.jpg)
Ο Αλέξανδρος Γ' ο Μακεδόνας (356-323 π.Χ.), ήταν ένας στρατηγού που μέσα σε μόλις δέκα χρόνια δημιούργησε μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Από την Ελλάδα μέχρι την Ινδία, άλλαξε για πάντα την πορεία της ιστορίας, δικαίως χαρακτηρίζεται "Μέγας" και -ναι- υπήρξε ο σπουδαιότερος στρατηγός της ανθρωπότητας.
1. Η άνοδος της Μακεδονίας και η Κληρονομιά του Φιλίππου Β'
Η Αρχαία Ελλάδα εξαντλήθηκε από τους καταστροφικούς Πελοποννησιακούς Πολέμους και τους αιώνες συγκρούσεων μεταξύ των πόλεων-κρατών. Την ίδια στιγμή, στα βόρεια, το Βασίλειο της Μακεδονίας —που οι νότιοι Έλληνες θεωρούσαν υπανάπτυκτη ενδοχώρα—αναδείχθηκε σε φοβερή στρατιωτική δύναμη υπό τον Φίλιππο Β'.
- Στρατιωτική μεταρρύθμιση: Η πιο διάσημη καινοτομία του Φιλίππου ήταν η εισαγωγή της σάρισας, μιας δόρυ μήκους 5,5 μέτρων, που κρατούσαν οι καλά εκπαιδευμένοι πεζοί της Μακεδονικής Φάλαγγας.
- Ηγεμόνας της Ελλάδας: Στη Μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ., ο στρατός του Φιλίππου συνέτριψε τις ενωμένες δυνάμεις της Θήβας και της Αθήνας. Στη συνέχεια, ένωσε όλους τους Έλληνες στον Κορινθιακό Σύνδεσμο (εκτός της Σπάρτης), με στόχο έναν Πανελλήνιο πόλεμο εναντίον της Περσικής Αυτοκρατορίας.
- Διαδοχή: Μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, ο 20χρονος γιος του, ο Αλέξανδρος, ανέλαβε τη βασιλεία. Αφού εξασφάλισε τη θέση του (διατάζοντας εκτελέσεις πιθανών αντιπάλων και καταστρέφοντας εντελώς τη Θήβα), ο Αλέξανδρος πέρασε τον Ελλήσποντο την άνοιξη του 334 π.Χ., ξεκινώντας την εκστρατεία κατά της Περσίας.
2. Οι μεγάλες μάχες κατά των Περσών
Ο στρατός του Αλέξανδρου, περίπου 40.000 άνδρες, αποτελούνταν από την Μακεδονική Φάλαγγα, τους επίλεκτους Υπασπιστές (φρουρούς) και το επίλεκτο ιππικό των Εταίρων (με επικεφαλής τον ίδιο τον Αλέξανδρο).
- Μάχη του Γρανικού (334 π.Χ.): Οι Πέρσες σατράπες αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τον Αλέξανδρο στον ποταμό Γρανικό. Παρά τις συμβουλές να περιμένει, ο Αλέξανδρος εξαπέλυσε αμέσως μια κεραυνοβόλο επίθεση με το ιππικό των Εταίρων, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό και εξασφαλίζοντας μια εντυπωσιακή νίκη. Οι Έλληνες μισθοφόροι των Περσών περικυκλώθηκαν και σφαγιάστηκαν ως «προδότες».
- Μάχη της Ισσού (333 π.Χ.): Ο Βασιλιάς των Βασιλέων, Δαρείος Γ', συγκέντρωσε τον κύριο στρατό του, υπερτερώντας αριθμητικά τους Έλληνες σε αναλογία σχεδόν 2 προς 1, για να παγιδεύσει τον Αλέξανδρο στη στενή παράκτια πεδιάδα της Ισσού. Η στενότητα του πεδίου μάχης ακύρωσε το περσικό αριθμητικό πλεονέκτημα. Ο Αλέξανδρος οδήγησε τους Εταίρους σε μια κατά μέτωπο έφοδο στην περσική κεντρική διάταξη. Αντιμέτωπος με την ορμή του Αλέξανδρου, ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή με το βασιλικό του άρμα. Η φυγή του Δαρείου οδήγησε στην κατάρρευση του περσικού στρατού.
