Στο ιεραρχικό σύστημα τρόμου των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, το ροζ τρίγωνο (Rosa Winkel), ένα κομμάτι ροζ υφάσματος 6 εκατοστών, ήταν το σήμα που κατέτασσε τους άνδρες κρατούμενους που κατηγορούνταν ή ήταν ύποπτοι για ομοφυλοφιλικές πράξεις στην τελευταία βαθμίδα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Για το ναζιστικό καθεστώς, η ομοφυλοφιλία δεν ήταν απλώς έγκλημα, αλλά απειλή για τη «φυλετική ψυχή» της Γερμανίας και εμπόδιο στην αναπαραγωγή της Άριας φυλής. Η πολιτική αυτή, υποκινούμενη από τον επικεφαλής των SS, Χάινριχ Χίμλερ, οδήγησε στην εξόντωση μιας ταυτότητας με τρόπους που ήταν συχνά πιο βάναυσοι και απομονωτικοί από εκείνους που επιφυλάσσονταν για άλλες ομάδες.
1. Η κοινωνική εξόντωση μέσα στο στρατόπεδο
Οι άνδρες που φορούσαν το ροζ τρίγωνο αντιμετώπιζαν ένα διπλό μαρτύριο: αυτό της SS και αυτό των συγκρατουμένων τους:
- Απόλυτη απομόνωση: Σε αντίθεση με άλλες ομάδες κρατουμένων, οι ομοφυλόφιλοι αποκλείονταν από την αλληλεγγύη ακόμη και μεταξύ των αντιφρονούντων. Οποιαδήποτε πράξη φιλίας ή καλοσύνης προς αυτούς ήταν ριψοκίνδυνη για τον δότη. Επιζώντες, όπως ο Joseph Kohout, έχουν καταγράψει την αίσθηση της πλήρους απομόνωσης και του φόβου που επικρατούσε.
- Οι χειρότερες εργασίες: Στο στρατόπεδο, οι «ροζ τριγωνιστές» ανατίθεντο συστηματικά στις πιο εξαντλητικές εργασίες και υφίσταντο την πιο βάναυση μεταχείριση. Ο ίδιος ο διοικητής του Άουσβιτς, Rudolf Höss, κατέθεσε στη Νυρεμβέργη ότι οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζονταν «ως κατώτεροι από τους Εβραίους».
- Συμβολική διαγραφή: Όπως περιγράφει ο επιζών Pierre Seel, οι άνδρες αυτοί έγιναν στόχοι για τους φρουρούς, υποβαλλόμενοι σε δημόσια βασανιστήρια και εξευτελισμούς που στόχευαν στην πλήρη απογύμνωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
2. Ιατρική τρομοκρατία και ευγονική
Η ναζιστική βία δεν περιορίστηκε στους ξυλοδαρμούς και την εργασία, αλλά επεκτάθηκε στο σώμα, υπό τον μανδύα της «επιστήμης».
- Εξαναγκαστικός ευνουχισμός: Οι διοικητές των στρατοπέδων απέκτησαν επίσημα την εξουσία να διατάσσουν τον εξαναγκαστικό ευνουχισμό των κρατουμένων με το ροζ τρίγωνο, θεωρώντας το «θεραπεία» ή απαραίτητη ενέργεια για την προστασία της «Άριας» φυλής. Πολλοί, όπως ο Friedrich-Paul von Grosheim, επέλεξαν τη χειρουργική επέμβαση ως μικρότερο κακό από τη βέβαιη δολοφονία σε στρατόπεδο.
- Ορμονικά πειράματα: Στο Μπούχενβαλντ, ο Δανός γιατρός των SS, Carl Vaernet, έλαβε έγκριση για τη διεξαγωγή πειραμάτων σε ομοφυλόφιλους κρατούμενους, με στόχο την «εύρεση ορμονικής λύσης στην ομοφυλοφιλία». Ενώ ισχυριζόταν ότι εμφύτευε τεχνητούς ορμονικούς αδένες (τεστοστερόνης), η διαδικασία είχε ως αποτέλεσμα θανάτους από επιπλοκές και μηδενική ιατρική επίβλεψη ή περίθαλψη, λειτουργώντας ως μια πιο ήσυχη μορφή εκτέλεσης.
3. Η κληρονομιά της αντίστασης
Η τελική ειρωνεία είναι ότι το ναζιστικό καθεστώς απέτυχε να διαγράψει αυτήν την ταυτότητα. Ενώ οι ομοφυλόφιλοι κρατούμενοι παρέμειναν νομικά ατιμώρητοι και μετά τον πόλεμο (το άρθρο 175 του γερμανικού Ποινικού Κώδικα που ποινικοποιούσε την ομοφυλοφιλία καταργήθηκε μόλις το 1994), το σύμβολο του μαρτυρίου τους αναγεννήθηκε ως έμβλημα αντίστασης.
- Ανάκτηση: Το ροζ τρίγωνο σήμερα έχει ανακτηθεί από την κοινότητα LGBTQ+ ως ένα ισχυρό, παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης, μνήμης και επιβίωσης απέναντι στην καταπίεση, μετατρέποντας ένα σημάδι ντροπής σε φωνή.