Ήταν 8:15 το πρωί. Μια συνηθισμένη μέρα σε μια πόλη που προσπαθούσε να επιβιώσει στο τέλος ενός παγκόσμιου πολέμου. Μέσα σε μια στιγμή, ένας δεύτερος, τεχνητός ήλιος ανατέλλει πάνω από τη Χιροσίμα της Ιαπωνίας. Ένας εκτυφλωτικός, αθόρυβος παλμός φωτός, που ακολουθείται από ένα κύμα απόλυτης καταστροφής.
Σήμερα, 80 χρόνια μετά, η 6η Αυγούστου παραμένει μια ημέρα μνήμης και προβληματισμού. Είναι η επέτειος της πρώτης χρήσης ατομικής βόμβας σε πόλεμο, μιας πράξης που άλλαξε για πάντα την πορεία της ιστορίας και έθεσε την ανθρωπότητα ενώπιον του πιο σκοτεινού της εφιάλτη.
Η πρώτη πράξη: «Little Boy» - Χιροσίμα, 6 Αυγούστου 1945
Το αμερικανικό βομβαρδιστικό B-29, με το όνομα «Enola Gay» στο ρύγχος του, απελευθέρωσε πάνω από το κέντρο της πόλης μια βόμβα ουρανίου-235. Το ψυχρό της κωδικό όνομα ήταν "Little Boy" (Αγοράκι).
Προγραμματισμένη να εκραγεί 600 μέτρα πάνω από το έδαφος για να μεγιστοποιήσει την καταστροφή, η βόμβα ισοπέδωσε τα πάντα σε ακτίνα χιλιομέτρων.
Άμεσοι νεκροί: Υπολογίζονται σε πάνω από 70.000. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά εξαϋλώθηκαν σε κλάσματα δευτερολέπτου.
Η πόλη έγινε στάχτη: Κτίρια κατέρρευσαν, πυρκαγιές ξέσπασαν παντού. Το μόνο κτίριο που έμεινε όρθιο στο σημείο μηδέν ήταν ο σκελετός του Θόλου Genbaku (Ατομικός Θόλος), το οποίο σήμερα αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μια σιωπηλή μαρτυρία της φρίκης.
Η δεύτερη πράξη: «Fat Man» - Ναγκασάκι, 9 Αυγούστου 1945
Μόλις τρεις ημέρες αργότερα, ο πυρηνικός εφιάλτης θα επαναλαμβανόταν. Ο αρχικός στόχος ήταν η πόλη Κοκούρα, αλλά η πυκνή ομίχλη ανάγκασε το αμερικανικό πλήρωμα να στραφεί στον εφεδρικό στόχο: το Ναγκασάκι.
Αυτή τη φορά η βόμβα ήταν πλουτωνίου, με το προσωνύμιο "Fat Man" (Χοντρός). Αν και η έκρηξη ήταν ακόμα πιο ισχυρή από αυτή της Χιροσίμα, οι λόφοι που περιέβαλλαν το Ναγκασάκι περιόρισαν κάπως την έκταση της άμεσης καταστροφής. Παρόλα αυτά, περίπου 40.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν ακαριαία.
Ο τραγικός απολογισμός: Οι αριθμοί που παγώνουν το αίμα
Οι αρχικοί αριθμοί των νεκρών είναι μόνο η αρχή της ιστορίας. Ο πραγματικός δολοφόνος ήταν αόρατος: η ραδιενέργεια.
Τους επόμενους μήνες, ο αριθμός των νεκρών εκτοξεύθηκε, φτάνοντας τις 166.000 στη Χιροσίμα και τις 80.000 στο Ναγκασάκι.
Μέχρι το 1950, ο συνολικός απολογισμός από τις δύο βόμβες είχε ξεπεράσει τους 200.000 νεκρούς, με χιλιάδες άλλους να υποφέρουν για το υπόλοιπο της ζωής τους από καρκίνους και άλλες ασθένειες που σχετίζονταν με την ακτινοβολία.
Γιατί; Η απόφαση που σφράγισε τη μοίρα δύο πόλεων
Η απόφαση για τη ρίψη των βομβών πάρθηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Χάρυ Τρούμαν. Οι στρατιωτικοί διοικητές, κατανοώντας το μέγεθος της πράξης, ζήτησαν έγγραφη διαταγή, «αρνούμενοι να σκοτώσουν 100.000 άτομα με προφορικές μόνον εντολές».
Η επίσημη δικαιολογία των ΗΠΑ ήταν ότι οι βόμβες θα έφερναν ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο, σώζοντας εκατομμύρια ζωές που θα χάνονταν σε μια ενδεχόμενη απόβαση στην Ιαπωνία.
Η άλλη ανάγνωση: Έγκλημα πολέμου ή επίδειξη δύναμης;
Μέχρι σήμερα, η συζήτηση για τη νομιμότητα και την ηθική αυτής της πράξης συνεχίζεται. Πολλοί ιστορικοί και μελετητές τη χαρακτηρίζουν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας για δύο βασικούς λόγους:
Το τελεσίγραφο ήταν ασαφές: Στη Διακήρυξη του Πότσνταμ, οι Σύμμαχοι ζήτησαν την παράδοση της Ιαπωνίας, απειλώντας με «πλήρη καταστροφή». Ωστόσο, ο όρος «ατομική βόμβα» δεν αναφέρθηκε ποτέ. Οι Ιάπωνες απέρριψαν το τελεσίγραφο, χωρίς να γνωρίζουν τη φύση της απειλής.
Το timing ήταν ύποπτο: Η Ναζιστική Γερμανία είχε ήδη ηττηθεί στην Ευρώπη. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι βόμβες δεν ήταν τόσο ένα μήνυμα προς την Ιαπωνία, όσο μια τρομακτική επίδειξη δύναμης προς τη Σοβιετική Ένωση, η πρώτη πράξη του Ψυχρού Πολέμου που θα ακολουθούσε.
Μια κληρονομιά που στοιχειώνει
Η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι παραμένουν οι μόνες πόλεις στην ιστορία που έχουν δεχθεί πυρηνική επίθεση. Η επέτειος αυτή δεν είναι απλώς μια ιστορική αναδρομή. Είναι μια διαρκής, οδυνηρή υπενθύμιση της καταστροφικής δύναμης που κατέχει η ανθρωπότητα και της τεράστιας ευθύνης που φέρουμε όλοι για να διασφαλίσουμε ότι τέτοια φρίκη δεν θα επαναληφθεί ποτέ ξανά.