Είναι ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε η πραγματική πραγματικότητα ή ζούμε όλοι μέσα σε ένα «Matrix» που δημιουργείται από τον ίδιο μας τον εγκέφαλο;
Η βάση της ανθρώπινης γνώσης – οι αισθήσεις – λειτουργεί στην πραγματικότητα ως ένα σύνθετο, υποκειμενικό φίλτρο που μετασχηματίζει την αλήθεια του Σύμπαντος σε μια εξατομικευμένη εικόνα.
Η «δημιουργική» αντίληψη: Γιατί ο ήχος δεν υπάρχει
Η κλασική επιστημονική σκέψη, από την εποχή των εμπειριστών, υποστήριξε ότι η ανθρώπινη γνώση προέρχεται αποκλειστικά από τις αισθήσεις. Ωστόσο, η σύγχρονη έρευνα καταλήγει σε ένα ανατρεπτικό συμπέρασμα: οι αντιλήψεις μας δεν είναι άμεση καταγραφή του φυσικού κόσμου, αλλά το αποτέλεσμα επεξεργασίας του.
Ο εγκέφαλος δεν καταγράφει παθητικά τις πληροφορίες. Αντιθέτως:
- Δέχεται ηλεκτρομαγνητικά κύματα διαφορετικών συχνοτήτων, τα οποία μετασχηματίζει σε χρώματα.
- Δέχεται κύματα πίεσης, τα οποία μετασχηματίζει σε λέξεις και ήχους.
- Δέχεται χημικές ενώσεις, τις οποίες μετασχηματίζει σε οσμές και γεύσεις.
Αυτό σημαίνει ότι τα χρώματα, οι ήχοι και οι οσμές δεν υπάρχουν αφ’ εαυτού στον κόσμο γύρω μας. Δημιουργούνται νοητικά μέσα στον εγκέφαλό μας. Για παράδειγμα, ένα αντικείμενο που πέφτει κάτω δεν δημιουργεί ήχο, αλλά κύματα πίεσης. Ο ήχος δημιουργείται μόνο όταν αυτά τα κύματα μετασχηματιστούν από έναν ζωντανό οργανισμό.
Το ψηφιακό φίλτρο του εγκεφάλου και ο Immanuel Kant
Ο ανθρώπινος νους δεν είναι «λευκό χαρτί». Η αντίληψη είναι ποιοτικά διαφορετική από τις αισθητηριακές πληροφορίες, διότι το νευρικό σύστημα:
- Επιλέγει πληροφορίες: Καταγράφει μόνο όσες θεωρεί χρήσιμες, ερμηνεύοντάς τες με βάση προϋπάρχουσες εμπειρίες και γνώσεις.
- Προϋπάρχουσες αντιλήψεις: Όπως υποστήριξε ο Immanuel Kant, υπάρχουν έμφυτες, αμετάβλητες αντιλήψεις (προγνώσεις), όπως ο Χώρος, ο Χρόνος και η Αιτιότητα, οι οποίες διαμορφώνουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα εξωτερικά ερεθίσματα. Αυτές οι αντιλήψεις υπάρχουν μέσα μας, χωρίς να έχουν σχηματιστεί μέσω εμπειρίας.
Επιπλέον, ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει πολλά περισσότερα από τα πέντε βασικά αισθητήρια όργανα, λαμβάνοντας πληροφορίες από το εσωτερικό του σώματος (ρύθμιση θερμοκρασίας, καρδιακός ρυθμός) που δεν τις συνειδητοποιούμε.
Η αναλογία της επιπεδοχώρας: Η 3D φυλακή
Για να κατανοήσουμε τους περιορισμούς της αντίληψης, το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στο έργο φαντασίας «Η Επιπεδοχώρα» του Edwin Abbott Abbott.
Φανταστείτε έναν δισδιάστατο κόσμο (Επιπεδοχώρα) όπου οι κάτοικοι (π.χ. ένα Τετράγωνο) δεν έχουν αντίληψη του ύψους. Όταν μια Σφαίρα (ένα τρισδιάστατο πλάσμα) επισκέπτεται αυτόν τον κόσμο, το Τετράγωνο μπορεί να αντιληφθεί τη Σφαίρα μόνο ως έναν κύκλο (τη δισδιάστατη τομή της).
Αν η Σφαίρα κινηθεί κάθετα, το Τετράγωνο βλέπει έναν κύκλο να μεγαλώνει και να μικραίνει, ένα ανεξήγητο φαινόμενο για τον δικό του περιορισμένο κόσμο.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι συνταρακτικό:
Αν η Σχετικότητα έχει αποδείξει πειραματικά ότι ο κόσμος μας είναι στην πραγματικότητα τετραδιάστατος, εμείς, ως «κάτοικοι» των τριών διαστάσεων, είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε το «κάθετο» του Κύβου, ή μας περιορίζουν οι αισθήσεις μας;
Η πιθανότητα να έχει ένα ανθρώπινο ον εμπειρίες του τετραδιάστατου χώρου δεν είναι ανύπαρκτη, αλλά είναι βέβαιο ότι, αν προσπαθούσε να τις περιγράψει, θα αντιμετωπιζόταν ως πνευματικά ασταθής ή απατεώνας.
Το Matrix του εγκεφάλου: Το μόνο μονοπάτι για την απελευθέρωση
Είναι πλέον φανερό ότι το υλικό Σύμπαν που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας δεν είναι το πραγματικό Σύμπαν, αλλά το Σύμπαν που φτιάχνουν οι ψευδαισθήσεις του μυαλού μας.
Οι λειτουργίες των αισθήσεών μας είναι οι «φοβεροί φύλακες» της απομόνωσής μας, μετασχηματίζοντας επιλεκτικά την αλήθεια σε εξατομικευμένες εικόνες.
«Ζούμε μέσα στη φυλακή ενός εγκεφαλικού matrix που μόνο η θεϊκή σπίθα της νόησης μπορεί να μας απελευθερώσει.»
Η Αντίληψη είναι μια δημιουργική διαδικασία του ανθρώπινου εγκεφάλου, ένα μυστήριο που προσεγγίζεται μόνο τμηματικά. Η αναζήτηση της αλήθειας και η υπέρβαση των ορίων της ύλης απαιτεί μια νέα, διεπιστημονική προσέγγιση, μακριά από τη συντριβή της νόησης που επιφέρει ο δυτικός πολιτισμός μέσω της θεοποίησης του matrix της ύλης.