Τα τελευταία χρόνια οι δηλητηριάσεις στα παιδιά έχουν αυξηθεί παγκοσμίως. Συγκεκριμένα η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση από πλευράς συχνότητας δηλητηριάσεων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η θνησιμότητα από τυχαίες δηλητηριάσεις είναι περίπου 1/1000 παιδιά. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Κέντρου Δηλητηριάσεων, κάθε χρόνο καταγράφονται 42.000 έως 46.000 δηλητηριάσεις, από τις οποίες το 50% συμβαίνει σε παιδιά ηλικίας έως 14 ετών. Επίσης το 50% αφορά στην προσχολική ηλικία και ιδίως στην ομάδα 2-4 ετών, λόγω της περιέργειας και της άγνοιας κινδύνου που χαρακτηρίζει αυτή την ηλικία.
Ο συχνότερος τρόπος δηλητηρίασης στα παιδιά είναι η κατάποση και σπάνια η εισπνοή ή η απορρόφηση από το δέρμα.
Οι δηλητηριάσεις στα παιδιά συμβαίνουν:
1. Στο σπίτι κατά 90% (κυρίως στη κουζίνα)
2. Στο σχολείο 3%
3. Στην ύπαιθρο 4%
4. Αλλού 3%
Αίτια
Οι κυριότερες ουσίες στις οποίες εκτίθεται ο παιδικός πληθυσμός είναι: φάρμακα που αφορά το 41,40% του συνόλου των δηλητηριάσεων στα παιδιά, φυτοφάρμακα που καταλαμβάνουν ένα μικρό ποσοστό στις παιδικές δηλητηριάσεις 0,97%, είδη οικιακής χρήσεως που αφορούν το 32,27%, καλλυντικά που καταλαμβάνουν το 8,79% και διάφορες χημικές ουσίες με ποσοστό έκθεσης 16,54% στο σύνολο των δηλητηριάσεων στα παιδιά.
Οι κυριότερες ουσίες στις οποίες εκτίθεται ο παιδικός πληθυσμός είναι: φάρμακα που αφορά το 41,40% του συνόλου των δηλητηριάσεων στα παιδιά, φυτοφάρμακα που καταλαμβάνουν ένα μικρό ποσοστό στις παιδικές δηλητηριάσεις 0,97%, είδη οικιακής χρήσεως που αφορούν το 32,27%, καλλυντικά που καταλαμβάνουν το 8,79% και διάφορες χημικές ουσίες με ποσοστό έκθεσης 16,54% στο σύνολο των δηλητηριάσεων στα παιδιά.
Ηλικίες
Η πιο επικίνδυνη ηλικία είναι αυτή μεταξύ 2-4 ετών όπου συμβαίνει το 71,06% των δηλητηριάσεων της παιδικής ηλικίας. Περίπου ισότιμη επίπτωση υπάρχει στις ηλικίες 0-1 (10,69%) και 5-9 ετών (12,23%), ενώ στην ηλικία 10-14 υπάρχει σαφής μείωση (5,99%).
Η πιο επικίνδυνη ηλικία είναι αυτή μεταξύ 2-4 ετών όπου συμβαίνει το 71,06% των δηλητηριάσεων της παιδικής ηλικίας. Περίπου ισότιμη επίπτωση υπάρχει στις ηλικίες 0-1 (10,69%) και 5-9 ετών (12,23%), ενώ στην ηλικία 10-14 υπάρχει σαφής μείωση (5,99%).
Με ποια προϊόντα παθαίνουν πιο συχνά δηλητηρίαση τα παιδιά;
- Φάρμακα ευρείας κατανάλωσης που υπάρχουν μέσα σε κάθε σπίτι, όπως χάπια με παρακεταμόλη, για το βήχα και το κρυολόγημα, χάπια σιδήρου, αντισταμινικά και αντιφλεγμονώδη Συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά, ηρεμιστικά, χάπια για την καρδιά κ.α. Άλλα προϊόντα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι και μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση στα παιδιά είναι:
- Αλκοόλ,
- Οικιακά καθαριστικά, απολυμαντικά, απορρυπαντικά
- Φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα
- Αρώματα και ασετόν
- Φυτά που περιέχουν δηλητηριώδεις ουσίες
- Η μάσηση τσιγάρου κυρίως από βρέφη, συχνά κάτω του έτους, είναι συχνή και επικίνδυνη δηλητηρίαση με μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια (10%). Η αύξηση αυτή οφείλεται στο μεγάλο ποσοστό γονέων καπνιστών καθώς και στην αμέλεια των ενηλίκων να απομακρύνουν τα τσιγάρα ή και τις ''γόπες'' από το ˝πεδίο δράσης˝ των παιδιών.
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αυξημένος αριθμός κατάποσης ηλεκτρονικών μπαταριών από βρέφη και μικρά παιδιά, που εκτός από την δράση τους σαν ξένο σώμα, μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο γαστρεντερικό, αλλά και σε όλο τον οργανισμό από την απορρόφηση των τοξικών ουσιών που περιέχουν.
