.jpg)
Ο Γεώργιος Τσολάκογλου (1886-1948) είναι μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ο στρατηγός, ο οποίος υπήρξε ήρωας στους Βαλκανικούς Πολέμους και το Αλβανικό Μέτωπο του 1940-41, έμεινε στην ιστορική μνήμη συνδεδεμένος με τη συνθηκολόγηση με τις γερμανικές δυνάμεις και τον σχηματισμό της πρώτης κατοχικής κυβέρνησης.
1. Η πορεία του στρατιωτικού και η ήττα του 1941
Ο Τσολάκογλου, γόνος αρχοντικής οικογένειας από τη Ρεντίνα Καρδίτσας, είχε μια λαμπρή στρατιωτική καριέρα:
- Στρατιωτική δράση: Συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Έφτασε στον βαθμό του Αντιστράτηγου τον Αύγουστο του 1940.
- Αλβανικό μέτωπο: Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, διοίκησε το Γ' Σώμα Στρατού και αργότερα το Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας, πετυχαίνοντας καίρια πλήγματα κατά των Ιταλών, με τους άνδρες του να προελαύνουν μέχρι την Κορυτσά.
- Το οριακό σημείο: Μετά την εισβολή των Γερμανών στις 6 Απριλίου 1941, ο ελληνικός στρατός βρέθηκε να δίνει σκληρό διμέτωπο αγώνα. Ο Τσολάκογλου υποστηρίζει στα απομνημονεύματά του ότι, όταν η κατάσταση έφτασε σε οριακό σημείο και ο στρατός κινδύνευε με ολοσχερή αιχμαλωσία από τους Γερμανούς, αποφάσισε να λάβει την πρωτοβουλία.
2. Η συνθηκολόγηση και η προδοσία
Παρά τις σαφείς διαταγές του Βασιλιά και της κυβέρνησης για αγώνα μέχρι εσχάτων, ο Τσολάκογλου προχώρησε στη συνθηκολόγηση.
- Υπογραφή πρωτοκόλλων: Υπέγραψε δύο πρωτόκολλα παράδοσης με τους Γερμανούς (20 και 21 Απριλίου 1941) και ένα τρίτο στις 23 Απριλίου, στο οποίο συμμετείχαν και οι Ιταλοί.
- Η δικαιολογία: Ο ίδιος υποστήριξε ότι η συνθηκολόγηση ήταν επιβεβλημένη για να αποτραπεί η αιχμαλωσία του ελληνικού στρατού (ο οποίος αριθμούσε 250.000 άνδρες) και για να αποφευχθεί ένα «ολοκαύτωμα». Πράγματι, ο ελληνικός στρατός δεν αιχμαλωτίστηκε ως σύνολο, αλλά επέστρεψε στα σπίτια του.
- Πρωθυπουργία: Ακολούθως, ο Τσολάκογλου δέχθηκε να σχηματίσει την πρώτη κατοχική κυβέρνηση (30 Απριλίου 1941), υποστηρίζοντας ότι το έκανε για την «προστασία του ελληνικού λαού από τα δεινά που τον ανέμεναν».
Αντιδράσεις στην Κατοχική Κυβέρνηση
Ο σχηματισμός της κυβέρνησης προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις:
- Άρνηση ορκωμοσίας: Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντας την ενέργεια του Τσολάκογλου αντεθνική πράξη. Τελικά, ορκίστηκε ενώπιον ενός απλού ιερέα και υποχρέωσε τον Χρύσανθο σε παραίτηση.
- Λιμός και υποτίμηση: Παρά τις υποσχέσεις του για προστασία και βοήθεια, η πρωθυπουργία του συνέπεσε με τον φοβερό χειμώνα του 1941-42 και τον λιμό που αποδεκάτισε τον πληθυσμό. Επίσης, η αδυναμία του να διατηρήσει τη δραχμή οδήγησε σε ραγδαία υποτίμηση και πείνα. Δεν απέτρεψε ούτε την παράδοση της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στους Βουλγάρους.
3. Η δίκη και το τέλος
Λόγω της δυσμένειάς του, οι Γερμανοί τον αντικατέστησαν με τον αντιπρόεδρο Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο τον Δεκέμβριο του 1942.
- Σύλληψη και καταδίκη: Μετά την αποχώρηση των Γερμανών (Οκτώβριος 1944), ο Τσολάκογλου συνελήφθη και παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων (1945). Καταδικάστηκε σε θάνατο για τη συνθηκολόγηση και τη συνεργασία του με τον εχθρό.
- Μετατροπή ποινής: Το Συμβούλιο Χαρίτων μετέτρεψε την ποινή του σε ισόβια δεσμά, αναγνωρίζοντάς του το ελαφρυντικό της στρατιωτικής του προσφοράς.
- Θάνατος: Πέθανε στη φυλακή, πάμφτωχος και στερημένος από τη σύνταξή του, στις 22 Μαΐου 1948, εξαιτίας λευχαιμίας.
Το όνομα του Γεώργιου Τσολάκογλου παραμένει στην ιστορική μνήμη συνώνυμο της προδοσίας και της συνεργασίας με τις δυνάμεις του Άξονα, παρά τις επιχείρησης δικαίωσής του που τον παρουσιάζουν ως έναν στρατιωτικό που αναγκάστηκε να πάρει στις πλάτες του την τύχη του λαού.