Το άψυχο σώμα της 21χρονης φοιτήτριας Ελένης Τοπαλούδη, που βρέθηκε στη Ρόδο στις 28 Νοεμβρίου 2018, αποκάλυψε ένα από τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα των τελευταίων ετών. Η υπόθεση αυτή δεν συγκλόνισε μόνο την ελληνική κοινή γνώμη, αλλά αποτέλεσε ορόσημο για τον φεμινιστικό αγώνα και την εισαγωγή του όρου Γυναικοκτονία στο δημόσιο λόγο της χώρας.
Η νύχτα του τρόμου και η αποκάλυψη της βαρβαρότητας
Η Ελένη Τοπαλούδη ακολούθησε τους δύο δράστες, τον 29χρονο Μανώλη Κούκουρα και τον 19χρονο Αλέξανδρο Λουτσάι, στο σπίτι του ενός. Η άρνησή της για σεξουαλική επαφή πυροδότησε μια απάνθρωπη αντίδραση βίας.
Σύμφωνα με την ιατροδικαστική μελέτη, η κοπέλα βιάστηκε ομαδικά και στη συνέχεια δέχτηκε επίθεση με σιδερένιο αντικείμενο, με αποτέλεσμα να χάσει τις αισθήσεις της.
- Η τελευταία πράξη: Οι δράστες μετέφεραν το σώμα της στην παραλία και την πέταξαν στη θάλασσα. Τα στοιχεία του ιατροδικαστή ήταν συγκλονιστικά: η Ελένη Τοπαλούδη ήταν ακόμα ζωντανή όταν την έριξαν, χάνοντας τελικά τις αισθήσεις της από τη σοβαρή πτώση στα βράχια και πεθαίνοντας από πνιγμό.
Οι δράστες συνελήφθησαν μία εβδομάδα αργότερα, καθώς ο εντοπισμός τους ήταν δυνατός χάρη στην εξέταση οπτικοακουστικού υλικού και τον εντοπισμό DNA της φοιτήτριας στο αυτοκίνητο του ενός.
Η δίκη και η επιβολή της Δικαιοσύνης
Η ανακριτική διαδικασία διήρκησε 10 μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων οι δύο κατηγορούμενοι έπεσαν σε αντιφάσεις και επιχείρησαν να μεταφέρουν την ευθύνη ο ένας στον άλλον. Ο Λουτσάι, αρχικά, ομολόγησε ότι αγνόησαν τις ικεσίες της Ελένης να τη μεταφέρουν στο νοσοκομείο.
Η εκδίκαση της υπόθεσης στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας διήρκησε σχεδόν 5 μήνες και ολοκληρώθηκε στις 15 Μαΐου 2020.
- Η καταδίκη: Τα δύο καθάρματα κρίθηκαν ομόφωνα ένοχοι για ομαδικό βιασμό και ανθρωποκτονία από πρόθεση από κοινού. Η ποινή που τους επιβλήθηκε ήταν ισόβια κάθειρξη και 15 επιπλέον χρόνια για κάθε έναν.
- Η αγόρευση της εισαγγελέως: Η αγόρευση της εισαγγελέως της έδρας θεωρήθηκε ιστορική, δηλώνοντας μεταξύ άλλων: «το παιδί σας ήχθη ως πρόβατο επί σφαγή και ο αμνός άμωμος. Ας επικρατήσει δικαιοσύνη και ας χαθεί ο κόσμος όλος».
Λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 2020, ο 19χρονος Λουτσάι καταδικάστηκε σε επιπλέον 15 χρόνια κάθειρξη για έναν ακόμα ομαδικό βιασμό 19χρονης κοπέλας με αναπηρία στη Ρόδο, πράξη που τελέστηκε λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία της Ελένης.
Ο κοινωνικός αντίκτυπος: Η γέννηση της «γυναικοκτονίας»
Η ωμότητα του εγκλήματος της Ελένης Τοπαλούδη αποτέλεσε αφορμή για έντονες αντιδράσεις από φεμινιστικά κινήματα και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Η εισαγωγή του όρου: Η υπόθεση υπήρξε η αφορμή για να χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ο όρος «Γυναικοκτονία» (femicide). Ο όρος καθιερώθηκε έκτοτε για να περιγράψει άμεσα τις δολοφονίες γυναικών, ιδίως όταν αυτές υποκρύπτουν μισογυνικά κίνητρα και τελούνται από άνδρα δράστη, με κύριο σκοπό την ευαισθητοποίηση κατά της έμφυλης βίας.
- Η κραυγή της οικογένειας: Οι γονείς της Ελένης, στην πρώτη τους συνέντευξη μετά τη δίκη, απηύθυναν έκκληση για ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και για την ανάγκη τήρησης των ποινών που επιβάλλονται σε αντίστοιχα εγκλήματα. Το μήνυμα της μητέρας της το 2023 ράγισε καρδιές, μιλώντας για «ανθρωπόμορφα κτήνη» και εκφράζοντας την ελπίδα στη «θεία δίκη».
Το έγκλημα της Ελένης Τοπαλούδη παραμένει ένα σκοτεινό κεφάλαιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αλλά ταυτόχρονα, αποτέλεσε καταλύτη για την αναγνώριση και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας και της Γυναικοκτονίας στην Ελλάδα.