Πριν από 2.800 χρόνια, ο Όμηρος, ο τυφλός ποιητής, δημιούργησε δύο αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας: την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Ενώ η Ιλιάδα αφηγείται τον Τρωικό Πόλεμο, η Οδύσσεια επικεντρώνεται στο συγκλονιστικό δεκαετές ταξίδι του ήρωα Οδυσσέα για να επιστρέψει στο σπίτι του στην Ιθάκη, στη σύζυγό του Πηνελόπη και τον γιο του Τηλέμαχο. Αυτό το έπος είναι μια αιώνια ιστορία επιμονής, ευρηματικότητας και της βαθύτερης λαχτάρας για επιστροφή στην πατρίδα.
1. Η έξοδος από την Τροία και οι πρώτες συγκρούσεις
Ο Οδυσσέας, ο ευφυέστερος των Αχαιών που εξασφάλισε τη νίκη με τον Δούρειο Ίππο, ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής από την Τροία. Η πρώτη τους στάση ήταν στην Ισμάρα, την πατρίδα των Κικόνων. Οι άνδρες του λεηλάτησαν την πόλη για προμήθειες, αλλά υπερτερούμενοι αριθμητικά από την αντεπίθεση των Κικόνων, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν γρήγορα στη θάλασσα.
Καθώς πλησίαζαν στην Ιθάκη, μια τρομερή καταιγίδα τους παρέσυρε εκτός πορείας, οδηγώντας τους στη νήσο των Λωτοφάγων. Οι κάτοικοι του νησιού προσέφεραν στους συντρόφους του τον καρπό του λωτού, ο οποίος περιείχε ένα ναρκωτικό που τους έκανε να ξεχάσουν την πατρίδα τους. Ο Οδυσσέας συνειδητοποίησε τον κίνδυνο και έσυρε τους συντρόφους του πίσω στα πλοία για να διαφύγουν, αποφεύγοντας έτσι την οριστική απώλεια του στόχου τους.
2. Η μοίρα του Κύκλωπα Πολύφημου και η κατάρα
Λόγω της έλλειψης προμηθειών, σταμάτησαν σε ένα νησί όπου ο Οδυσσέας και οι άνδρες του βρήκαν μια σπηλιά γεμάτη τροφές, η οποία όμως ανήκε στον γιγάντιο Κύκλωπα Πολύφημο, γιο του θεού Ποσειδώνα. Ο Πολύφημος τους παγίδευσε και άρχισε να τρώει τους συντρόφους του ήρωα.
Ο ευρηματικός Οδυσσέας επινόησε ένα σχέδιο:
- Αρχικά, μέθυσε τον Κύκλωπα με κρασί.
- Όταν ρωτήθηκε για το όνομά του, απάντησε: "Κανένας".
- Στη συνέχεια, τύφλωσε τον γίγαντα με έναν πυρακτωμένο παλούκι. Όταν ο Πολύφημος φώναζε στους άλλους Κύκλωπες ότι τον σκότωνε ο "Κανένας", εκείνοι τον άφησαν, νομίζοντας ότι ήταν ασθένεια.
- Τέλος, οι άνδρες του Οδυσσέα δέθηκαν κάτω από την κοιλιά των προβάτων για να διαφύγουν από τη σπηλιά.
Καθώς έπλεαν μακριά, ο Οδυσσέας έκανε το μοιραίο λάθος να αποκαλύψει το αληθινό του όνομα. Η πράξη αυτή επέτρεψε στον Πολύφημο να επικαλεστεί τον πατέρα του, τον Ποσειδώνα, ο οποίος καταράστηκε τον Οδυσσέα να περιπλανιέται για δέκα χρόνια και να χάσει όλους τους συντρόφους του.
3. Οι μεγάλες απώλειες: Αίολος, Λαιστρυγόνες και Κίρκη
- Ο ασκός του Αιόλου: Στη νήσο της Αιολίας, ο βασιλιάς Αίολος έδωσε στον Οδυσσέα έναν σάκο με τους δυσμενείς ανέμους. Καθώς η Ιθάκη ήταν πλέον ορατή, οι άνδρες του, νομίζοντας ότι ο σάκος έκρυβε θησαυρό, τον άνοιξαν. Όλοι οι άνεμοι βγήκαν αμέσως, στέλνοντας τα πλοία μακριά από την πατρίδα.
- Οι Λαιστρυγόνες: Στη συνέχεια, αντιμετώπισαν τους αιμοδιψείς γίγαντες-κανίβαλους Λαιστρυγόνες. Οι γίγαντες κατέστρεψαν όλα τα πλοία, εκτός από ένα.
