.png)
Περίληψη κύριων σημείων
Αυτός ο οδηγός μελέτης έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την κατανόηση της Αμερικανικής Επανάστασης, καλύπτοντας τις αιτίες, τα βασικά γεγονότα, τους πρωταγωνιστές και το αποτέλεσμα της δημιουργίας του νέου κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Εξερευνά τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες των 13 βρετανικών αποικιών, τους παράγοντες που οδήγησαν στην αποικιακή κρίση και την εξέλιξη της σύγκρουσης σε πλήρη επανάσταση. Τέλος, αναλύεται η ίδρυση και η δομή του νέου κράτους, όπως ορίστηκε από το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
1. Οι βρετανικές αποικίες στην Αμερική (1607-1732)
• Δημιουργία και χαρακτηριστικά: 13 αποικίες στα ανατολικά παράλια της Βόρειας Αμερικής υπό βρετανικό έλεγχο.
• Πληθυσμός: Κυρίως Άγγλοι, αλλά και Γάλλοι, Γερμανοί, Σουηδοί. Αποτελούταν από τεχνίτες, μικροεπιχειρηματίες, θύματα θρησκευτικών διώξεων και καταδίκους, όλοι αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
• Διαχωρισμός Βορρά-Νότου (1763):
◦ Βόρειες Αποικίες: Περίπου 1.000.000 κάτοικοι (εκ των οποίων 40.000 σκλάβοι). Δυναμική αγροτική οικονομία, ακμάζον εμπόριο (Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια). Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Γέιλ, Πρίνστον) ως κέντρα διάδοσης ιδεών του Διαφωτισμού.
◦ Νότιες Αποικίες: Περίπου 750.000 κάτοικοι (εκ των οποίων 300.000 σκλάβοι). Οικονομία βασισμένη σε μεγάλες φυτείες (καπνός, ρύζι, βαμβάκι). Ιδιοκτήτες Ευρωπαίοι άποικοι, εργατικό δυναμικό μαύροι σκλάβοι σε άθλιες συνθήκες. Λίγες μεγάλες πόλεις.
• Διακυβέρνηση: Κάθε πολιτεία διοικούνταν από κυβερνήτη διορισμένο από την Αγγλία. Συνέλευση αποίκων με λόγο στη θέσπιση νόμων και έγκριση φόρων. Δικαίωμα εκλέγειν/εκλέγεσθαι περιοριζόταν σε πλούσιους αποίκους. Οι άποικοι δεν εκπροσωπούνταν στο βρετανικό κοινοβούλιο. Πλήρης βρετανικός έλεγχος στο εξωτερικό εμπόριο.
2. Αποικιακή κρίση και αμερικανική επανάσταση
• Αιτίες της κρίσης:
◦ Οικονομική Κηδεμονία: Δυσαρέσκεια πλούσιων αποίκων λόγω του βρετανικού οικονομικού ελέγχου.
◦ Επταετής Πόλεμος (1756-1763): Μετά τον πόλεμο, η Αγγλία απαγόρευσε στους Αμερικανούς την εκμετάλλευση Καναδά και Φλόριντα και επέβαλε νέους φόρους για την κάλυψη πολεμικών δαπανών.
• Αντιδράσεις αποίκων:
◦ Μποϊκοτάζ: Σταμάτησαν να αγοράζουν βρετανικά προϊόντα.
◦ Φόρος στο τσάι: Η Αγγλία κατάργησε τους περισσότερους νέους φόρους, αλλά διατήρησε τον φόρο στο τσάι.
◦ "Γιορτή του τσαγιού" της Βοστώνης (1773): Οι άποικοι κατέστρεψαν βρετανικά φορτία τσαγιού.
• Βρετανικά αντίμετρα: Εμπορικοί περιορισμοί στο λιμάνι της Βοστώνης.
• Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας (Σεπτέμβριος 1774): Συμμετοχή αντιπροσώπων όλων των αποικιών. Ενώ η πλειοψηφία επεδίωκε συμβιβασμό, ο Άγγλος βασιλιάς Γεώργιος Γ' επέλεξε την ένοπλη σύγκρουση.
