Ο Χέρμπερτ Μπάκε, Γερμανός γραμματέας του Υπουργείου Τροφίμων και μέλος των SS, ήταν ο εμπνευστής του διαβόητου «Σχεδίου Πείνας». Αυτή η απάνθρωπη στρατηγική οδήγησε στον θάνατο από ασιτία εκατομμύρια ανθρώπους στις περιοχές που βρέθηκαν υπό γερμανική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μπάκε, ακολουθώντας πιστά το όραμα του Χίτλερ, όπως περιγράφεται στο «Ο Αγών μου», στόχευε στη δημιουργία του «Lebensraum» (ζωτικού χώρου) για τους Γερμανούς στην Ανατολική Ευρώπη, με επίκεντρο τη σημερινή Ουκρανία.
Το Σχέδιο Πείνας και η επιχείρηση Όλντενμπουργκ
Το Σχέδιο Πείνας αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της Επιχείρησης Όλντενμπουργκ, η οποία είχε ως στόχο την εκμετάλλευση όλων των πόρων της Σοβιετικής Ένωσης. Ο βασικός στόχος των Ναζί ήταν να εξασφαλίσουν την επιβίωση των στρατιωτών της Βέρμαχτ στον δύσκολο σοβιετικό χειμώνα. Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 1940 και εγκρίθηκε αμέσως από τον Χέρμαν Γκέρινγκ, προέβλεπε ότι οι Γερμανοί στρατιώτες θα τρέφονταν αποκλειστικά από τα αποθέματα τροφίμων των Σοβιετικών για τα τρία πρώτα χρόνια του πολέμου.
Οι Ναζί υπολόγιζαν ότι περίπου 20 με 30 εκατομμύρια άνθρωποι θα λιμοκτονούσαν εξαιτίας αυτών των κατασχέσεων τροφίμων. Αυτή η γενοκτονία πείνας δεν αποτελούσε πρόβλημα για τη ναζιστική ιεραρχία, καθώς θεωρούσαν τους Σλάβους και τους Εβραίους ως λαούς κατώτερης τάξης. Η οδηγία για την εκμετάλλευση των πόρων περιγραφόταν λεπτομερώς στον Πράσινο Φάκελο του Γκέρινγκ, ένα έγγραφο που αποκαλύφθηκε και χρησιμοποιήθηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης. Η κατάληψη της Σοβιετικής Ένωσης, πέρα από τα προνομιακά εδάφη, θα εξάλειφε, κατά την άποψή τους, και την κομμουνιστική απειλή για τη Γερμανία.
Η πείνα ως εργαλείο εξόντωσης στα στρατόπεδα
Η πείνα ήταν κεντρική στρατηγική των Ναζί και εφαρμόστηκε με φρικτό τρόπο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης. Οι Εβραίοι κρατούμενοι υπέφεραν την ακραία ασιτία. Παρόλο που οι Γερμανοί είχαν δημιουργήσει ένα επίσημο πρόγραμμα τριών γευμάτων (υποκατάστατο καφέ, σούπα από ρίζες και δημητριακά, και μαύρο ψωμί), αυτό το πρόγραμμα σπάνια τηρούνταν. Επρόκειτο για μια «διαφήμιση» που απέκρυπτε τις απάνθρωπες συνθήκες. Οι κρατούμενοι έτρωγαν ελάχιστα, με αποτέλεσμα την ακραία πείνα και τις επιδημικές ασθένειες. Όσοι δεν ήταν πλέον ικανοί να εργαστούν λόγω υποσιτισμού στέλνονταν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων. Με αυτή την τακτική, οι Ναζί βασάνισαν και σκότωσαν 11 εκατομμύρια ανθρώπους στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η πολιορκία του Λένινγκραντ: Τρόμος και κανιβαλισμός
Η εφαρμογή του Σχεδίου Πείνας ξεκίνησε με την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα στις 22 Ιουνίου 1941. Όταν τα γερμανικά στρατεύματα έφτασαν στη Ρωσία, περικύκλωσαν το Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη) και το πολιόρκησαν για 900 ημέρες. Οι Ναζί γνώριζαν ότι τα αποθέματα φαγητού των 2.700.000 κατοίκων δεν θα επαρκούσαν για περισσότερο από τέσσερις μήνες.
Η πόλη βυθίστηκε γρήγορα στην ασιτία. Οι κάτοικοι κατέφευγαν στην κατανάλωση κατοικίδιων ζώων, γάτων και σκύλων, ενώ η πείνα έφτασε σε τέτοιο σημείο που καταγράφηκαν κρούσματα κανιβαλισμού, με ανθρώπους να παραμονεύουν στις σκιές ή να μαγειρεύουν μέλη νεκρών. Η πολιορκία πέτυχε τον στόχο της: οι Σοβιετικοί λιμοκτονούσαν καθημερινά με αυστηρές δίαιτες και δελτία τροφίμων. Οι Εβραίοι είχαν τη χειρότερη μοίρα, καταναλώνοντας μόλις 420 θερμίδες την ημέρα. Στη Βαρσοβία, οι Εβραίοι αργοπέθαιναν με μόλις 184 θερμίδες ημερησίως. Ο απολογισμός ήταν τραγικός: 4,2 εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες πέθαναν από την πείνα μεταξύ 1941 και 1944, ενώ 3,3 εκατομμύρια αιχμάλωτοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους από πείνα και ασθένειες.
Ο χειμώνας της Κατοχής στην Ελλάδα
Το Σχέδιο Πείνας επηρέασε και την Ελλάδα. Οι Γερμανοί προχώρησαν σε εκτεταμένη κλοπή και εκμετάλλευση όλων των πόρων. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρίας Krupp, «Ολόκληρη η παραγωγή των ελληνικών ορυχείων... αποκτήθηκε για την Γερμανία σε μακροπρόθεσμη βάση». Με τους Γερμανούς να κλέβουν το βιος των Ελλήνων, οι θάνατοι από ασιτία έφτασαν τις εκατοντάδες χιλιάδες.
Ο πρώτος χειμώνας της Κατοχής, το 1941-42, ήταν ο πιο θανατηφόρος. Οι περισσότεροι νεκροί καταγράφηκαν στις μεγαλουπόλεις, λόγω της ισχυρότερης γερμανικής παρουσίας και της αδυναμίας μεταφοράς τροφίμων από τις απομακρυσμένες περιοχές. Μόνο τον Δεκέμβριο του 1941, οι θάνατοι στην Αθήνα ξεπερνούσαν τους 300 με 400 ημερησίως, τριπλάσιοι από τις γεννήσεις. Συνολικά, στην Αθήνα και τον Πειραιά οι νεκροί από ασιτία υπολογίζονται σε σχεδόν 64.000, ενώ σε ολόκληρη τη χώρα οι απώλειες ξεπέρασαν τις 100.000.