- Η μάγισσα Κίρκη: Στη νήσο της Αιαίας, η μάγισσα Κίρκη μεταμόρφωσε πολλούς από τους συντρόφους του σε χοίρους. Με τη βοήθεια του θεού Ερμή, ο Οδυσσέας αντιστάθηκε στα μάγια της, την ανάγκασε να απελευθερώσει τους άνδρες του και έμεινε στο νησί για έναν ολόκληρο χρόνο. Πριν φύγει, η Κίρκη τον συμβούλεψε να επισκεφθεί τον Κάτω Κόσμο για να πάρει χρησμό.
4. Σειρήνες, Σκύλλα, Χάρυβδη και η τελευταία καταστροφή
Στον Κάτω Κόσμο, ο Τειρεσίας τον προειδοποίησε για τα ιερά βόδια του θεού Ήλιου. Στη συνέχεια, ο Οδυσσέας αντιμετώπισε τους μεγαλύτερους πειρασμούς της θάλασσας:
- Οι Σειρήνες: Για να ακούσει το τραγούδι τους και να επιβιώσει, ο Οδυσσέας έβαλε κερί στα αυτιά των συντρόφων του και ζήτησε να τον δέσουν στον ιστό του πλοίου. Κατάφερε να περάσει σώος.
- Σκύλλα και Χάρυβδη: Ο ήρωας αντιμετώπισε το δίλημμα ανάμεσα στη Σκύλλα, ένα γιγάντιο θαλάσσιο τέρας με έξι κεφάλια, και τη Χάρυβδη, μια καταστροφική δίνη. Επέλεξε τη Σκύλλα, θυσιάζοντας έξι άνδρες για να σώσει το πλοίο του.
Τέλος, στη νήσο Θρινακία, οι πεινασμένοι σύντροφοί του αγνόησαν την προειδοποίηση και έσφαξαν τα βόδια του Ήλιου. Οργισμένος ο θεός, ζήτησε δικαίωση από τον Δία, ο οποίος χτύπησε το πλοίο με κεραυνό, πνίγοντας όλους τους άνδρες. Η κατάρα του Ποσειδώνα είχε εκπληρωθεί.
5. Επτά χρόνια στην Καλυψώ και η άφιξη στην Ιθάκη
Ναυαγός, ο Οδυσσέας παρασύρθηκε στη νήσο της νύμφης Καλυψούς, η οποία τον ερωτεύτηκε και τον κράτησε αιχμάλωτο για επτά χρόνια, προσφέροντάς του την αθανασία. Ο Οδυσσέας, ωστόσο, λαχταρούσε την Πηνελόπη και την Ιθάκη του. Μετά από παρέμβαση της Αθηνάς στον Δία, η Καλυψώ τον απελευθέρωσε. Μετά από ένα ακόμη ναυάγιο που προκάλεσε ο Ποσειδώνας, ο Οδυσσέας έφτασε στη Σχερία, όπου οι Φαίακες τον βοήθησαν να επιστρέψει τελικά στην Ιθάκη.
6. Η μνηστηροφονία και η επανένωση
Είκοσι χρόνια μετά την αναχώρησή του, ο Οδυσσέας πάτησε ξανά το πόδι του στην Ιθάκη. Η Αθηνά τον μεταμόρφωσε σε έναν γέρο ζητιάνο για να μπει στο παλάτι του μεταμφιεσμένος. Ο λόγος ήταν η κατάσταση στο σπίτι του: περισσότεροι από εκατό μνηστήρες είχαν κατακλύσει το παλάτι, καταναλώνοντας την περιουσία του και πιέζοντας την πιστή Πηνελόπη να διαλέξει σύζυγο.
Η Πηνελόπη ανακοίνωσε έναν αγώνα: θα παντρευόταν όποιον μπορούσε να τεντώσει το τόξο του Οδυσσέα και να ρίξει ένα βέλος μέσα από δώδεκα τρύπες πελέκεων. Όταν όλοι οι μνηστήρες απέτυχαν, ο μεταμφιεσμένος Οδυσσέας ζήτησε να δοκιμάσει. Τέντωσε το τόξο με ευκολία, πέτυχε τον στόχο και αποκάλυψε την ταυτότητά του. Με τη βοήθεια του γιου του Τηλέμαχου και του πιστού του δούλου Εύμαιου, άρχισε τη μνηστηροφονία, σκοτώνοντας όλους τους μνηστήρες.
Ο Οδυσσέας και η Πηνελόπη, των οποίων η ατελείωτη αγάπη καθοδήγησε το επικό ταξίδι, επιτέλους ενώθηκαν ξανά, βάζοντας ένα τέλος στην πολυετή περιπλάνηση.
.jpg)