Από τις χημικές ουσίες συχνή και σοβαρή είναι η δηλητηρίαση με νέφτι αλλά και άλλων διαλυτών, με συμπτώματα από το αναπνευστικό αλλά και από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Άλλες χημικές ουσίες που προκαλούν αρκετές δηλητηριάσεις στα παιδιά είναι τα χρώματα, τα διαλυτικά, τα οξέα, τα αλκάλεα. Οι χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες που περιέχονται στα διορθωτικά υγρά που χρησιμοποιούν τα παιδιά, είναι υπεύθυνοι για αρκετές και σοβαρές δηλητηριάσεις, ιδιαίτερα κατά την προσχολική και σχολική ηλικία.
Πώς μπορώ να προστατεύσω το παιδί μου από τις δηλητηριάσεις;
Η «χρυσή τριάδα» για την καλύτερη δυνατή προστασία των παιδιών μας από τις δηλητηριάσεις μες στο σπίτι περιλαμβάνει καταρχάς την πρόληψη έκθεσης του παιδιού στον κίνδυνο μέσα από τη σωστή φύλαξη των επικίνδυνων ουσιών. Το δεύτερο πράγμα στο οποίο πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα είναι η εκπαίδευση του παιδιού μας για τη σωστή χρήση φαρμάκων και ουσιών που υπάρχουν στο περιβάλλον του σπιτιού. Τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν πως δεν πρέπει να πειράζουν τα φαρμακευτικά σκευάσματα. Όταν υπάρξει ανάγκη για τη λήψη φαρμάκου θα φροντίσουν γι' αυτό οι γονείς τους.
Το τρίτο και εξίσου σημαντικό στοιχείο αφορά εμάς τους γονείς. Σε περίπτωση δηλητηρίασης, δεν θα πρέπει να μας πιάσει πανικός. Το μόνο που θα βοηθήσει το παιδί μας εκείνη τη στιγμή θα είναι να εξακριβώσουμε γρήγορα τι είδους ουσία και σε τι ποσότητα κατανάλωσε και να το μεταφέρουμε στο κοντινότερο νοσοκομείο.
Βασικά μέτρα πρόληψης των δηλητηριάσεων
1. Να έχετε όλα τα φάρμακα κλειδωμένα σε ειδικό ντουλάπι. Μη νομίζετε ότι το παιδί σας δεν μπορεί να σκαρφαλώσει και να πάρει τα φάρμακα από ντουλάπια που βρίσκονται ψηλά. Πετάτε όλα τα ληγμένα φάρμακα. Δεν είναι πια χρήσιμα και μόνο κακό μπορεί να δημιουργήσουν.
2. Να μεριμνάτε έτσι ώστε όλα τα φάρμακα που παίρνετε να έχουν το πώμα ασφαλείας. Μην επαναπαύεστε όμως και να αφήνετε τα φάρμακα σε μέρος που να τα φτάνουν τα παιδιά, γιατί δυστυχώς μερικά παιδιά έχουν τον τρόπο να τα ανοίξουν (ακόμα και δαγκώνοντας σιγά-σιγά το πώμα). Μην ανοίγετε τα φάρμακα μπροστά στα παιδιά. Σύντομα θα μάθουν τον τρόπο που ανοίγουν.
3. Μη βάζετε χημικά σε μπουκάλια που προηγουμένως περιείχαν είδη διατροφής. Για παράδειγμα, αν βάλετε αποσταγμένο νερό ή νέφτι σε μια μπουκάλα που προηγουμένως είχε χυμό το παιδί πολύ εύκολα θα δοκιμάσει το περιεχόμενο της μπουκάλας αυτής, αν πέσει στα χέρια του.
4. Διαβάστε τις οδηγίες χρήσης των νέων προϊόντων πριν τα αγοράσετε και προσπαθήστε να επιλέξετε τα λιγότερο τοξικά.
5. Όταν χρησιμοποιείτε ένα χημικό να το έχετε δίπλα σας. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη στιγμή να σας διαφύγει την προσοχή και να το πάρει το παιδί.
6. Πετάξτε όλα τα επικίνδυνα φάρμακα και ουσίες τα οποία δεν είναι απαραίτητα ή έχουν λήξει. Η απόρριψη τους μπορεί να πραγματοποιηθεί με τρόπο που να αποτρέψει τα παιδιά από την αναζήτησή τους στα σκουπίδια (όπως για παράδειγμα αν αναμιχθούν με τις πάνες του παιδιού σας ή με καφέ ο οποίος είναι πικρός).
7. Όταν το παιδί σας επισκέπτεται άλλο σπίτι και ειδικά το σπίτι της γιαγιάς χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Οι ηλικιωμένοι σχεδόν πάντα έχουν φάρμακα και τα σπίτια των φίλων σας δεν σημαίνει ότι είναι "ασφαλή", ακόμα αν έχουν και αυτοί παιδιά.
8. Μην τοποθετείτε στερεά εντομοκτόνα στο σπίτι αλλά ούτε και έξω από αυτό.