• Μάχη του Λέξινγκτον (Απρίλιος 1775): Σηματοδότησε την οριστική ρήξη.
• Επίδραση του Διαφωτισμού: Κυκλοφορία φυλλαδίων από διανοούμενους όπως ο Τόμας Πέιν, υποστηρίζοντας το δικαίωμα των αποικιών στην αυτοδιάθεση. Γέννηση αμερικανικής εθνικής συνείδησης.
• Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776): Ψηφίστηκε από το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας. Συντάχθηκε από τους Τόμας Τζέφερσον και Βενιαμίν Φραγκλίνο. Αντικατοπτρίζει τις ιδέες του Διαφωτισμού, δηλώνοντας ότι όλοι οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ίσοι με απαραβίαστα δικαιώματα (ζωή, ελευθερία, αναζήτηση ευτυχίας) και ότι οι κυβερνήσεις αντλούν την εξουσία τους από τη συναίνεση των κυβερνωμένων. Επίσης, αναγνωρίζει το δικαίωμα του λαού να αλλάξει ή να καταργήσει μια κυβέρνηση που αντιβαίνει σε αυτές τις αρχές.
• Πόλεμος της Ανεξαρτησίας (Αμερικανική Επανάσταση):
◦ Στρατιωτική Διοίκηση: Αρχιστράτηγος ο Τζορτζ Ουάσινγκτον.
◦ Συμμαχίες: Μετά το 1778, οι Αμερικανοί συμμάχησαν με Γαλλία, Ισπανία και Ολλανδία, εκμεταλλευόμενοι τις ευρωπαϊκές αντιθέσεις. Η άφιξη γαλλικών στρατευμάτων επηρέασε την έκβαση.
◦ Μάχη του Γιόρκταουν (Οκτώβριος 1781): Ήττα των Άγγλων, τέλος του πολέμου.
3. Ανεξαρτησία και νέο κράτος
• Συνθήκη των Βερσαλλιών (1783): Η Αγγλία αναγνώρισε τις 13 αποικίες ως ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ).
• Σύνταγμα των ΗΠΑ (1787):
◦ Μορφή κράτους: Ένωση (Ομοσπονδία) πολιτειών.
◦ Αρχή διαχωρισμού των εξουσιών: Επίδραση του Μοντεσκιέ.
◦ Κεντρική κυβέρνηση: Αποφασίζει για οικονομία, άμυνα, εξωτερική πολιτική.
◦ Πολιτειακές κυβερνήσεις: Ρυθμίζουν ζητήματα τοπικής αυτοδιοίκησης, δικαιοσύνης, εκπαίδευσης, αστυνόμευσης.
◦ Νομοθετική εξουσία: Ασκείται από το Κογκρέσο (Γερουσία, Βουλή των Αντιπροσώπων). * Γερουσία: Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται από δύο γερουσιαστές, ανεξάρτητα από τον πληθυσμό. * Βουλή των αντιπροσώπων: Οι πολιτείες εκπροσωπούνται από αριθμό βουλευτών ανάλογο προς τον πληθυσμό τους.
◦ Εκτελεστική εξουσία: Ασκείται από τον Πρόεδρο, που εκλέγεται κάθε τέσσερα χρόνια από ένα σώμα εκλεκτόρων και μπορεί να επανεκλεγεί μόνο μία φορά.
◦ Δικαστική εξουσία: Ανεξάρτητη και αιρετή.
• Πρώτος πρόεδρος: Τζορτζ Ουάσινγκτον (1789).
--------------------------------------------------------------------------------
Ερωτήσεις
Οδηγίες: Απαντήστε σε κάθε ερώτηση με 2-3 προτάσεις.
