Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μεγάλης μεταρρύθμισης. Η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, παρουσίασε τη φιλοσοφία πίσω από τη θέσπιση του Εθνικού Απολυτηρίου, ενός νέου μοντέλου που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά το Λύκειο, να μειώσει το άγχος των μαθητών και να το συνδέσει με βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.
Τι είναι το Εθνικό Απολυτήριο και πώς λειτουργεί;
Ο κεντρικός στόχος του νέου συστήματος είναι η δημιουργία ενός ενιαίου, αξιόπιστου τίτλου σπουδών που θα πιστοποιεί τις γνώσεις και τις δεξιότητες των μαθητών. Το Εθνικό Απολυτήριο θα περιλαμβάνει:
- Τη συλλογή των βαθμών και των τριών τάξεων του Λυκείου.
- Πιστοποιητικά Πληροφορικής και Γλωσσομάθειας.
Το νέο απολυτήριο θα συνδεθεί με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, σύμφωνα με πρόταση του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων, ακολουθώντας τα πρότυπα ευρωπαϊκών συστημάτων όπως το Baccalaureate (Γαλλία), το Abitur (Γερμανία) και το Matura (Αυστρία, Πολωνία κ.α.).
Μείωση του άγχους και ενίσχυση της Τράπεζας Θεμάτων
Ένας από τους κύριους στόχους της μεταρρύθμισης είναι η αντιμετώπιση του έντονου άγχους που προκαλούν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι το 20-25% των εφήβων βιώνουν σημαντικό άγχος, με τα κορίτσια και τους μαθητές από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να επηρεάζονται περισσότερο.
Για να επιτευχθεί αυτό, η Τράπεζα Θεμάτων θα αναδειχθεί σε βασικό εργαλείο. Θα εμπλουτιστεί και θα διανθιστεί, ώστε να εξασφαλίσει την ομαλή και αδιάβλητη λειτουργία του νέου συστήματος. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου αναμένεται να καταλήξει σε τελική πρόταση για την εφαρμογή του Εθνικού Απολυτηρίου προς το τέλος του 2026, με στόχο την εφαρμογή του από τη σχολική χρονιά 2029-2030.
Πυλώνες της μεταρρύθμισης και ευρωπαϊκά παραδείγματα
Το εγχείρημα έχει τεράστιο αποτύπωμα, καθώς αφορά περίπου 230.000 μαθητές και 23.500 εκπαιδευτικούς κάθε χρόνο. Βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
- Εμπιστοσύνη στο Λύκειο: Επαναφορά του αυτόνομου παιδαγωγικού του ρόλου.
- Δίκαιη και διαφανής αξιολόγηση: Μείωση των ανισοτήτων και διασφάλιση ίσων ευκαιριών.
- Ομαλή μετάβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Ένα ισχυρό απολυτήριο που ανοίγει δρόμους.
Η μεταρρύθμιση είναι εμπνευσμένη από συστήματα άλλων χωρών, χωρίς να αποτελεί μηχανική αντιγραφή. Στην Ευρώπη, η πρακτική ποικίλλει: ορισμένες χώρες έχουν ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια με μόνο προαπαιτούμενο τον τίτλο απολυτηρίου (π.χ. Εσθονία, Λετονία), ενώ άλλες διατηρούν κεντρικές εξετάσεις για τρία ή τέσσερα βασικά μαθήματα. Η Ελλάδα φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα μοναδικό, ισορροπημένο μοντέλο, προσαρμοσμένο στις δικές της ανάγκες και την εκπαιδευτική της κουλτούρα.