Το ελληνικό σχολείο περνάει στη νέα ψηφιακή εποχή! Με μια αιφνιδιαστική τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, η Υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, δρομολογεί τη συστηματική ένταξη ψηφιακών καινοτομιών, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Ο στόχος είναι σαφής: Ενίσχυση του παιδαγωγικού έργου και ποιοτική αξιοποίηση του διδακτικού χρόνου, με ενισχυμένα μέτρα για την προστασία των ανηλίκων.
Ποιοι όμως θα έχουν τον τελικό λόγο για το περιεχόμενο και τα εργαλεία που θα φτάνουν στους μαθητές;
Τα 5 κλειδιά της τροπολογίας: ΤΝ, δεδομένα και επιτροπές
Η νέα ρύθμιση θέτει το θεσμικό πλαίσιο για τη χρήση της ΤΝ στα σχολεία, εστιάζοντας σε αυστηρή εποπτεία και ασφάλεια:
- Εργαλεία ΤΝ μόνο γιαυποβοήθηση: Η χρήση ψηφιακών εργαλείων και ΤΝ επιτρέπεται αποκλειστικά για να υποβοηθήσει το έργο των εκπαιδευτικών (όχι για να τους αντικαταστήσει).
- Υποχρεωτική επιμόρφωση: Όλοι οι εκπαιδευτικοί θα περάσουν από υποχρεωτική επιμόρφωση για την ορθή και δεοντολογική χρήση αυτών των συστημάτων.
- Ασπίδα προστασίας δεδομένων: Τα προσωπικά δεδομένα συλλέγονται μόνο για εκπαιδευτικό σκοπό, διατηρούνται έως 3 έτη και στη συνέχεια διαγράφονται. Τα μεταδεδομένα (ανώνυμα) επιτρέπονται μόνο για στατιστική έρευνα.
- Το AI Act της ΕΕ: Η τροπολογία ευθυγραμμίζεται πλήρως με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1689 – AI Act, που θεωρεί την εκπαίδευση ως πεδίο με ευάλωτες ομάδες (ανήλικοι), απαιτώντας ενισχυμένη συμμόρφωση και ανθρώπινη εποπτεία.
- Επιστημονική επιτροπή & ΚΥΑ: Μια Κοινή Υπουργική Απόφαση (Παιδείας & Ψηφιακής Διακυβέρνησης) θα καθορίζει ποιες εφαρμογές ΤΝ χρησιμοποιούνται.
Ποιος θα κρίνει τι μπαίνει στην τάξη;
Ο κρίσιμος ρόλος του «ψηφιακού κριτή» ανατίθεται σε μια νέα Επιστημονική Επιτροπή, η οποία θα χαράξει τη στρατηγική για την αξιοποίηση της ΤΝ:
- Σύνθεση: Θα αποτελείται από 25 έως 50 μέλη με διετή θητεία. Θα περιλαμβάνει προσωπικότητες κύρους, ενεργούς και συνταξιούχους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, στελέχη του ΥΠΑΙΘ και μέλη ΔΕΠ με τεχνογνωσία σε ψηφιακά εργαλεία.
- Ρόλος: Η Επιτροπή, κατόπιν εισήγησης του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής), θα σχεδιάζει την αξιοποίηση της ΤΝ, την επιμόρφωση και θα γνωμοδοτεί για την καταλληλότητα συγχρηματοδοτούμενων ψηφιακών έργων (π.χ. από το Ταμείο Ανάκαμψης).
Πρακτικά: Το ΙΕΠ (που ήδη τρέχει πιλοτικά προγράμματα ΤΝ) θα προτείνει, και η μεγάλη Επιστημονική Επιτροπή θα εγκρίνει, διασφαλίζοντας ότι τα ψηφιακά εργαλεία είναι συμβατά με τη νομοθεσία και τον παιδαγωγικό σκοπό.
Τι σημαίνει η ΤΝ για τους μαθητές; (Πρακτικά σενάρια)
Η ένταξη της ΤΝ δεν είναι θεωρητική, αλλά αναμένεται να αλλάξει την καθημερινότητα της τάξης:
- Αυτόματη ανατροφοδότηση: Τα συστήματα ΤΝ θα παρέχουν άμεση ανατροφοδότηση σε ασκήσεις, πάντα με την τελική εποπτεία και έγκριση του εκπαιδευτικού.
- Προσαρμοστική μάθηση (Adaptive learning): Εργαλεία θα προσαρμόζουν το μάθημα στον ρυθμό και τις ανάγκες κάθε μαθητή, με αυστηρή ελαχιστοποίηση δεδομένων (ώστε να μην παραβιάζεται η ιδιωτικότητα).
- Δημιουργικά εργαλεία: Χρήση ΤΝ για δημιουργική γραφή ή κώδικα, με φίλτρα ηλικιών και ενημερωμένη συναίνεση γονέων.
Οι μεγάλες προκλήσεις της εφαρμογής
Η επιτυχία της ψηφιακής μετάβασης θα κριθεί από την αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων:
- Ασφάλεια vs Καινοτομία: Πώς θα διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ της ταχύτητας της τεχνολογικής εξέλιξης και της ιδιωτικότητας των ανηλίκων.
- Ισοτιμία πρόσβασης: Διασφάλιση ότι όλες οι σχολικές μονάδες έχουν τις απαραίτητες υποδομές (δίκτυα, συσκευές) για ισότιμη πρόσβαση.
- Λογοδοσία αλγορίθμων: Δημιουργία μηχανισμών για την αξιολόγηση του μαθησιακού οφέλους και την αντιμετώπιση μεροληψιών/σφαλμάτων της ΤΝ.