9. Μην χρησιμοποιήσετε ποτέ το δάκτυλο ή φαρμακευτικά μέσα (π.χ. σιρόπι ιπεκακουάνας) για να προξενήσετε εμετό στο παιδί σας, γιατί σε αυτή την περίπτωση κινδυνεύει από εισρόφηση και χημική πνευμονίτιδα.
10. Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον θεράποντα ιατρό σας και χρησιμοποιείστε το τηλέφωνο του Κέντρου Δηλητηριάσεων, το οποίο είναι ανοιχτό κάθε ημέρα, όλο το 24ωρο για το κοινό (τηλ 210 7793777).
2. Να μεριμνάτε έτσι ώστε όλα τα φάρμακα που παίρνετε να έχουν το πώμα ασφαλείας. Μην επαναπαύεστε όμως και να αφήνετε τα φάρμακα σε μέρος που να τα φτάνουν τα παιδιά, γιατί δυστυχώς μερικά παιδιά έχουν τον τρόπο να τα ανοίξουν (ακόμα και δαγκώνοντας σιγά-σιγά το πώμα). Μην ανοίγετε τα φάρμακα μπροστά στα παιδιά. Σύντομα θα μάθουν τον τρόπο που ανοίγουν.
3. Μη βάζετε χημικά σε μπουκάλια που προηγουμένως περιείχαν είδη διατροφής. Για παράδειγμα, αν βάλετε αποσταγμένο νερό ή νέφτι σε μια μπουκάλα που προηγουμένως είχε χυμό το παιδί πολύ εύκολα θα δοκιμάσει το περιεχόμενο της μπουκάλας αυτής, αν πέσει στα χέρια του.
4. Διαβάστε τις οδηγίες χρήσης των νέων προϊόντων πριν τα αγοράσετε και προσπαθήστε να επιλέξετε τα λιγότερο τοξικά.
5. Όταν χρησιμοποιείτε ένα χημικό να το έχετε δίπλα σας. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη στιγμή να σας διαφύγει την προσοχή και να το πάρει το παιδί.
6. Πετάξτε όλα τα επικίνδυνα φάρμακα και ουσίες τα οποία δεν είναι απαραίτητα ή έχουν λήξει. Η απόρριψη τους μπορεί να πραγματοποιηθεί με τρόπο που να αποτρέψει τα παιδιά από την αναζήτησή τους στα σκουπίδια (όπως για παράδειγμα αν αναμιχθούν με τις πάνες του παιδιού σας ή με καφέ ο οποίος είναι πικρός).
7. Όταν το παιδί σας επισκέπτεται άλλο σπίτι και ειδικά το σπίτι της γιαγιάς χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Οι ηλικιωμένοι σχεδόν πάντα έχουν φάρμακα και τα σπίτια των φίλων σας δεν σημαίνει ότι είναι "ασφαλή", ακόμα αν έχουν και αυτοί παιδιά.
8. Μην τοποθετείτε στερεά εντομοκτόνα στο σπίτι αλλά ούτε και έξω από αυτό.
9. Μην χρησιμοποιήσετε ποτέ το δάκτυλο ή φαρμακευτικά μέσα (π.χ. σιρόπι ιπεκακουάνας) για να προξενήσετε εμετό στο παιδί σας, γιατί σε αυτή την περίπτωση κινδυνεύει από εισρόφηση και χημική πνευμονίτιδα.
10. Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον θεράποντα ιατρό σας και χρησιμοποιείστε το τηλέφωνο του Κέντρου Δηλητηριάσεων, το οποίο είναι ανοιχτό κάθε ημέρα, όλο το 24ωρο για το κοινό (τηλ 210 7793777).
Τι κάνω αν το παιδί μου πάρει κάποιο δηλητήριο
1. Ελέγξτε αμέσως το στόμα του και αφαιρέστε οτιδήποτε βρίσκεται σε αυτό.
2. Μη δώσετε φάρμακο για τον εμετό αν δεν επικοινωνήσετε πρώτα με το γιατρό ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
2. Μη δώσετε φάρμακο για τον εμετό αν δεν επικοινωνήσετε πρώτα με το γιατρό ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
Εάν το δηλητήριο μπήκε στα μάτια του παιδιού:
1. Μην το αφήσετε να τα τρίψει.
2. Βάλτε μπόλικο νερό στα μάτια του παιδιού για 15 λεπτά.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
2. Βάλτε μπόλικο νερό στα μάτια του παιδιού για 15 λεπτά.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
Σε περίπτωση που το δηλητήριο ήρθε σε επαφή με το δέρμα:
1. Αφαιρέστε όλα τα ρούχα που μπορεί να περιέχουν το δηλητήριο.
2. Βάλτε μπόλικο, τρεχούμενο νερό στην περιοχή του δέρματος που ήρθε σε επαφή με το δηλητήριο.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
2. Βάλτε μπόλικο, τρεχούμενο νερό στην περιοχή του δέρματος που ήρθε σε επαφή με το δηλητήριο.
3. Επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
Δρ.Μαριαλένα Κυριακάκου
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.