Είναι κοινώς γνωστό ότι το κάπνισμα βλάπτει, αλλά πώς ακριβώς επηρεάζουν τα συστατικά του τσιγάρου τον οργανισμό μας; Με κάθε εισπνοή, ο καπνός μεταφέρει πάνω από 5.000 χημικές ουσίες στους ιστούς του σώματος, προκαλώντας βλάβες από την κορυφή μέχρι τα νύχια.
Άμεσες και μακροπρόθεσμες βλάβες στον οργανισμό
1. Αναπνευστικό σύστημα και οξυγόνωση
- Βλάβη στους αεραγωγούς: Η πίσσα (tar) αρχίζει να επικαλύπτει δόντια και ούλα, προκαλώντας βλάβη στο σμάλτο. Στους αεραγωγούς και τους πνεύμονες, ο καπνός καταστρέφει τα κροσσάκια (cilia) – τις μικροσκοπικές, τριχοειδείς δομές που διατηρούν καθαρούς τους αεραγωγούς. Αυτή η βλάβη αυξάνει την πιθανότητα λοιμώξεων και χρόνιων παθήσεων, όπως η βρογχίτιδα και το εμφύσημα.
- Στέρηση Οξυγόνου: Ένα τοξικό αέριο, το μονοξείδιο του άνθρακα (carbon monoxide), διασχίζει τις κυψελίδες των πνευμόνων και δεσμεύεται στην αιμοσφαιρίνη, εκτοπίζοντας το οξυγόνο. Αυτό οδηγεί σε στέρηση οξυγόνου και δύσπνοια.
2. Καρδιαγγειακό σύστημα και εθισμός
- Νικοτίνη και εθισμός: Μέσα σε περίπου 10 δευτερόλεπτα, η νικοτίνη φτάνει στον εγκέφαλο, πυροδοτώντας την απελευθέρωση ντοπαμίνης και ενδορφινών. Αυτές οι ευχάριστες αισθήσεις καθιστούν το κάπνισμα εξαιρετικά εθιστικό.
- Περιορισμός αίματος: Η νικοτίνη και άλλες χημικές ουσίες προκαλούν στένωση των αιμοφόρων αγγείων και βλάβη στην ευαίσθητη ενδοθηλιακή τους επένδυση. Αυτό περιορίζει τη ροή του αίματος και αυξάνει την προσκόλληση των αιμοπεταλίων, αυξάνοντας δραματικά την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων που οδηγούν σε καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά.
3. Κίνδυνος καρκίνου και άλλες βλάβες
- Μεταλλάξεις DNA: Πολλές χημικές ουσίες του τσιγάρου μπορούν να προκαλέσουν επικίνδυνες μεταλλάξεις στο DNA του σώματος. Συστατικά όπως το αρσενικό και το νικέλιο διαταράσσουν επίσης τη διαδικασία επιδιόρθωσης του DNA. Περίπου ένας στους τρεις θανάτους από καρκίνο στις ΗΠΑ προκαλείται από το κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου σε πολλαπλούς ιστούς και όργανα.
- Άλλες επιπτώσεις: Το κάπνισμα προκαλεί επίσης βλάβες στην όραση, αποδυναμώνει τα οστά, δυσκολεύει τη σύλληψη στις γυναίκες και μπορεί να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες.
Η σημασία της διακοπής: Το σώμα επουλώνεται άμεσα
Για όσους διακόπτουν το κάπνισμα, υπάρχει μια τεράστια θετική πλευρά με σχεδόν άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη για το σώμα:
| Χρονικό Διάστημα Διακοπής | Φυσικό Όφελος |
| 20 Λεπτά | Ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση αρχίζουν να επανέρχονται στο φυσιολογικό. |
| 12 Ώρες | Τα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα σταθεροποιούνται, αυξάνοντας την ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου του αίματος. |
| 1 Ημέρα | Ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής αρχίζει να μειώνεται. |
| 2 Ημέρες | Οι νευρικές απολήξεις της όσφρησης και της γεύσης αρχίζουν να ανακάμπτουν. |
| 1 Μήνας | Οι πνεύμονες γίνονται πιο υγιείς, με λιγότερο βήχα και δύσπνοια. Τα κροσσάκια στους αεραγωγούς αρχίζουν να ανακάμπτουν μέσα σε εβδομάδες. |
| 1 Χρόνος | Ο κίνδυνος καρδιακής νόσου μειώνεται στο μισό, καθώς βελτιώνεται η λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. |
| 5 Χρόνια | Η πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων μειώνεται δραματικά και ο κίνδυνος εγκεφαλικού συνεχίζει να μειώνεται. |
| 10 Χρόνια | Οι πιθανότητες εμφάνισης θανατηφόρου καρκίνου του πνεύμονα μειώνονται κατά 50%, λόγω της αποκατάστασης της ικανότητας του σώματος να επιδιορθώνει το DNA. |
| 15 Χρόνια | Η πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου είναι ουσιαστικά ίδια με αυτή ενός μη καπνιστή. |
Εργαλεία και Υποστήριξη για τη Διακοπή
Η διακοπή δεν είναι εύκολη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινό άγχος ή κατάθλιψη λόγω της στέρησης νικοτίνης. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά αποτελεσματικά εργαλεία:
- Θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης (NRT): Χρησιμοποιώντας τσίχλες, επιθέματα, παστίλιες ή σπρέι, μπορείτε να διεγείρετε τους υποδοχείς νικοτίνης στον εγκέφαλο, αποτρέποντας τα συμπτώματα στέρησης χωρίς την προσθήκη άλλων επιβλαβών χημικών ουσιών.
- Συμβουλευτική: Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), οι ομάδες υποστήριξης και η άσκηση μέτριας έντασης είναι επίσης βασικοί παράγοντες για να παραμείνετε μακριά από τα τσιγάρα.
Η διακοπή του καπνίσματος σας βάζει αμέσως στον δρόμο της πλήρους αποκατάστασης της υγείας σας.