10 Αυγούστου 1920. Μια ημερομηνία που έμελλε να χαραχθεί στην ιστορία της Ελλάδας και της Τουρκίας. Μια μέρα σαν κι αυτή, υπογράφτηκε η Συνθήκη των Σεβρών, ένα διπλωματικό έγγραφο που έδωσε σάρκα και οστά στο όραμα για μια «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Ωστόσο, όπως αποδείχτηκε, η συνθήκη ήταν «πιο εύθραυστη από την πορσελάνη των Σεβρών» και δύο χρόνια μετά, τα πάντα άλλαξαν…
Τι προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών;
Η Συνθήκη των Σεβρών αποτέλεσε μία από τις συμφωνίες που τερμάτισαν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπογράφτηκε στο Παρίσι και σήμανε την επίσημη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μοιράζοντας τα εδάφη της μεταξύ των νικητριών δυνάμεων.
Για την Ελλάδα, η συνθήκη ήταν μια τεράστια διπλωματική επιτυχία:
Ανατολική Θράκη: Η Ελλάδα αποκτούσε το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης, πλην της Κωνσταντινούπολης και των Στενών.
Νησιά Αιγαίου: Επισήμως, η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου εδραιωνόταν.
Σμύρνη: Η Ελλάδα αναλάμβανε την κατοχή και τη διοίκηση της Σμύρνης και της ευρύτερης περιοχής για πέντε χρόνια, με δυνατότητα δημοψηφίσματος για οριστική προσάρτηση.
Ίμβρος και Τένεδος: Τα δύο νησιά παραχωρούνταν στην Ελλάδα.
Γιατί η Συνθήκη ακυρώθηκε στην πράξη;
Παρότι οι όροι της συνθήκης ήταν άκρως ευνοϊκοί για την Ελλάδα, η εφαρμογή της δεν έγινε ποτέ. Ο Μουσταφά Κεμάλ, ηγέτης του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος, δεν αποδέχτηκε τους όρους. Με τις στρατιωτικές νίκες του, ακύρωσε στην πράξη τη συνθήκη, οδηγώντας τελικά στη Μικρασιατική Καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923.
Η Συνθήκη των Σεβρών παρέμεινε ένα όνειρο, ένα σχέδιο που δεν υλοποιήθηκε ποτέ, αλλά καθόρισε τις εξελίξεις των επόμενων ετών, σφραγίζοντας την τύχη χιλιάδων Ελλήνων της Μικράς Ασίας.