Σπάνια η οικογενειακή ζωή μοιάζει με ό,τι βλέπουμε στις διαφημίσεις –γαλήνη, καθαριότητα και μεγάλα χαμόγελα. Τα παιδιά, είναι παιδιά και θα κάνουν μεγάλες ή μικρές ζημίες, θα πεισμώσουν όταν δεν περνάει το δικό τους, θα αρνηθούν δύο, τρεις, δώδεκα συνεχόμενες φορές να βάλουν τα παπούτσια τους. Τα παιδιά σάς φτάνουν στα όριά σας, αλλά ξέρετε –το έχετε διαβάσει, το έχετε νιώσει, σας το έχουν πει οι ειδικοί- ότι δεν πρέπει να εκραγείτε με φωνές, απειλές ή κλάματα απελπισίας.
Η πειθαρχία είναι απαραίτητη, αλλά οι έξω φρενών φωνές και οι απειλές είναι απλά τραυματικές. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι εύκολο να διαχειριστείτε την παρόρμησή σας, υπάρχουν όμως μερικές σκέψεις που πρέπει να πείσετε τον εαυτό σας να κάνει όταν φτάνει στο μη περαιτέρω.
Όλα τα παιδιά συμπεριφέρονται έτσι!
Το παιδί σας δεν είναι ούτε το πιο ανυπάκουο ούτε το πιο δύσκολο απ’ όλα τα υπόλοιπα παιδιά. Συμπεριφέρεται όπως κάθε παιδί που σέβεται τον εαυτό του: κλαίει όταν δεν γίνεται το δικό του, δοκιμάζει διαρκώς τα όρια των μεγάλων, μαθαίνει την ισχύ που έχει το «όχι». Δεν χτύπησε το παιδάκι του διπλανού διαμερίσματος για να σας εκνευρίσει ούτε έσπασε το πολύτιμο οικογενειακό σας κειμήλιο για να τσεκάρει την αντίδρασή σας. Κι ακόμη κι η «κακή» του πράξη στόχευε στο να σας ταράξει –επειδή θέλει τη σημασία σας ή επειδή του απαγορεύσατε κάτι προηγουμένως- εσείς δεν πρέπει για κανένα λόγο να το πάρετε προσωπικά.
Πριν απειλήσετε με τιμωρία σκεφτείτε: «Μπορώ να την επιβάλλω;»
Φιλοξενείτε ένα φίλο του παιδιού στο σπίτι και, για λίγο, όλα βαίνουν καλώς: τα παιδιά παίζουν ήσυχα και αγαπημένα. Μέχρι, που το φιλοξενούμενο παιδάκι κάνει το λάθος να αποφασίσει να παίξει με την αγαπημένη μινιατούρα σούπερ-ήρωα του παιδιού σας. Κι αυτό είναι τουλάχιστον ανεπίτρεπτο (για το αγγελούδι σας). Όταν ο καυγάς ξεσπάσει και το καμάρι σας χειροδικήσει ίσως σκεφτείτε αυθόρμητα να χρησιμοποιήσετε την απειλή-τιμωρία «Αν το ξανακάνεις αυτό, ο Γιωργάκης δεν θα έρθει ποτέ ξανά σπίτι μας». Τι πιθανότητες έχει αυτή η απειλή να ισχύσει; Θα στερούσατε το παιδί σας την παρέα του φίλου του, επειδή παρεκτράπηκε (σαν παιδί) μια φορά; Λογικά, όχι. Εφόσον η απειλή είναι κενή, μην την ξεστομίσετε. Είτε θα αιφνιδιάσετε και θα πληγώσετε το παιδί με την αναντίστοιχη αυστηρότητά σας, είτε θα χάσετε την αξιοπιστία σας.
Τα πράγματα αντικαθίστανται. Το παιδί σας είναι αναντικατάστατο.
Δεν είναι λίγες οι φορές που τα παιδιά από άγνοια ή απροσεξία προκαλούν φθορές. Ή, για να το πούμε απερίφραστα, καταστρέφουν τη μικρή περιουσία που με μόχθο αποκτήσατε. Η ζημιά μπορεί να είναι μικρής ή μεγάλης αξίας, σε κάθε περίπτωση όμως το λερωμένο χαλί, η ραγισμένη οθόνη του υπολογιστή και το σπασμένο σας σερβίτσιο μπορούν να αντικατασταθούν. Μην κάνετε το παιδί σας νιώσει ότι τα αντικείμενα είναι πιο σημαντικά για εσάς απ’ αυτό.
Το παιδί θα καταγράψει και θα μιμηθεί ό,τι πείτε και ό,τι κάνετε
Πριν αρχίσετε να εκτοξεύετε βρισιές και απειλές, πριν κοκκινίσετε απ' το κακό σας και φλέβες θυμού πεταχτούν στο μέτωπο και τον λαιμό σας σκεφτείτε: θα θέλατε να δείτε το παιδί σας σε αντίστοιχη κατάσταση -να φωνάζει ανεξέλεγκτα θυμωμένο εναντίον κάποιου; Τα λόγια και οι χειρονομίες σας εγγράφονται και επεξεργάζονται από τα παιδιά. Γι' αυτό χρειάζεται πολλή προσοχή στις αντιδράσεις -και πολύς, πολύς αυτοέλεγχος.
Είναι οι απαιτήσεις σας αντίστοιχες με την ηλικία του παιδιού;
Πριν αρχίζετε να φωνάζετε στο τετράχρονο παιδί σας επειδή έκανε για τρίτη φορά το ίδιο λάθος, πρέπει να αναρωτηθείτε αν είναι σε θέση να κατανοήσει αυτό που του ζητάτε. Η στρεσογόνος καθημερινότητα των γονιών, πολύ λογικά, τους κάνει καμιά φορά να ξεχνούν να «μετρήσουν» τις δυνατότητες των παιδιών τους. Το αναπτυξιακό στάδιο του μικρού σας, ίσως δεν αντιστοιχεί με την κατανόηση της άλφα ή βήτα ευθύνης που απαιτείται απ’ αυτό. Είναι λοιπόν κομβικής σημασίας να σταθμίσετε τις απαιτήσεις σας, για να «ρίξετε» τα επίπεδα απογοήτευσης και εκνευρισμού όταν το παιδί δεν ανταποκρίνονται σ’ αυτές.
Κουράγιο, μαμάδες
Ναι, είναι αλήθεια, ότι στα λόγια -στα γραπτά, εν προκειμένω- η ψυχραιμία και η κατανόηση είναι εύκολες συμβουλές. Και, ναι, στην πραγματική ζωή -στο «εδώ και τώρα»- η πολυπόθητη νηφαλιότητα και η συμπεριφορά σύμφωνα με τα ενδεδειγμένα πρότυπα των ειδικών μοιάζει με υπέρ-δύναμη. Αλλά, όπως λέει και η γνωστή ρήση, «Δεν υπάρχει τρόπος να είσαι τέλεια μαμά, αλλά υπάρχουν χιλιάδες τρόποι να είσαι καλή». Παρεκτροπές και εκρήξεις σίγουρα θα συμβούν –δεν είστε ρομπότ. Μπορείτε όμως να προσπαθήσετε να περιορίσετε τον αριθμό των… εκρηκτικών συμπεριφορών σας. Να πάρετε μερικές βαθιές ανάσες, όταν η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου, και να σκεφτείτε τι είδους μαμά και τι είδους πρότυπο θέλετε να είστε για τα παιδιά σας.