- Κατάκτηση της Δύσης: Μετά την Ισσό, ο Αλέξανδρος υπέταξε τις ακτοπολιτείες της Φοινίκης, τερματίζοντας την περσική ναυτική δύναμη. Ύστερα από επτάμηνη πολιορκία, κατέλαβε τη νήσο-πόλη της Τύρου. Στην Αίγυπτο, οι ιερείς τον υποδέχθηκαν ως Ελευθερωτή από την περσική κυριαρχία και τον έστεψαν Φαραώ. Εκεί, ίδρυσε την Αλεξάνδρεια, ενώ στο Μαντείο της Όασης Σίουα αναγνωρίστηκε ως γιος του θεού Άμμωνα.
3. Η τελική αναμέτρηση και η πορεία προς την άκρη του κόσμου
Ο Δαρείος προσέφερε στον Αλέξανδρο τεράστια πλούτη, την κόρη του για σύζυγο και το μισό της αυτοκρατορίας για ειρήνη, αλλά ο Μακεδόνας βασιλιάς απέρριψε την πρόταση: ήθελε να τα πάρει όλα.
- Μάχη των Γαυγαμήλων (331 π.Χ.): Η τελική αναμέτρηση έλαβε χώρα στα Γαυγάμηλα (στο σημερινό Ιράκ). Ο Δαρείος είχε επιλέξει ανοιχτό πεδίο, κατάλληλο για τα πολεμικά άρματα και τα πολεμικά ελέφαντες του. Ο Αλέξανδρος παρέσυρε τους Πέρσες να αποδυναμώσουν το κέντρο τους με μια δεξιά πλάγια κίνηση, και στη συνέχεια οδήγησε τους Εταίρους σε μια κατά μέτωπο επίθεση στο ρήγμα που δημιουργήθηκε. Ο Δαρείος έφυγε για άλλη μια φορά και ο περσικός στρατός διαλύθηκε.
- Κατάκτηση της περσικής καρδιάς: Ο Αλέξανδρος εισήλθε θριαμβευτικά στη Βαβυλώνα και στα Σούσα, αναγνωριζόμενος ως νόμιμος διάδοχος. Στην Περσέπολη, την τελετουργική πρωτεύουσα, διέταξε τη λεηλασία και την πυρπόληση ως αντίποινα για την περσική εισβολή στην Ελλάδα το 480 π.Χ.
- Το τέλος του Δαρείου και οι συνωμοσίες: Ο Δαρείος δολοφονήθηκε από τον ίδιο του τον σατράπη, Βήσσο, ενώ προσπαθούσε να συγκεντρώσει νέο στρατό στα ανατολικά. Ο Αλέξανδρος εκδικήθηκε τον θάνατο του Δαρείου και συνέχισε την πορεία του στην Παρθία, τη Βακτρία και τη Σογδιανή (σημερινό Αφγανιστάν/Τατζικιστάν). Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, εκτέλεσε τον στρατηγό του, Φιλώτα, και τον πατέρα του, Παρμενίωνα, λόγω υποψίας συνωμοσίας.
4. Η ινδική εκστρατεία και το τέλος
Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε τη Ρωξάνη, κόρη ενός Βακτριανού άρχοντα, για να εξασφαλίσει την περιοχή, και συνέχισε προς την Ινδία.
- Μάχη του Υδάσπη (326 π.Χ.): Στη μάχη του Υδάσπη, ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε τον βασιλιά Πώρο και τους πολεμικούς του ελέφαντες. Ήταν η πιο αιματηρή μάχη του Αλέξανδρου, αλλά κατέληξε σε αποφασιστική νίκη, δίνοντάς του τον έλεγχο του Παντζάμπ.
- Η ανταρσία του στρατού: Στον ποταμό Ύφαση (Μπίας), ο στρατός του αρνήθηκε να προχωρήσει άλλο, κουρασμένος από οκτώ χρόνια ατέλειωτων μαχών. Ο Αλέξανδρος, παρά τον θυμό του, αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω.
- Θάνατος: Επιστρέφοντας στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ., ο Αλέξανδρος πέθανε σε ηλικία μόλις 32 ετών από αιφνίδιο πυρετό (πιθανόν ελονοσία, τύφο ή δηλητήριο).
Ο Αλέξανδρος πέθανε αήττητος στη μάχη, αφήνοντας μια τεράστια, αλλά ασταθή αυτοκρατορία. Οι Διάδοχοί του άρχισαν σύντομα να πολεμούν μεταξύ τους για να διαιρέσουν την αυτοκρατορία, αλλά η εξάπλωση του Ελληνιστικού πολιτισμού σε όλη την έκταση της αυτοκρατορίας αποτέλεσε την πιο μακροπρόθεσμη κληρονομιά του.