1. Ποιοι ήταν οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους οι άποικοι μετακινήθηκαν στις 13 βρετανικές αποικίες στην Αμερική;
2. Ποιες ήταν οι βασικές οικονομικές διαφορές μεταξύ των βόρειων και των νότιων αποικιών το 1763;
3. Πώς οργανωνόταν η διακυβέρνηση των αποικιών πριν την επανάσταση και γιατί αυτή η δομή δημιούργησε προβλήματα;
4. Ποιος ήταν ο ρόλος του Επταετούς Πολέμου στην εκδήλωση της αποικιακής κρίσης;
5. Περιγράψτε την αντίδραση των αποίκων στον φόρο του τσαγιού και τις συνέπειες αυτής της αντίδρασης.
6. Ποια ήταν η σημασία της Μάχης του Λέξινγκτον στην πορεία προς την Αμερικανική Επανάσταση;
7. Πώς επηρέασαν οι ιδέες του Διαφωτισμού τη σύνταξη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας;
8. Ποιοι ήταν οι βασικοί σύμμαχοι των Αμερικανών κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας και γιατί επέλεξαν να τους υποστηρίξουν;
9. Εξηγήστε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών όπως εφαρμόστηκε στο Σύνταγμα των ΗΠΑ.
10. Ποια είναι η βασική διαφορά στην εκπροσώπηση των πολιτειών στη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων;
--------------------------------------------------------------------------------
Απαντήσεις
1. Οι άποικοι, κυρίως Άγγλοι αλλά και άλλες ευρωπαϊκές εθνικότητες, αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη στην Αμερική. Μεταξύ αυτών ήταν τεχνίτες, μικροεπιχειρηματίες που είχαν καταστραφεί, θύματα θρησκευτικών διώξεων, αλλά και κατάδικοι.
2. Οι βόρειες αποικίες είχαν μια δυναμική αγροτική οικονομία και ακμάζον εμπόριο με κέντρα όπως η Βοστώνη, ενώ οι νότιες βασίζονταν σε μεγάλες φυτείες καπνού, ρυζιού και βαμβακιού, με εργασία μαύρων σκλάβων. Ο Βορράς ήταν πιο αστικοποιημένος, ενώ ο Νότος αγροτικός.
3. Κάθε αποικία διοικούνταν από κυβερνήτη διορισμένο από την Αγγλία, αλλά υπήρχαν και συνελεύσεις αποίκων με λόγο σε νόμους και φόρους. Το πρόβλημα ήταν ότι μόνο οι πλούσιοι είχαν δικαίωμα ψήφου και οι άποικοι δεν εκπροσωπούνταν καθόλου στο βρετανικό κοινοβούλιο, ενώ το εξωτερικό εμπόριο ελεγχόταν πλήρως από την Αγγλία.
4. Μετά τον Επταετή Πόλεμο, η Αγγλία, για να καλύψει τα πολεμικά της έξοδα, επέβαλε νέους φόρους στους Αμερικανούς αποίκους και τους απαγόρευσε την εκμετάλλευση νέων εδαφών. Αυτό προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια και ενέτεινε την επιθυμία των αποίκων για οικονομική ανεξαρτησία.
5. Οι άποικοι αντέδρασαν στον φόρο του τσαγιού σταματώντας να αγοράζουν βρετανικό τσάι και προχωρώντας στην καταστροφή φορτίων τσαγιού στο λιμάνι της Βοστώνης ("Γιορτή του Τσαγιού"). Σε αντίποινα, η Αγγλία επέβαλε εμπορικούς περιορισμούς στο λιμάνι της Βοστώνης, κλιμακώνοντας την κρίση.
6. Η Μάχη του Λέξινγκτον τον Απρίλιο του 1775, όπου οι αμερικανικές δυνάμεις επικράτησαν, σήμανε την οριστική ρήξη μεταξύ των αποικιών και της Αγγλίας. Έδειξε την αποφασιστικότητα των αποίκων να αντισταθούν ένοπλα και αποτέλεσε την έναρξη του Πολέμου της Ανεξαρτησίας.
7. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας αντικατόπτριζε τις ιδέες του Διαφωτισμού, ιδιαίτερα αυτές της ισότητας, των απαράγραπτων δικαιωμάτων (ζωή, ελευθερία, αναζήτηση ευτυχίας) και της αρχής ότι οι κυβερνήσεις αντλούν την εξουσία τους από τη συναίνεση των κυβερνωμένων. Υπογράμμισε επίσης το δικαίωμα του λαού να ανατρέψει μια τυραννική κυβέρνηση.
