.jpg)
Η Ούστασε (Ustaše) ήταν μια υπερεθνικιστική, ακροδεξιά, φασιστική οργάνωση που ανέλαβε την εξουσία στο Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας (NDH) το 1941, με την υποστήριξη της Ναζιστικής Γερμανίας και της Φασιστικής Ιταλίας. Η βαρβαρότητα και η κλίμακα της γενοκτονίας που διέπραξαν κατά των Σέρβων, των Εβραίων και των Ρομά ήταν τόσο ακραίες που σόκαραν ακόμα και Γερμανούς αξιωματούχους.
1. Η γέννηση του μίσους και ο 'Poglavnik'
- Το χάος της Γιουγκοσλαβίας: Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Γιουγκοσλαβία μαστιζόταν από πολιτική αστάθεια και βαθιές εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις μεταξύ Σέρβων (Ορθόδοξοι), Κροατών (Καθολικοί) και Μουσουλμάνων.
- Η ίδρυση: Ο Κροάτης δικηγόρος Άντε Πάβελιτς (Ante Pavelić) ίδρυσε την Ουστάσα το 1929, επηρεασμένος από τον Ιταλικό Φασισμό και τον Γερμανικό Ναζισμό. Οι Ουστάσι ήταν αντι-Σέρβοι, αντικομμουνιστές και φανατικοί Καθολικοί, με στόχο τη δημιουργία ενός εθνοτικά καθαρού κροατικού κράτους.
- Η άνοδος στην εξουσία: Μετά την εισβολή της Γερμανίας και της Ιταλίας στη Γιουγκοσλαβία τον Απρίλιο του 1941, ο Πάβελιτς τοποθετήθηκε ως επικεφαλής (γνωστός ως Poglavnik) του Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας (NDH), ενός κράτους-μαριονέτας.
2. Η πολιτική των «τριών τρίτων» και ο εθνοτικός καθαρισμός
Μόλις ανέλαβαν την εξουσία, οι Ουστάσι εφάρμοσαν αμέσως τη ρατσιστική και γενοκτονική τους ατζέντα. Κύριος στόχος του μίσους τους ήταν οι Σέρβοι, οι οποίοι αποτελούσαν περίπου το 30% του πληθυσμού του νέου κράτους.
Η πολιτική: Οι προθέσεις της Ουστάσα προς τους Σέρβους έγιναν γνωστές ως η πολιτική των τριών τρίτων:
- Το ένα τρίτο (1/3) έπρεπε να εξαναγκαστεί σε μεταστροφή στον Καθολικισμό.
- Το ένα τρίτο (1/3) έπρεπε να εκδιωχθεί από τη χώρα.
- Το ένα τρίτο (1/3) έπρεπε να δολοφονηθεί.
Η εφαρμογή: Για να εκπληρώσουν αυτόν τον στόχο, δημιούργησαν ένα δίκτυο στρατοπέδων συγκέντρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Γιασενοβάτς (Jasenovac) και του Σίσακ (Sisak), ενός στρατοπέδου που σχεδιάστηκε ειδικά για Σέρβους ανήλικους.
- Η βαρβαρότητα: Οι εκτελέσεις και τα βασανιστήρια ήταν τυχαία, αυθαίρετα και εξαιρετικά βίαια. Υπάρχουν αναφορές για διαμελισμό, αφαίρεση ματιών, ευνουχισμό και άλλες μορφές ακρωτηριασμού. Μία μαρτυρία (της 10χρονης Ντομπρίλα Κούκουλ) περιγράφει Ουστάσι να επιδίδονται σε τελετουργικές σφαγές και «κρεοκοπία» με μαχαίρια και ξιφολόγχες.
3. Οι ναζί σοκάρονται
Παρά τις δικές τους θηριωδίες στην Ευρώπη, Γερμανοί στρατιώτες και αξιωματούχοι που εργάζονταν στο NDH σοκαρίστηκαν από τη βαρβαρότητα της Ουστάσα.
Γερμανικές μαρτυρίες: Γερμανοί αξιωματικοί περιέγραψαν τις σφαγές ως «θηριώδεις» και «ένα νέο κύμα κρεοκοπίας αθώων». Ένας Γερμανός στρατηγός έστειλε επιστολή στη Γερμανία εκφράζοντας «ανθρωπιστικές ανησυχίες», αναφέροντας περιπτώσεις όπου:
- Γυναίκες βιάστηκαν και βασανίστηκαν μέχρι θανάτου.
- Παιδιά σκοτώθηκαν.
- Είδε ένα πτώμα νεαρής γυναίκας στον ποταμό Σάβα με βγαλμένα μάτια και έναν πάσσαλο καρφωμένο σε μέρη του σώματός της.
- Χοίροι έτρωγαν άταφους ανθρώπους.
Η γερμανική αντίδραση: Η Γερμανία ανησύχησε ότι το επίπεδο της βίας δημιουργούσε πρόβλημα εικόνας και αποσταθεροποιούσε την περιοχή, οδηγώντας σε ανταρσίες. Μάλιστα, σε μια εξαιρετική κίνηση, έθεσαν σε δίκη έναν Ουστάσι ιερέα, τον Μίροσλαβ Φίλιποβιτς, για τη σφαγή 2.300 αμάχων.
4. Το τέλος και η κληρονομιά
- Το τέλος: Η εξουσία της Ουστάσα έληξε το 1945 με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την είσοδο των κομμουνιστών παρτιζάνων του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο στο Ζάγκρεμπ.
- Η δικαιοσύνη: Ο Πάβελιτς διέφυγε και τελικά εγκαταστάθηκε στην Αργεντινή, όπου δέχτηκε επίθεση από Γιουγκοσλάβο πράκτορα και πέθανε από τα τραύματά του δύο χρόνια αργότερα, χωρίς να αντιμετωπίσει ποτέ επίσημη δίκη για γενοκτονία. Πολλά μέλη της Ουστάσα εκτελέστηκαν μαζικά από τις δυνάμεις του Τίτο (Γιουγκοσλαβική Ολοκαύτωση - Σφαγές του Μπλάιμπουργκ), με τις εκτελέσεις να περιλαμβάνουν και αθώους αμάχους.
- Η συνέπεια: Ο Τίτο απαγόρευσε αυστηρά κάθε μορφή εθνικισμού στη νέα κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, η σιωπηρή πίεση των εθνοτικών εντάσεων που προκλήθηκαν από τις θηριωδίες της Ουστάσα συνέχισε να συσσωρεύεται, οδηγώντας τελικά στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του 1990.