → Μονοπώλιο (κρατικό)
θ) Βιομηχανία χημικών σκευασμάτων → Ολιγοπώλιο
✅ Άσκηση 6 – Συμπλήρωση προτάσεων
α) Η καμπύλη ζήτησης δείχνει πώς μεταβάλλεται η ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού όταν μεταβάλλεται η τιμή, με δεδομένο ότι οι άλλοι παράγοντες μένουν σταθεροί.
β) Όσο αυξάνεται η τιμή, η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται· όσο μειώνεται η τιμή, η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται.
✅ Άσκηση 7 – Συμπλήρωση με βάση το διάγραμμα
α) Η τιμή ισορροπίας είναι €4, επειδή σ’ αυτή την τιμή εξισώνεται η προσφορά με τη ζήτηση.
β) Σε τιμή €5 → προσφορά = 7.000 kg, ζήτηση = 2.500 kg → δημιουργείται πλεόνασμα.
γ) Σε τιμή €2 → ζήτηση > προσφορά → δημιουργείται έλλειμμα.
✅ Άσκηση 8 – Σχηματισμός καμπυλών
Πίνακας:
| Τιμή (€) | Ζητούμενη Ποσότητα (kg) | Προσφερόμενη Ποσότητα (kg) |
|---|---|---|
| 6 | 2.000 | 8.000 |
| 5 | 2.500 | 7.000 |
| 4 | 3.000 | 5.500 |
| 3 | 4.000 | 4.000 ← Ισορροπία |
| 2 | 6.000 | 2.500 |
| 1 | 8.500 | 500 |
Χαράσσεται γράφημα με τις δύο καμπύλες και σημειώνεται το σημείο ισορροπίας στο (3€, 4.000 kg).
✅ Άσκηση 9 – Παράγοντες εκτός της τιμής
Ζήτηση:
-
α) Εισόδημα καταναλωτών
-
β) Προτιμήσεις – μόδα
-
γ) Τιμές άλλων αγαθών (συμπληρωματικά/υποκατάστατα)
-
δ) Προσδοκίες καταναλωτών
Προσφορά:
-
α) Τεχνολογία
-
β) Κόστος παραγωγής
-
γ) Φορολογία / επιδοτήσεις
-
δ) Τιμές άλλων προϊόντων
β) Στο διάγραμμα, όλοι οι άλλοι παράγοντες εκτός της τιμής θεωρούνται σταθεροί.
✅ Άσκηση 10 – ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ
α) ΣΩΣΤΟ ✅
β) ΛΑΘΟΣ ❌ (είναι αντίστροφη)
γ) ΣΩΣΤΟ ✅
δ) ΣΩΣΤΟ ✅
✅ Άσκηση 11 – Ισορροπία σε αγορά αυτοκινήτων
🔹 Α) Ποια είναι η τιμή ισορροπίας;
Απάντηση:
Η τιμή ισορροπίας είναι εκείνη στην οποία η ζητούμενη ποσότητα ισούται με την προσφερόμενη.
Από τον πίνακα αυτό προκύπτει:
🔴 Τιμή ισορροπίας: $17,500
🔴 Ποσότητα ισορροπίας: 500 αυτοκίνητα
🔹 Β) Τι συμβαίνει σε τιμή $20,000;
-
Quantity Demanded: 400
-
Quantity Supplied: 600
➡️ Πλεόνασμα (υπερπροσφορά) = 200 αυτοκίνητα
🔹 Γ) Τι συμβαίνει σε τιμή $15,000;
-
Quantity Demanded: 600
-
Quantity Supplied: 400
➡️ Έλλειμμα (υπερζήτηση) = 200 αυτοκίνητα
🔹 Δ) Ποια δύναμη ασκείται στην τιμή όταν υπάρχει πλεόνασμα;
Απάντηση:
Όταν υπάρχει πλεόνασμα (π.χ. σε $20.000), οι παραγωγοί δεν μπορούν να πουλήσουν όλη την ποσότητα, άρα μειώνουν την τιμή για να αυξηθεί η ζήτηση → τάση μείωσης της τιμής προς την ισορροπία.
🔹 Ε) Τι συμβαίνει όταν υπάρχει έλλειμμα;
Απάντηση:
Όταν η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά (π.χ. σε $15.000), οι καταναλωτές ανταγωνίζονται → οι πωλητές αυξάνουν την τιμή → τάση αύξησης της τιμής προς την ισορροπία.