8. Οι βασικοί σύμμαχοι των Αμερικανών ήταν η Γαλλία, η Ισπανία και η Ολλανδία. Αυτές οι ευρωπαϊκές δυνάμεις επέλεξαν να τους υποστηρίξουν εκμεταλλευόμενες τις αντιθέσεις τους με την Αγγλία, επιδιώκοντας τον περιορισμό της βρετανικής επιρροής.
9. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ βασίστηκε στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, που διαχώριζε τη νομοθετική (Κογκρέσο), την εκτελεστική (Πρόεδρος) και τη δικαστική εξουσία. Αυτή η διάκριση αποσκοπούσε στον έλεγχο της εξουσίας και στην αποτροπή της συγκέντρωσής της σε ένα μόνο όργανο.
10. Στη Γερουσία, κάθε πολιτεία εκπροσωπείται από δύο γερουσιαστές, ανεξάρτητα από τον πληθυσμό της, διασφαλίζοντας ίση πολιτειακή εκπροσώπηση. Αντιθέτως, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι πολιτείες εκπροσωπούνται από αριθμό βουλευτών ανάλογο προς τον πληθυσμό τους, αντικατοπτρίζοντας τη δημογραφική τους βαρύτητα.
--------------------------------------------------------------------------------
Ερωτήσεις για διαγωνίσματα
1. Αναλύστε τους βασικούς οικονομικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες που οδήγησαν στην αποικιακή κρίση και τελικά στην Αμερικανική Επανάσταση, εστιάζοντας στις διαφορές μεταξύ βόρειων και νότιων αποικιών.
2. Εξετάστε τον ρόλο των ιδεών του Διαφωτισμού στη διαμόρφωση της αμερικανικής εθνικής συνείδησης και στην αιτιολόγηση του αγώνα για ανεξαρτησία, όπως εκφράζεται στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας.
3. Συγκρίνετε και αντιπαραβάλετε τις πολιτικές δομές των 13 αποικιών πριν την επανάσταση με αυτές που καθιερώθηκαν από το Σύνταγμα των ΗΠΑ, εστιάζοντας στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών και την εκπροσώπηση των πολιτών.
4. Πώς επηρέασε ο Επταετής Πόλεμος (1756-1763) τις σχέσεις μεταξύ Βρετανίας και των αμερικανικών αποικιών, και με ποιους τρόπους οι βρετανικές πολιτικές μετά τον πόλεμο συνέβαλαν στην κλιμάκωση της σύγκρουσης;
5. Αξιολογήστε τη σημασία των διεθνών συμμαχιών (με Γαλλία, Ισπανία, Ολλανδία) για την επιτυχή έκβαση της Αμερικανικής Επανάστασης, αναλύοντας τα κίνητρα των συμμάχων και τον αντίκτυπο της εμπλοκής τους.
--------------------------------------------------------------------------------
Γλωσσάρι βασικών όρων
• Αποικία: Έδαφος που βρίσκεται υπό την πολιτική και οικονομική κυριαρχία μιας ξένης δύναμης (μητρόπολης), συνήθως μακριά από αυτή.
• Άποικοι: Οι κάτοικοι μιας αποικίας, οι οποίοι έχουν μεταναστεύσει από τη μητρόπολη ή είναι απόγονοί τους.
• Διαφωτισμός: Φιλοσοφικό και πνευματικό κίνημα του 18ου αιώνα που τόνισε τη λογική, την επιστήμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, επηρεάζοντας βαθιά την πολιτική σκέψη.
• Επταετής Πόλεμος (1756-1763): Παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, κυρίως Βρετανίας και Γαλλίας, για την επικράτηση σε εμπορικά και αποικιακά συμφέροντα.
