Η ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 είναι γεμάτη θριάμβους, αλλά και δύσκολες στιγμές. Μία από αυτές ήταν η Μάχη του Χαϊδαρίου, ένα πολεμικό επεισόδιο που έλαβε χώρα από τις 6 έως τις 8 Αυγούστου 1826 και έληξε με την υποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων. Παρά την πικρή έκβασή της, η μάχη αυτή αποκαλύπτει σημαντικές πτυχές της περιόδου, από τη στρατηγική των οπλαρχηγών μέχρι τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι Έλληνες αγωνιστές.
Η στρατηγική κίνηση του Καραϊσκάκη
Μετά τον διορισμό του ως αρχιστράτηγος της Στερεάς Ελλάδας, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αποβιβάστηκε στη Σαλαμίνα και στη συνέχεια στην Ελευσίνα, συγκεντρώνοντας μια δύναμη περίπου 2.500 ανδρών. Η άφιξη του Γάλλου φιλέλληνα Φαβιέρου με 1.700 ακόμη άνδρες και 4 πυροβόλα, ενίσχυσε σημαντικά την ελληνική πλευρά. Στόχος τους ήταν να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις του Οθωμανού στρατηγού Κιουταχή, ο οποίος είχε καταλάβει την Αθήνα και πολιορκούσε την Ακρόπολη, όπου βρισκόταν η φρουρά του Γκούρα.
Τη νύχτα της 5ης προς 6η Αυγούστου, ο Καραϊσκάκης και ο Φαβιέρος αποφάσισαν να αιφνιδιάσουν τους Τούρκους. Με μια νυχτερινή πορεία, έφτασαν στο Χαϊδάρι και έπιασαν θέσεις-κλειδιά.
Η πρώτη αναμέτρηση: Ελπίδα και ατυχία
Το πρωί της 6ης Αυγούστου, οι ελληνικές δυνάμεις αιφνιδίασαν τους Τούρκους. Αν και οι Οθωμανοί αντέδρασαν γρήγορα με το ιππικό τους, οι Έλληνες αντεπιτέθηκαν και τους έτρεψαν σε φυγή. Ακόμα και όταν έφτασε το τουρκικό πεζικό, οι Έλληνες, με τη βοήθεια του λόχου των Φιλελλήνων, κατάφεραν να τους απωθήσουν.
Ωστόσο, η νίκη δεν ολοκληρώθηκε. Οι άτακτοι Έλληνες σταμάτησαν την καταδίωξη, αφήνοντας τους τακτικούς μόνους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στις θέσεις τους στο Χαϊδάρι. Μετά τη μάχη αυτή, ο Καραϊσκάκης αποφάσισε να αποσυρθούν στην Ελευσίνα.
Η δεύτερη μάχη: Παρεξήγηση και υποχώρηση
Την επόμενη μέρα, η υποχώρηση ακυρώθηκε λόγω μιας λανθασμένης πληροφορίας: δύο Έλληνες από την Ακρόπολη ανέφεραν ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονταν να αποχωρήσουν. Η πληροφορία ήταν ψευδής. Οι δυνάμεις του Κιουταχή όχι μόνο δεν έφυγαν, αλλά ενισχύθηκαν με 3.000 επιπλέον άνδρες από τη Χαλκίδα.
Στις 8 Αυγούστου, οι Τούρκοι, με αριθμητική υπεροχή, επιτέθηκαν εκ νέου. Παρόλο που οι Έλληνες απέκρουσαν την πρώτη επίθεση, μια παρεξήγηση και ο τραυματισμός ενός διοικητή άφησαν ένα κενό στις γραμμές τους. Το τουρκικό ιππικό εκμεταλλεύτηκε το κενό, εισέβαλε και ανάγκασε τους Έλληνες να υποχωρήσουν άτακτα.
Η μάχη διήρκεσε μέχρι το απόγευμα, με τον Καραϊσκάκη να προσπαθεί να κρατήσει τις θέσεις του. Τελικά, αποφασίστηκε η οριστική υποχώρηση. Μια τελευταία, αποτυχημένη νυχτερινή επίθεση οδήγησε σε πανικό και άτακτη φυγή των Ελλήνων, οι οποίοι κατέληξαν στην Ελευσίνα.
Η Μάχη του Χαϊδαρίου, παρά την αρνητική της έκβαση, είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ελληνικής Επανάστασης. Μας δείχνει τις δυσκολίες συντονισμού και τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι αγωνιστές, αλλά και την ακατάβλητη θέληση των Ελλήνων να αγωνιστούν για την ελευθερία τους.