• Φόρος στο Τσάι: Ένας από τους φόρους που επέβαλε η Βρετανία στις αμερικανικές αποικίες, ο οποίος διατηρήθηκε και μετά την κατάργηση άλλων φόρων, οδηγώντας σε έντονες αντιδράσεις.
• "Γιορτή του Τσαγιού" της Βοστώνης (Boston Tea Party): Πράξη διαμαρτυρίας των Αμερικανών αποίκων το 1773, κατά την οποία κατέστρεψαν φορτία βρετανικού τσαγιού, αντιδρώντας στον φόρο και τον βρετανικό έλεγχο.
• Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας: Σειρά συνελεύσεων αντιπροσώπων των αμερικανικών αποικιών (Πρώτο Κογκρέσο το 1774, Δεύτερο Κογκρέσο το 1775) που συνέβαλαν στον συντονισμό της αντίστασης κατά της Βρετανίας και στην κήρυξη της ανεξαρτησίας.
• Μάχη του Λέξινγκτον: Η πρώτη ένοπλη σύγκρουση της Αμερικανικής Επανάστασης, τον Απρίλιο του 1775, που σηματοδότησε την έναρξη των εχθροπραξιών.
• Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας: Ιστορικό κείμενο που υιοθετήθηκε από το Κογκρέσο της Φιλαδέλφειας στις 4 Ιουλίου 1776, κηρύσσοντας την ανεξαρτησία των 13 αποικιών από τη Βρετανία και διατυπώνοντας τα ιδανικά της αμερικανικής επανάστασης.
• Αμερικανική Επανάσταση (Πόλεμος της Ανεξαρτησίας): Η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των 13 αμερικανικών αποικιών και της Μεγάλης Βρετανίας (1775-1783), που οδήγησε στην ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών.
• Τζορτζ Ουάσινγκτον: Αρχιστράτηγος του Ηπειρωτικού Στρατού κατά την Αμερικανική Επανάσταση και ο πρώτος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.
• Μάχη του Γιόρκταουν: Η τελευταία μεγάλη μάχη του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, τον Οκτώβριο του 1781, στην οποία οι αμερικανο-γαλλικές δυνάμεις ανάγκασαν σε παράδοση τον βρετανικό στρατό, επισπεύδοντας το τέλος του πολέμου.
• Συνθήκη των Βερσαλλιών (1783): Η συνθήκη ειρήνης που υπογράφηκε στο Παρίσι το 1783, με την οποία η Μεγάλη Βρετανία αναγνώρισε επίσημα την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
• Σύνταγμα των ΗΠΑ: Το θεμελιώδες νομικό κείμενο που καθορίζει τη δομή, τις εξουσίες και τα όρια της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, υιοθετήθηκε το 1787.
• Ομοσπονδία (Ένωση Πολιτειών): Πολιτειακό σύστημα όπου μια κεντρική κυβέρνηση μοιράζεται την εξουσία με περιφερειακές (πολιτειακές) κυβερνήσεις.
• Διάκριση των Εξουσιών: Πολιτική αρχή, εμπνευσμένη από τον Μοντεσκιέ, που διαχωρίζει την κυβερνητική εξουσία σε νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική, για την αποφυγή συγκέντρωσης δύναμης.
• Κογκρέσο (των ΗΠΑ): Το νομοθετικό σώμα των Ηνωμένων Πολιτειών, αποτελούμενο από δύο σώματα: τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
• Γερουσία: Το ανώτερο σώμα του Κογκρέσου των ΗΠΑ, όπου κάθε πολιτεία εκπροσωπείται ισότιμα από δύο γερουσιαστές.
• Βουλή των Αντιπροσώπων: Το κάτω σώμα του Κογκρέσου των ΗΠΑ, όπου η εκπροσώπηση των πολιτειών βασίζεται στον πληθυσμό τους.
• Πρόεδρος των ΗΠΑ: Ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας και αρχηγός κράτους και κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών.
• Εκλέκτορες: Μέλη του Εκλογικού Κολεγίου, τα οποία εκλέγονται από τους πολίτες κάθε πολιτείας και ψηφίζουν για τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ.